Jaskra barwnikowa - charakterystyka, objawy, przebieg, leczenie

Jaskra barwnikowa to dość częsta forma jaskry wtórnej, spowodowana zatykaniem otworków odpływowych ziarenkami barwnika. Ziarenka barwnika pochodzą z tęczówki oka, której wklęsłe ukształtowanie powoduje zbyt silne ocieranie o soczewkę. Jaskra barwnikowa występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, w oczach z niewielką krótkowzrocznością. Wysyp barwnika i wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego bywają często prowokowane przez wysiłek fizyczny, np. na siłowni lub podczas biegania.

1. Co to jest jaskra barwnikowa?

Jaskrą określamy szereg schorzeń wyróżniających się odmiennym mechanizmem, jednak stopniowo prowadzących do zaniku nerwu wzrokowego. Jaskrę cechują zmiany w wyglądzie nerwu wzrokowego i w warstwie włókien nerwowych siatkówki oraz ubytki w polu widzenia. Najczęściej jaskra ma powolny przebieg i jest późno rozpoznawana, co może prowadzić do nieodwracalnej utraty zdolności widzenia. Jeżeli chodzi o szerokość kąta przesączenia wyróżniamy jaskrę otwartego oraz zamkniętego kąta.

Jaskrę da się również podzielić na pierwotną i wtórną – w zależności od tego, czy występują lub nie dodatkowe czynniki ryzyka podwyższonego ciśnienia śródgałkowego. Jaskra barwnikowa (ang. pigmentary glaucoma) to jaskra wtórna otwartego kąta, która występuje najczęściej w przebiegu zespołu rozproszonego barwnika.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Ten typ jaskry spowodowany jest zaburzeniem odpływu cieczy wodnistej w wyniku zwężenia lub zamknięcia przestrzeni międzybeleczkowej przez gromadzące się ziarna barwnika. Zespół rozproszonego barwnika charakteryzuje się uwalnianiem ziaren barwnika z nabłonka barwnikowego tęczówki, spowodowanego ocieraniem się tylnej części tęczówki o więzadełka obwódki rzęskowej. Wskutek tego procesu elementy narządu dostają się do przedniej części oka, np. do soczewki, rogówki lub tęczówki, co z kolei prowadzi do nadmiernego uwypuklania ku tyłowi tęczówki w środkowej części jej obwodu.

2. Objawy zespołu rozproszonego barwnika

Częstość występowania zespołu rozproszonego barwnika w populacji rasy białej wynosi około 2,5%. Zespół występuje u osób w wieku 20-45 lat, zwykle obustronnie. Na jaskrę barwnikową bardziej narażeni są mężczyźni niż kobiety. Do zachorowania mogą predestynować jasny kolor oczu i krótkowzroczność. Zespół rozproszonego barwnika może być dziedziczony w sposób autosomalny dominujący. Jakie objawy mogą sugerować zespół rozproszonego barwnika?

• Złogi barwnika w śródbłonku rogówki w postaci pionowego, wrzecionowatego wzoru.
• Promieniste ubytki występujące na średnim obwodzie tęczówki.
• Niewielkie ziarenka pigmentu w przedniej części tęczówki, powodujące jej ściemnienie.
• Barwnik na włókienkach obwódki rzęskowej, na przedniej i tylnej części soczewki.
• Głęboka komora przednia.
• Prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe.

W przypadku jaskry barwnikowej w gonioskopii widać otwarty, szeroki kąt przesączania z wklęsłą nasadą tęczówki, tylny przyczep tęczówki i skupisko barwnika w obrębie beleczkowania wokół tęczówki.

3. Przebieg i leczenie jaskry barwnikowej

Ryzyko rozwoju jaskry u chorych z zespołem rozproszonego barwnika wynosi 25-50%. Objawy jaskry barwnikowej obejmują symptomy towarzyszące zespołowi rozproszonego barwnika plus:

• wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego powyżej 21 mmHg, często z dużymi fluktuacjami,
• jaskrowe uszkodzenie tarczy nerwu wzrokowego,
• ubytki w polu widzenia, np. widzenie zamglone,
• tęczowe kręgi widoczne w czasie patrzenia na światło w ciemności,
• twardość oka.

W ostrym ataku jaskry barwnikowej może pojawić się silny ból oka. Przebieg schorzenia może być bezobjawowy. Czasami po wysiłku fizycznym, intensywnym mruganiu czy rozszerzaniu źrenicy występuje łagodny ból oczuwywołany wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Wraz z wiekiem, z powodu zmniejszającej się ilości produkowanego barwnika, objawy ulegają złagodzeniu. W przypadku silnego ataku jaskry barwnikowej trzeba natychmiast zgłosić się na ostry dyżur okulistyczny.

Leczenie jaskry tego typu polega na unikaniu wysiłku fizycznego i wszelkich sytuacji stresowych, rezygnowaniu z używek i zakraplaniu 0,5% pilokarpiny lub innych leków przeciwjaskrowych. Szansą dla chorych na jaskrę barwnikową może okazać się sztuczna siatkówka. Implant wszczepiany pod siatkówkę oka wyposażony jest w syntetyczne fotoreceptory, które pozwalają polepszyć widzenie.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.