Gorączka chikungunya już w Europie. Nazwa choroby nawiązuje do jednego objawu

Gorączka chikungunya to choroba wirusowa przenoszona przez komary Aedes aegypti i Aedes albopictus. Jak podaje Polska Agencja Prasowa, w ostatnich latach obserwuje się ekspansję tych wektorów, co sprawia, że choroba przestaje być wyłącznie egzotycznym zagrożeniem. Obecnie odnotowuje się jej występowanie w ponad 110 krajach, w tym nie tylko w Afryce czy Azji Południowo-Wschodniej, ale również w Europie Południowej.

Nazwa "chikungunya" pochodzi z języka Makonde z Tanzanii i Mozambiku i oznacza "człowieka zgiętego". Jest to odniesienie do charakterystycznego bólu stawów, który zmusza chorych do garbienia się.

Objawy choroby przypominają grypę, ale z silnym komponentem bólowym. Po okresie inkubacji trwającym od 3 do 7 dni pojawia się wysoka gorączka, bóle stawów i mięśni, dreszcze, ból głowy oraz wysypka.

Co istotne, u około 40 proc. pacjentów bóle i zapalenia stawów mogą utrzymywać się przewlekle nawet po ustąpieniu fazy ostrej.

- Śmiertelność jest niska, ale jakość życia potrafi zostać zrujnowana - podkreśla prof. dr hab. Ernest Kuchar z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Szczególnie narażone są noworodki, osoby starsze oraz przewlekle chorzy, zwłaszcza z nadciśnieniem lub problemami stawowymi.

W odpowiedzi na rosnące zagrożenie wprowadzono pierwszą szczepionkę przeciw chikungunya. Jest to żywy, atenuowany preparat pozbawiony białka NSP3, kluczowego dla namnażania wirusa.

Podawany jest w jednej dawce domięśniowo i zapewnia długotrwałą ochronę. Zarejestrowany został w Unii Europejskiej w czerwcu 2024 roku dla osób od 13. roku życia.

Szczepionka jest zazwyczaj dobrze tolerowana. Mogą wystąpić łagodne reakcje miejscowe, takie jak ból czy obrzęk, a także przejściowe objawy ogólne, jak bóle mięśni czy gorączka.

W rzadkich przypadkach (mniej niż 2 proc. zaszczepionych) mogą pojawić się symptomy przypominające "mini-chikungunyę", utrzymujące się do miesiąca. Standardowe przeciwwskazania obejmują ciężką immunosupresję, ciążę oraz uczulenie na składniki szczepionki.

- Każdemu, kto często lub spontanicznie podróżuje do strefy tropikalnej, zaleciłbym szczepienie - mówi prof. Kuchar.

Szczególnie dotyczy to osób planujących dłuższe pobyty, pracę czy wolontariat. Z uwagi na ryzyko przewlekłych zmian stawowych szczepienie jest również rekomendowane dla osób, których zawód wymaga precyzji manualnej, takich jak muzycy, chirurdzy czy mechanicy.

Prof. Kuchar zwraca uwagę, że mimo szczepienia nadal należy stosować klasyczną profilaktykę przeciwko komarom: używać repelentów, nosić długą odzież, spać pod moskitierą i unikać wyjść na zewnątrz o zmierzchu i świcie. Szczepienie uzupełnia te środki, ale ich nie zastępuje.

- Decyzja o szczepieniu powinna być racjonalną analizą ryzyka. Jedna doba hospitalizacji za granicą wielokrotnie przewyższa koszt szczepionki - podkreśla ekspert.

Dlatego prof. Kuchar apeluje, by traktować szczepienia tak samo poważnie jak rezerwację hotelu przed podróżą. Zaleca umówienie wizyty w poradni co najmniej sześć tygodni przed wylotem.

- Szczepienia to parasol, który zabezpiecza nas, gdy zacznie padać. W tropikach ulewa nadchodzi nagle - lepiej mieć parasol przygotowany - dodaje.

Marta Słupska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródło: PAP.