Kontrowersyjny przysmak dobry dla jelit. Dzieli świat na dwa obozy

Czarne tofu, czyli stinky tofu, ma długą historię i bardzo popularną legendę sięgającą czasów dynastii Qing. Według popularnej legendy jego odkrycie było dziełem przypadku, ponieważ sprzedawca tofu chciał przedłużyć trwałość niesprzedanego zapasu i zamknął go w glinianym słoju. Po kilku dniach okazało się, że masa zmieniła zapach, kolor i strukturę, ale wciąż nadawała się do jedzenia.

Z czasem ten eksperyment przerodził się w technikę fermentacji, która dziś wykorzystuje specjalnie dobrane mieszanki bakterii, drożdży, warzyw oraz przypraw. To właśnie te drobnoustroje odpowiadają za intensywny zapach, który może kojarzyć się z siarką, zgniłym jedzeniem lub pleśnią. Im dłuższa fermentacja, tym mocniejszy aromat i ciemniejszy kolor. Choć odór bywa odstręczający, smak gotowego produktu zadziwia łagodnością i kremową konsystencją.

Mimo rosnącej popularności nowoczesnych przekąsek i zmieniających się trendów żywieniowych, stinky tofu wciąż jest nieodłącznym elementem ulicznej kuchni w wielu regionach Chin oraz na Tajwanie. Szczególnie często pojawia się na nocnych targach, gdzie przyciąga uwagę nie tylko wyglądem, ale przede wszystkim intensywnym zapachem.

Sprzedawcy przygotowują je na bieżąco. Najczęściej smażą je w głębokim oleju, a następnie serwują z pikantnymi sosami, kiszonkami lub słodkimi marynatami. Dla wielu mieszkańców to smak dzieciństwa i symbol lokalnej tożsamości. Wiele stoisk działa nieprzerwanie od pokoleń i przekazują sobie receptury oraz sposób przygotowania w ramach rodzinnych tradycji.

Choć nie brakuje głosów, że ten produkt nie pasuje do nowoczesnych standardów, jego obecność w miejskim krajobrazie nie słabnie. Tradycja spożywania fermentowanego tofu pokazuje, że nie wszystkie kulinarne dziedzictwa poddają się presji czasu i globalizacji.

Fermentacja stinky tofu to złożony proces, który ma wpływ nie tylko na jego zapach i smak, lecz także na konsystencję oraz właściwości odżywcze. Tofu przez kilka dni lub nawet tygodni dojrzewa w specjalnej zalewie, przygotowanej na bazie fermentowanych warzyw, ziół, soi, drożdży i bakterii mlekowych. Skład zalewy różni się w zależności od regionu. Właśnie dlatego w różnych częściach Chin można spotkać odmienne wersje stinky tofu, które różnią się zarówno smakiem, jak i stopniem intensywności aromatu.

W trakcie fermentacji dochodzi do rozkładu białek i tłuszczów, więc prowadzi to do powstania nowych związków aromatycznych oraz miękkiej, niemal kremowej konsystencji. To właśnie ten proces odpowiada za intensywny zapach, który budzi tak skrajne odczucia. Jednocześnie fermentacja powoduje, że tofu jest łatwiejsze do strawienia i zawiera więcej korzystnych dla organizmu związków powstających w wyniku działania bakterii. Ich ilość i rodzaj zależą od składu zalewy oraz długości fermentacji.

Choć jego zapach bywa odrzucający, stinky tofu pod względem wartości odżywczych nie ustępuje innym fermentowanym produktom obecnym w tradycyjnej kuchni azjatyckiej. Podstawą jest tofu, które dostarcza pełnowartościowe białko roślinne, wapń i żelazo.

W procesie fermentacji powstają dodatkowo związki wspierające trawienie, a także naturalne bakterie kwasu mlekowego, podobne do tych występujących w jogurcie i kiszonkach. Wiele zależy jednak od sposobu przygotowania. Jeśli tofu zostaje usmażone na głębokim oleju, znacznie wzrasta zawartość tłuszczu i kalorii.

Często dodaje się też duże ilości soli lub ostrych przypraw, więc może to być obciążające dla osób z nadciśnieniem lub z wrażliwym układem pokarmowym. Sam fermentowany produkt, spożywany okazjonalnie w umiarkowanej ilości, może być ciekawym uzupełnieniem diety, najlepiej w wersji gotowanej lub pieczonej.

Dla wielu osób zapach stinky tofu jest zbyt intensywny, by w ogóle spróbować pierwszego kęsa. Porównywany do zgniłych warzyw lub starego sera, skutecznie odstrasza niewprawionych. Mimo intensywnego aromatu jego smak jest zadziwiająco delikatny i przy tym lekko serowy, a konsystencja miękka i kremowa.

Wersje smażone mają chrupiącą skórkę, a gotowane lub duszone są bardziej śliskie i intensywne. Osoby przyzwyczajone do fermentowanych produktów częściej dają mu szansę i z czasem zaczynają go doceniać. Również dla wielu mieszkańców Azji to smak, do którego trzeba dorosnąć, a nie coś, co zdobywa serca od pierwszego kęsa.

Stinky tofu najczęściej serwuje się w wersji smażonej. Ma wtedy chrupiącą skórkę, miękki środek i podawane jest z pikantnym sosem oraz kiszonkami. W niektórych regionach popularne są też wersje gotowane, grillowane lub duszone w gęstych bulionach. Każdy sposób podania wpływa na smak i intensywność zapachu. Duszone tofu bywa bardziej wyraziste, a grillowane ma lekko dymny aromat. Wybór formy zależy od lokalnej tradycji oraz osobistych preferencji.

Fermentacja praktycznie od zawsze jest ważnym elementem kuchni azjatyckiej. Oprócz stinky tofu popularne są też inne produkty powstające w podobny sposób, takie jak kimchi, miso, tempeh i sos sojowy. Proces ten nie tylko przedłuża trwałość żywności, ale także wzbogaca smak i może wspierać trawienie.

Choć każdy z tych produktów ma inny smak, łączy je wspólna cecha. To powolne dojrzewanie, które nadaje potrawom intensywność i wyjątkowość. Fermentacja to nie trend, lecz tradycja, która wciąż ma swoje miejsce w nowoczesnej kuchni.

Stinky tofu to jeden z najbardziej kontrowersyjnych smaków Azji, ale jego znaczenie kulinarne i kulturowe trudno podważyć. Dla wielu osób to nie tylko przysmak, lecz także część tradycji, którą warto doświadczyć choć raz.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl