Niskie ciśnienie (prezentacja edukacyjna)

Co to jest niskie ciśnienie?

Niskie ciśnienie krwi oznacza, że przepływ krwi jest zbyt niski, by dostarczyć wystarczającą ilość tlenu i substancji odżywczych do najważniejszych narządów ciała, takich jak mózg, serce czy nerki. Z tej przyczyny organy te nie funkcjonują we właściwy sposób i mogą ulec trwałemu uszkodzeniu.

Jakie jest prawidłowe ciśnienie tętnicze?

Kiedy serce bije, pompuje krew do tętnic. Do prawidłowej oceny stanu zdrowia badanego pacjenta potrzebna jest wartość ciśnienia zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego. Ciśnienie skurczowe to ciśnienie w momencie skurczu serca, kiedy porcja krwi jest wypychana z serca do aorty, w tętnicach panuje wówczas najwyższe ciśnienie, natomiast ciśnienie rozkurczowe – gdy serce nie pompuje krwi, ale ją zbiera, wówczas jest ono najniższe. Pomiar powyżej 120/80 mmHg jest uznawany za podwyższony.

Jak określa się ciśnienie tętnicze?

Ciśnienie tętnicze określa się przez ilość krwi pompowanej przez lewą komorę serca do tętnic oraz ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic. Ciśnienie jest wyższe, gdy pompowanej krwi jest więcej bądź gdy tętnice są wąskie i sztywne. Niższe ciśnienie odnotowywane jest w momencie pompowania mniejszej ilości krwi.

Jak organizm utrzymuje prawidłowe ciśnienie tętnicze?

Ludzkie ciało posiada określone mechanizmy w postaci wyspecjalizowanych komórek nerwowych, zwanych baroreceptorami. Czujniki te, zlokalizowane w dużych tętnicach najbliżej mięśnia sercowego, mierzą ciśnienie krwi, po czym wysyłają odpowiednie sygnały do serca, tętnic, żył i nerek, które stymulują zmiany regulujące ciśnienie tętnicze. Celem jest utrzymanie właściwej ilości krwi dostarczanej organom.

Objawy zbyt niskiego ciśnienia

Jeśli mamy zbyt niskie ciśnienie tętnicze, mogą się pojawić symptomy, takie jak: zawroty głowy, nudności, problemy z utrzymaniem równowagi, zaburzenia wzroku (obraz jest rozmazany), osłabienie, dezorientacja. Jeśli w cały proces uwikłane są inne organy, mogą pojawić się ból w klatce piersiowej, duszności czy omdlenia.

Czy niskie ciśnienie jest szkodliwe dla zdrowia?

Osoby z niższym ciśnieniem mają mniejsze ryzyko udaru, choroby nerek czy choroby serca. Ludzie, którzy ćwiczą regularnie, bądź ci, którzy utrzymują prawidłową masę ciała, jak i osoby niepalące zazwyczaj mają niższe ciśnienie, a zatem niższe ciśnienie jest stanem pożądanym, pod warunkiem że nie jest ono zbyt niskie, by wywołać dokuczliwe objawy, które mogą potencjalnie uszkodzić narządy wewnętrzne.

Co wywołuje niskie ciśnienie tętnicze?

Przyczyn takiego stanu rzeczy może być kilka – są nimi np. krwawienie, odwodnienie w przypadku zmniejszenia ilości krwi, zawał serca, kardiomiopatia w przypadku dysfunkcji serca. Spadek napięcia w ścianach tętnic, skutki uboczne działania leków, uszkodzenia kręgosłupa mogą również prowadzić do niskiego ciśnienia.

Neurologiczne podłoże niskiego ciśnienia

Centralny układ nerwowy musi funkcjonować prawidłowo, by utrzymać prawidłowe ciśnienie tętnicze. Musi istnieć równowaga pomiędzy poziomem adrenaliny a aktywnością nerwu błędnego. Jeśli stymulacja nerwu błędnego jest zbyt duża, wówczas żyły rozszerzają się, co powoduje, że niewystarczająca ilość krwi zostanie dostarczona sercu i ciśnienie krwi spadnie.

Inne przyczyny niskiego ciśnienia

Innymi przyczynami niskiego ciśnienia mogą być odwodnienie, krwawienie z powodu wymiotów, biegunki, infekcji czy zaburzeń czynności gruczołu nadnerczy bądź krwotoku. Ciąża także może wpłynąć na obniżenie ciśnienia.

Leki mogą wpłynąć na niskie ciśnienie

Preparaty stosowane do unormowania nadciśnienia, takie jak blokery receptora angiotensyny (sartany), alfa- i beta-adrenolityki (alfa- i beta-blokery), blokery kanału wapniowego (antagoniści wapnia) i leki moczopędne lub tabletki nawadniające, mogą działać zbyt skutecznie, prowadząc do symptomów zbyt niskiego ciśnienia. Podobny efekt mogą wywołać skutki uboczne działania leków antydepresyjnych, na chorobę Parkinsona lub leków na impotencję.

Choroby wywołujące niskie ciśnienie

Posocznica to poważna infekcja, w której bakterie lub inne czynniki zakaźne, np. grzyby, dostają się do krwi. Pierwotnie infekcja może mieć swój początek w płucach, w postaci zapalenia płuc, lub w pęcherzu moczowym, jako zapalenie dróg moczowych. Jeśli kondycja ta jest nieleczona, bakterie przedostają się do krwiobiegu, gdzie uwalniają zagrażające życiu toksyny, jednocześnie wywołując niskie ciśnienie (wstrząs septyczny), który często prowadzi do uszkodzenia narządów wewnętrznych.

Wstrząs anafilaktyczny

Anafilaksja (wstrząs anafilaktyczny) to potencjalnie śmiertelna reakcja alergiczna na leki, np. antybiotyki, żywność – jak orzechy ziemne – użądlenia owadów lub kontrasty dożylne stosowane w diagnostyce obrazowej. Reakcja alergiczna powoduje, że system immunologiczny ciała reaguje zbyt drastycznie, jednak sytuacje te są rzadkie.

Jak się diagnozuje niskie ciśnienie tętnicze?

Diagnozę stawia się w pierwszej kolejności po zmierzeniu ciśnienia w pozycji leżącej i stojącej. U pacjentów z symptomami niskiego ciśnienia często widoczny jest spadek ciśnienia w momencie wstawania, a sam chory może odczuwać zawroty głowy lub uczucie, że zaraz straci przytomność. W momencie zdiagnozowania kondycji należy znaleźć jej przyczynę.

Jak leczyć zbyt niskie ciśnienie?

Osoby z objawami wskazującymi na zbyt niskie ciśnienie krwi powinny być zbadane przez lekarza – nawet ci z nas, którzy cierpią na znaczące bezobjawowe skoki ciśnienia – powinni się przebadać. Leczenie powinno być zawsze dostosowane do przyczyn wywołujących zbyt niskie ciśnienie.