Obrzęk naczynioruchowy (Quinckego) - przyczyny, objawy, leczenie

Alergiczny obrzęk naczynioruchowy to najczęściej spotykana postać choroby, która zwykle dotyka osoby uczulone na niektóre produkty spożywcze. Alergia na pokarm zdarza się u 5-8% dzieci i 1-2% dorosłych.

Reakcja po spożyciu konkretnego produktu może objawiać się obrzękiem, trudnościami z oddychaniem i nagłym spadkiem ciśnienia krwi.

Idiopatyczny obrzęk naczynioruchowy – jego przyczyna nie jest znana, ale niektóre czynniki, na przykład stres, zaburzenia funkcjonowania tarczycy, niedobór żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B12 mogą przyczyniać się do wystąpienia niepożądanych objawów.

Obrzęk naczynioruchowy wywołany lekami jest skutkiem ubocznym niektórych środków farmaceutycznych, na przykład inhibitorów stosowanych w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi.

Obrzęk może pojawić się w dowolnym momencie po rozpoczęciu leczenia, a objawy mogą utrzymywać się nawet przez 3 miesiące po odstawieniu medykamentu. Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy jest spowodowany nieprawidłowościami w genach przekazanych przez rodziców.

Ten rodzaj obrzęku jest niezwykle rzadki, objawy pojawiają się powoli i mogą dotyczyć gardła oraz jelit. Choroba zwykle daje o sobie znać po okresie dojrzewania, na wystąpienie symptomów mogą wpływać następujące czynniki: uraz lub infekcja, stosowanie doustnej antykoncepcji lub ciąża.

• alergia,
• choroby autoimmunologiczne,
• czynniki niealergiczne (np. niektóre leki, konserwanty zawarte w żywności),
• skłonność do obrzęku naczynioruchowego (wrodzony lub nabyty niedobór inhibitora składnika C1 dopełniacza).

Choroba skóry i błon śluzowych, którą nazywamy obrzękiem naczynioruchowym Quinckego charakteryzuje się występowaniem ograniczonych obrzęków, które pojawiają się na skutek alergii lub czynników niealergicznych.

Obrzęk może zostać wywołany przez uczulenie na leki, pokarm, substancje wziewne, a czasem przez ukąszenie owada. Oprócz alergii, przyczyną powstania obrzęku Quinckiego może być reakcja autoimmunologiczna, niedobór inhibitora składnika dopełniacza C1 (wtedy obrzęk naczynioruchowy jest wrodzony i dziedziczny) oraz niektóre substancje (np. konserwanty, inhibitory konwertazy angiotensyny).

Obrzęk Quinckego pojawia się przede wszystkim w okolicy twarzy, kończyn i stawów. Czasem atakuje błony śluzowe układu pokarmowego i oddechowego. Taki rodzaj obrzęku jest bardzo niebezpieczny, utrudnia oddychanie i może doprowadzić do uduszenia.

Twarz chorego bardzo się zmienia, bąble pokrzywkowe pojawiają się w okolicy warg i oczodołów. Obrzęk niekiedy lokalizuje się w okolicach intymnych, niektórzy pacjenci odczuwają także inne dolegliwości - ból głowy, nudności, wymioty lub biegunkę.

Obrzęk alergiczny jest przewlekły, jego objawy powracają. Czasem pojawia się nawet dwa razy w tygodniu, a czasem raz na kilka lat. Powikłaniem obrzęku może być dermochalazja, w wyniku której skóra zwisa po nadmiernym jej rozciągnięciu.

Obrzęk Quinckego redukuje się lekami przeciwhistaminowymi oraz sterydami przyjmowanymi doustnie, a wrodzoną postać choroby – atenuowanymi androgenami. Prognoza dla osób dotkniętych alergiczną postacią obrzęku naczynioruchowego jest ogólnie dobra.

Objawy ustępują zwykle w ciągu od 1 do 3 dni, ale istnieje prawdopodobieństwo nawrotów. Rokowania dla osób z idiopatycznym obrzękiem naczynioruchowym nie są szczególnie optymistyczne.

Mimo że symptomy nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia, ich częste występowanie może być nieprzyjemne i frustrujące. Natomiast obrzękowi spowodowanemu przyjmowanymi lekarmi można zapobiec za sprawą zmiany stosowanych preparatów.

Także w przypadku wrodzonej postaci obrzęku możliwe jest zapanowanie nad objawami przez zastosowanie leków, które zapobiegają wystąpieniu niepożądanych symptomów.

Pokrzywka jest reakcją organizmu na niektóre alergeny. Bąble pokrzywkowe są najczęściej powierzchniowe i zazwyczaj znikają po wykryciu i ograniczeniu kontaktu z substancją uczulającą. Obrzęk Quinckiego sięga głębiej - do skóry właściwej, tkanki podskórnej a niekiedy także do błon śluzowych.

Źródła

1. Kaszuba A. (red.), Dermatologia - diagnostyka różnicowa, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-039-9
2. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
3. Kokot F. Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007, ISBN 978-83-200-3295-6
4. Obłutowicz K., Alergologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 978-83-200-4233-7