Groźna szczególnie w wakacje. Tak uchronisz się przed salmonellą

W kwietniu 2025 roku doszło do poważnego incydentu w Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. Ponad 150 osób zgłosiło objawy zatrucia salmonellą, a 13 z nich musiało zostać hospitalizowanych. W maju zaś Główny Inspektorat Sanitarny opublikował ostrzeżenie dotyczące obecności bakterii w mrożonych truskawkach, które trafiły do sprzedaży w jednej z popularnych sieci handlowych.

Jeśli chodzi o czerwiec, najgłośniejsze doniesienia o większych ogniskach zakażeń pochodzą ze Stanów Zjednoczonych. Trzeba jednak mieć na uwadze, że salmonella występuje częściej latem niż w czasie innych pór roku. Dlaczego?

Ciepłe temperatury sprzyjają namnażaniu się bakterii, zwłaszcza w żywności przechowywanej w nieodpowiednich warunkach. Latem częściej spożywa się też produkty, które mogą być mniej dokładnie poddane obróbce cieplnej, jak lody, sałatki, grillowane mięsa czy jajka na miękko.

Dodatkowo podczas upałów trudniej utrzymać odpowiedni łańcuch chłodniczy, co zwiększa ryzyko zakażeń. Większa liczba przypadków salmonellozy w tym okresie to efekt zarówno warunków środowiskowych, jak i nawyków żywieniowych.

Salmonella to rodzaj bakterii, które mogą wywoływać zatrucia pokarmowe u ludzi. Najczęściej dostają się do organizmu przez skażoną żywność, taką jak surowe lub niedogotowane mięso, jaja, mleko czy nieumyte warzywa i owoce.

Salmonella bytuje głównie w przewodzie pokarmowym ludzi i zwierząt, a jej rozprzestrzenianiu sprzyja brak higieny oraz niewłaściwe przechowywanie i przygotowywanie żywności.

Choć w większości przypadków zakażenie ustępuje samoistnie, u niektórych osób - zwłaszcza dzieci, osób starszych i z obniżoną odpornością - może przebiegać ciężej i wymagać leczenia.

Zatrucie salmonellą najczęściej daje o sobie znać nagle, zazwyczaj w ciągu od kilku godzin do dwóch dni po spożyciu skażonej żywności. Objawy dotyczą głównie układu pokarmowego i są dość charakterystyczne.

Najczęściej pojawia się silna biegunka, często wodnista, czasem z domieszką śluzu. Towarzyszy jej ból brzucha, skurcze jelit, a także nudności i wymioty. Typowa jest również gorączka, która może osiągać nawet powyżej 38 st. C.

Często dochodzi do ogólnego osłabienia, dreszczy i bólu głowy. W wyniku utraty płynów może też wystąpić odwodnienie, szczególnie niebezpieczne u dzieci i osób starszych.

U większości osób objawy ustępują samoistnie w ciągu kilku dni, ale w cięższych przypadkach - lub gdy zakażenie rozszerzy się poza układ pokarmowy - konieczna bywa hospitalizacja i leczenie farmakologiczne. Jeśli objawy są silne, utrzymują się długo, pojawia się krew w stolcu lub oznaki odwodnienia, warto niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Aby chronić się przed salmonellą, kluczowe jest zachowanie odpowiedniej higieny i ostrożność przy obchodzeniu się z żywnością. Przede wszystkim należy dokładnie myć ręce - przed przygotowywaniem posiłków, po kontakcie z surowym mięsem, jajkami, a także po skorzystaniu z toalety.

Równie ważne jest bezpieczne przygotowywanie jedzenia. Produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mięso, jaja czy drób, powinny być dobrze ugotowane lub usmażone. Wysoka temperatura zabija bakterie. Nie wolno spożywać surowych jaj ani potraw z ich dodatkiem, jeśli nie mamy pewności co do ich bezpieczeństwa.

Warto też zadbać o odpowiednie przechowywanie żywności. Produkty łatwo psujące się powinny być trzymane w lodówce, a surowe mięso powinno być oddzielone od gotowych do spożycia produktów, by uniknąć tzw. zakażenia krzyżowego.

Nie można zapominać o dokładnym myciu owoców i warzyw przed zjedzeniem oraz regularnym czyszczeniu desek do krojenia, noży i blatów kuchennych. To proste środki ostrożności, które znacząco zmniejszają ryzyko zakażenia salmonellą.

Marta Słupska, dziennikarka Wirtualnej Polski