Grzybica - charakterystyka, rodzaje, typy grzybów
Grzybice, czyli mikozy, to grupa chorób wywołanych przez grzyby chorobotwórcze. Grzybica może mieć różne objawy i dotyczyć różnych narządów i tkanek, jednak wszystkie wywołane są przez ten sam czynnik – komórki grzybów. Najczęściej występującym patogenem jest grzyb Candidia albicans, który wywołuje kandydozę (drożdżycę) skóry, błon śluzowych, oraz narządów wewnętrznych.
Najczęstszą lokalizacją jest grzybica stóp
Co to jest grzybica
Najczęstszą lokalizacją jest grzybica stóp. Szacuje się że dotyka nawet 1/3 naszej populacji. Z ponad 250 000 znanych gatunków grzybów tylko około 200 należy do grzybów chorobotwórczych, czyli może spowodować chorobę u człowieka. Należy pamiętać, że to, co najczęściej kojarzy nam się z pojęciem „grzyby”, czyli borowiki, maślaki i podgrzybki (tzw. grzyby kapeluszowe), nie jest przyczyną grzybicy.
Zjedzenie muchomora skutkuje zatruciem pokarmowym, a nie infekcją grzybiczą, do której doprowadzi za to inwazja jednokomórkowych lub rozgałęzionych grzybów z klasy pleśniaków (Zygomycetes), workowców (Ascomycetes), podstawczaków (Basidiomycetes) lub grzybów niedoskonałych (Deuteromycota).
Częstość występowania grzybicy, także jej ciężkich postaci, jest większa niż dawniej. Jest to swego rodzaju cena, jaką płaci ludzkość za rozwój medycyny i nowe sposoby leczenia ciężkich chorób. Szczególnie narażone na grzybicę są osoby: z przeszczepionym narządem (leczone immunosupresyjnie), przyjmujące leki przeciwnowotworowe, kortykosteroidy, antybiotyki o szerokim spektrum działania, żywione pozajelitowo (czyli dożylnie). Także choroby, takie jak cukrzyca oraz zakażenie wirusem HIV, zwiększają ryzyko wystąpienia grzybicy.
Czym jest grzybica?
Rodzaje grzybicy
Grzybice można podzielić na pierwotne i wtórne. Te pierwsze rozwijają się u ludzi zdrowych przed infekcją i wywołane są najczęściej przez gatunki, takie jak: Histoplazma capsulatum (choroba nazywa się więc histoplazmoza), Coccidioides immitis (kokcydioidomykoza), Cryptococcus neoformans (kryptokokoza). Grzybice wtórne, czyli takie które nakładaja się na chorobę podstawową - do których zaliczyć można aspergilozę (Aspergillus Spp.), kandydozę (Candida Spp. - grzyby candida) i zygomikozę (Zygomycetes) występują u ludzi, którzy z jakichś powodów mają osłabiony układ immunologiczny.
Ponadto można wyróżnić grzybice egzogenne, czyli wywołane grzybami pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego (np. gleba, zwierzęta), oraz grzybice endogenne, których przyczyną są grzyby saprofityczne jamy ustnej (grzybica jamy ustnej) lub przewodu pokarmowego.
Saprofity żyją sobie spokojnie w organizmie każdego z nas, trzymane w ryzach przez układ immunologiczny, jednak w przypadku zachwiania się równowagi ustroju (spadek odporności organizmu) mnożą się bez opamiętania i mogą wywołać objawy chorobowe. Inny podział grzybic to podział na grzybice powierzchowne – dotyczy skóry, błon śluzowych, paznokci - oraz grzybice głębokie, czyli takie w których zaatakowany są narządy wewnętrzne człowieka.
Typy grzybów
Grzyby to organizmy tworzące odrębne królestwo obok królestwa roślin i zwierząt. Zbudowane są z jednej komórki bądź z grzybni, która stanowi skupiska rozgałęzionych nici zwanych strzępkami. W odróżnieniu od bakterii posiadają jądro, więc należą do Eucaryota.
Nie zawierają zwykle chlorofilu i tak jak zwierzęta są cudzożywne, zwykle saprofityczne – rozkładają martwą materię organiczną. Podobnie jak rośliny, posiadają ścianę komórkową. Jak widać, łączą w sobie cechy organizmów zwierzęcych i roślinnych.
Źródłem zakażenia grzybicą są zakażone zwierzęta i ludzie, gleba oraz zainfekowane przedmioty. Pewne gatunki, np. Candida albicans, wchodzą w skład prawidłowej flory fizjologicznej człowieka, czyli należą do stałych „mieszkańców” organizmu, a atakują dopiero w momencie spadku odporności organizmu.
Najczęściej dochodzi do zakażenia dermatofitami – Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton- atakują skórę, paznokcie i włosy. Również grzyby drożdżopodobne (Candida albicans) mogą powodować zmiany skórne (najczęściej w pachwinach) oraz zmiany na błonach śluzowych.
Źródła
- Grzybica chorobą cywilizacyjną
- Szepietowski J. Grzybice skóry i paznokci, Medycyna Praktyczna, Kraków 2001, ISBN 83-88092-48-0
- Kaszuba A. (red.), Dermatologia - diagnostyka różnicowa, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-039-9
- Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN 978-83-200-4154-5
- Gladwin M., Trattler B. Mikrobiologia kliniczna, D.W. Publishing Co., Szczecin 2010, ISBN 1-57107-109-1
- Baran E. Mikologia - co nowego?, Cornetis, Wrocław 2008, ISBN 978-83-61415-00-8
- Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H. Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3715-9
- Elewski B. Grzybicze zakażenia skóry, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2000, ISBN 83-86019-86-1
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
