Łydka tenisisty – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Łydka tenisisty to dość częste uszkodzenie głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego łydki, do którego dochodzi najczęściej podczas gwałtownego napięcia łydki w czasie aktywności fizycznej lub ciężkiej pracy.

Do kontuzji tego typu może dojść w wyniku gwałtownej zmiany kierunku biegu lub chodu, wyskoku czy też nieprawidłowo wykonywanego rozciągania, urazu mechanicznego lub nadmiernego obciążenia. Przyczyną kontuzji jest zarówno brak odpowiedniej rozgrzewki, odwodnienie i zmęczenie, jak i zaburzenia biomechaniki stawu skokowego oraz zaburzenia balansu mięśniowego.

To dlatego w większości przypadków uraz diagnozuje się u osób aktywnych i sportowców (osób grających w tenis, koszykówkę czy piłkę ręczną), mężczyzn około 40 roku życia.

Uszkodzenie głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego łydki zwykle dotyczy kończyny zakrocznej, to jest nogi pozostającej z tyłu. Dzieje się tak, ponieważ w pozycji, gdy tułów jest pochylony do przodu, mięsień napina się za mocno i w rezultacie odrywa od ścięgna. Gdy dochodzi do uszkodzenia, w napiętej łydce odczuwane jest silne ukłucie, nagłe uderzenie i trzask.

Objawem łydki tenisisty jest ból, który obejmuje całą łydkę lub lokalizuje się po przyśrodkowej części łydki. Czasem utrudnia chodzenie, kuleją. Miejscowo pojawia się obrzęk, często zasinienie. Oprócz rozerwania struktury, w miejscu uszkodzenia może zebrać się krwiak.

Ponieważ często rozerwanie mięśnia nie jest duże (rozerwaniu ulega najczęściej część włókien, dochodzi więc do naderwania mięśnia), nie daje poważnych objawów i silnych dolegliwości. To dlatego wiele osób nie korzysta z porady lekarza i przechodzi nad kontuzją do porządku dziennego.

Co robić, gdy dojdzie do uszkodzenia mięśnia łydki? Dolegliwości związane z łydką tenisisty może złagodzić odciążanie nogi oraz trzymanie jej wysoko, na przykład na poduszce. Warto także chłodzić kończynę, doraźnie może zastosować środki przeciwbólowe i przeciwzapalne, także te dostępne bez recepty.

Zdecydowanie powinno się zaprzestać aktywności sportowej, by umożliwić gojenie się mięśnia. Okres ten jest różny i zależy od stopnia uszkodzenia struktury. Czasem wystarczy tydzień, ale przy poważniejszych kontuzjach czas ten odpowiednio się wydłuża. Generalnie biologiczne procesy gojenia tkanki mięśniowej trwają około 4-6 tygodni.

Gdy dolegliwości są dokuczliwe, należy iść do lekarza. Ortopeda stawia diagnozę na podstawie badania klinicznego i wywiadu. Aby zobrazować uszkodzenie oraz ustalić, jak duża część mięśnia jest uszkodzona oraz czy pojawił się krwiak, wykonuje się badanie USG, zdecydowanie rzadziej badanie rezonansu magnetycznego.

Ważne jest także różnicowanie kontuzji z uszkodzeniem ścięgna Achillesa, ponieważ ta może dawać podobne objawy.

Jak leczyć łydkę tenisisty? Zwykle wdrażane jest leczenie zachowawcze, polegające na krótkim okresie unieruchomienia. W tym celu wykorzystuje się łuskę gipsową lub ortezę. Prowadzona jest również rehabilitacja.

Celem działań jest szybszy powrót do zdrowia, przywrócenie ruchomości stawu skokowego i elastyczności mięśni łydki oraz tylnej taśmy mięśniowej, a także wzmocnienie uszkodzonych włókien, co minimalizuje ryzyko odnowienia się kontuzji w przyszłości.

Istotną rolę odgrywają ćwiczenia funkcjonalne, które przygotowuje łydkę do zmiennej pracy. Sprawdzają się proste ćwiczenia izometryczne i oporowe, a także rozciąganie i masaż powięzi. Prawie wszyscy pacjenci wracają po tej kontuzji do pełnej sprawności.

Bywa, że w przypadku uszkodzenia głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego łydki konieczna jest operacja polegająca na zszyciu uszkodzenia. Wskazaniami do leczenia chirurgicznego są zarówno rozległe uszkodzenia (całkowite), jak i masywny krwiak. Niekiedy możliwa jest ewakuacja krwiaka poprzez nakłucie pod kontrolą USG. Leczenie operacyjne również wiąże się z unieruchomieniem oraz fizjoterapią.

Kontuzjom kończyn, do których dochodzi podczas aktywności fizycznej, można zapobiegać. Zdecydowanie należy unikać forsujących treningów z dużymi obciążeniami, a także uważać na gwałtowne przeciążenia. Kluczowa jest rozgrzewka przed treningiem oraz rozluźnianie mięśni i ich rozciąganie po aktywności fizycznej.