Kaszak - przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie, domowe sposoby

Kaszak to niewielka cysta naskórkowa (torbiel), która zlokalizowana jest zwykle w okolicy mieszków i gruczołów włosowych. Kaszak przyjmuje postać wypukłego guzka i pojawia się zwykle w pobliżu karku, twarzy i skóry głowy, na powiekach i w okolicach oczu.

Kaszaki mogą być także zlokalizowane w obrębie zewnętrznych narządów płciowych. U mężczyzn mogą pojawiać się na mosznie, a u kobiet na wargach sromowych. Z reguły osiągają niewielkie rozmiary, jednak czasami mogą urosnąć do wielkości orzecha włoskiego.

We wnętrzu kaszaka znajduje się zrogowaciały naskórek i łój, a czasem również fragmenty mieszków włosowych. Wraz ze wzrostem kaszak zmienia kolor na żółty lub biały. Większość pacjentów nie zauważa tego typu zmian, ponieważ kaszaki rosną powoli.

Kaszaki najczęściej rozwijają się u osób między 30. a 40. rokiem życia lub w okresie dojrzewania, gdy w organizmie dochodzi do zaburzeń hormonalnych i zaburzeń funkcjonowania gruczołów łojowych. W pierwszej fazie ich wzrostu nie pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości bólowych, jednak gdy dojdzie do zakażenia może pojawić się ból i uczucie dyskomfortu.

Torbiele skórne powstają, gdy komórki płaskonabłonkowe skóry nie złuszczają się, lecz wnikają w skórę. Dzieje się to najczęściej na obszarze, gdzie występują mniejsze mieszki włosow i większe gruczoły łojowe, np. na skórze twarzy, szyi, górnej części pleców czy pachwin.

Komórki naskórka tworzą ścianę kaszaka, po czym wydzielają do środka białka keratynowe, które tworzą gęstą, żółtą substancję.

Powstaniu torbieli naskórkowej sprzyja:

• uszkodzenie mieszka włosowego – w wyniku urazu, otarcia czy rany chirurgicznej,
• pęknięcie gruczołu łojowego – w wyniku stanu zapalnego skóry czy trądziku,
• wady rozwojowe – torbiele naskórkowe mogą powstać już w życiu płodowym,
• choroby genetyczne (np. syndrom Gardnera - rzadka choroba genetyczna, przy której pacjenci mają skłonności do kaszaków lub zespół znamion podstawowych).

Drobne torbiele powierzchowne mogą powstać w wyniku nadmiernej ekspozycji skóry na słońce, głównie u osób starszych. Mogą być one spowodowane także długotrwałym stosowaniem kremów i kosmetyków na bazie oleju. Kaszaki mogą pojawić się w każdym wieku. Często towarzyszą one zmianom trądzikowym.

• Kaszaki
• Kaszaki na twarzy
• Usuwanie kaszaków
• Prosaki – charakterystyka, przyczyny, leczenie

Kaszak objawia się guzkiem na powierzchni skóry barwy białej lub żółtej, ale u osób o ciemniejszej karnacji barwa może być inna. Średnica kaszaka może mieć od kilku milimetrów do nawet 5 cm.

Czasami torbiel na skórze posiada centralnie otwór, w którym znajduje się reszta mieszka włosowego, tworzy się wtedy zaskórnik. Pojawieniu się kaszaka zwykle towarzyszy ból i zaczerwienienie.

Charakterystyczną cechą kaszaków jest to, że nie są związane z podłożem, więc można je łatwo przesuwać. Mogą być miękkie lub twarde, z ciemnym punktem na środku, który jest zaczopowanym kanalikiem.

Możemy zminimalizować ryzyko wystąpienia kaszaków poprzez dbanie o higienę osobistą. Bardzo ważne jest systematyczne złuszczanie martwego naskórka, np. przy pomocy peelingów mechanicznych lub enzymatycznych. Dzięki temu nie dopuścimy do zaczopowania ujścia mieszka włosowego.

W przypadku, gdy na naszej skórze pojawi się kaszak należy skonsultować się z dermatologiem. Prawidłowo dobrane leczenie sprawi, że kaszak zniknie, nie dojdzie do wtórnego nadkażenia, które może mieć konsekwencje w postaci zezłośliwienia zmiany.

Kaszaki są łatwe do zdiagnozowania ze względu na swój charakterystyczny wygląd. Czasem jednak w trakcie diagnostyki lekarz może zlecić wykonanie biopsji, żeby wykluczyć zagrożenie dla zdrowia lub życia.

Jeśli nie masz pewności czy torbiel, która pojawiła się na twojej skórze to kaszak, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Kaszaki zwykle znikają samoistnie, jednak czasem może dojść do powstania stanów zapalnych, a wtedy konieczne jest leczenie.

Kaszaki mogą być mylone z nerwowłókniakiem, ropniem lub tłuszczakiem. U osób młodych duża ilość kaszaków może być spowodowana chorobą genetyczną, zwaną zespołem Gardnera.

W przebiegu tej choroby współistnieją nowotwory tkanek miękkich. Kaszaki mogą przeszkadzać w codziennym życiu zwłaszcza gdy osiągną duże rozmiary. Jedynym wyjściem jest wtedy poddanie się zabiegowi chirurgicznemu.

Torbiel może się samoistnie cofnąć (jeśli np. stosuje się regularnie peelingi), ale większość przypadków musi usunąć lekarz. Niektóre wystarczy nakłuć i wycisnąć, a inne trzeba wyciąć.

Torbiele objęte stanem zapalnym leczy się poprzez zastrzyki z glikokortykosteroidami. Innym sposobem jest nacięcie i usunięcie wnętrza torbieli, w takich przypadkach niestety dochodzi często do nawrotów kaszaka.

Całościowe usunięcie torbieli łojowej zapobiega nawrotowi kaszaka - w przypadku, gdy brak jest stanu zapalnego. Jeżeli natomiast występuje zapalenie, lekarz zaleca stosować antybiotyki lub sterydy.

Następnie po 4-6 tygodniach usuwa torbiel naskórkową. Przy usuwaniu całej zmiany chorobowej, na skórę trzeba założyć szwy, ich usunięcie następuje po ok. 2 tygodniach.

Często preferowaną metodą leczenia jest: najpierw nacięcie torbieli, usunięcie jej treści i małym skalpelem usunięcie ściany kaszaka. Powoduje to powstanie bardzo małej blizny. Niewielka rana zazwyczaj goi się sama.

Usuwanie kaszaków w całości, z marginesem co najmniej 1 mm sprawia, że szansa na odnowienie torbieli jest praktycznie zerowa. Do usuwania torbieli z bardzo wrażliwych miejsc stosuje się wypalanie laserem z dwutlenkiem węgla.

Kolejną metodą na pozbycie się kaszaka jest krioterapia, czyli wymrażanie. W trakcie tego zabiegu poddaje się kaszaka mrożeniu i odmrażaniu, co powoduje niszczenie jego tkanek. Krioterapia jest metodą nieinwazyjną i wykonuje się ją miejscowo.

Torbieli nie powinniśmy samodzielnie zdrapywać, wycinać czy wyciskać. Takie postępowanie może skutkować poważnymi powikłaniami np. blizną, zakażeniem. O metodzie leczenia kaszaków zawsze powinien decydować lekarz specjalista.

Kaszaka można też spróbować usunąć domowym sposobem, o ile nie jest on zbyt duży. Do tego celu przygotowuje się napar ze skrzypu polnego, który ma za zadanie złagodzić podrażnienia. Poza tym korzystnie wpływa na pracę gruczołów łojowych, zmniejszając wydzielanie łoju. Dodatkowo, napar wykazuje działanie ściągające.

Do przygotowania okładu ze skrzypu polnego potrzebujemy 2 szklanek wody, czterech łyżek skrzypu polnego oraz waty i bandaża. Wodę przelewamy do garnuszka, dodajemy suszony skrzyp, doprowadzamy napar do wrzenia i gotujemy przez ok. 5 minut. Napar lekko studzimy, moczymy w nim watę i przykładamy do zmienionego miejsca.

Zabezpieczamy watę bandażem, żeby opatrunek się nie zsuwał. Kaszaków nie można samodzielnie przekłuwać, nakłuwać, wyciskać i usuwać. Nieumiejętne próby usunięcia kaszaka mogą przyczynić się do rozwoju zakażenia.

Jeśli ta metoda nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, należy niezwłocznie udać się na wizytę do lekarza specjalisty.

Źródła

1. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN 978-83-200-4154-5
2. Kaszuba A. (red.), Leczenie chorób skóry, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-027-6
3. Fibak J. CHIRURGIA. Podręcznik dla studentów medycyny., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002, ISBN 83-200-2708-X
4. Kokot F. Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, ISBN 978-83-200-3295-6