Rozwój zarodkowy człowieka (prezentacja edukacyjna)
Od jaja do embrionu
Ruchliwe plemniki zawarte w nasieniu mężczyzny wędrują drogami rodnymi kobiety do komórki jajowej. Docierają do niej tylko najsilniejsze, a wnika w nią tylko jeden (jeśli zostaną zapłodnione dwie komórki jajowe, dochodzi do ciąży mnogiej). W momencie, gdy plemnik wnika w dojrzałą komórkę jajową, dochodzi do zapłodnienia. Rozpoczyna się niezwykły proces powstawania człowieka.
Rozwój zarodkowy człowieka - jajeczkowanie
Co miesiąc w ciele kobiety dojrzałe jajo uwalniane jest przez jeden z dwóch jajników. Proces ten nazywany jest owulacją i kobiet miesiączkujących co 28 dni występuje około dwóch tygodni po pierwszym dniu ostatniej menstruacji. Owulacja inaczej nazywana jest jajeczkowaniem. W procesie wytwarzania komórki jajowej pęka pęcherzyk Graafa, komórka jajowa jest uwalniana do jajowodu oraz następuje wydzielanie hormonu hamujacego następną owulację.
Rozwój zarodkowy człowieka - podział komórki jajowej
Przejście do jajowodu
Kiedy jajo zostanie uwolnione z jajnika, przemieszcza się do jajowodu, gdzie pozostaje do momentu zetknięcia z plemnikiem, który wnika w nie podczas zapłodnienia. Komórka jajowa powstaje w wyniku oogenezy w jajniku. U człowieka jest ona stosunkowo duża. Gdy zostanie zapłodniona przez plemnik, powstaje tzw. zygota.
Rozwój zarodkowy człowieka - droga plemników do komórki
Wędrówka plemników
W trakcie przeciętnej ejakulacji zostaje uwolnionych około 40-50 mln plemników, które kierują się w stronę jajowodu w celu zapłodnienia komórki jajowej. Do zapłodnienia może dojść już w pół godziny, zdarza się jednak, że trwa to nawet kilka dni. Plemniki mogą żyć nawet do 48-72 godzin. Tylko kilkuset plemnikom uda się w ogóle zbliżyć do jajka, reszta zginie w kobiecych narządach rozrodczych.
Rozwój zarodkowy człowieka - schemat zapłodnienia komórki jajowej
Zapłodnienie
Zapłodnienie trwa około 24 godzin. Gdy proces ten się zakończy, następują zmiany na powierzchni zygoty, które chronią ją przed wniknięciem pozostałych plemników. Od tego momentu zaczyna się proces rozwoju nowo powstałego organizmu.
Rozwój zarodkowy człowieka - zarodek
Komórki zaczynają się dzielić
Zygota zaczyna się szybko dzielić i przekształcać w zarodek, który następnie opuszcza jajowód i dociera do macicy 3-4 dni po zapłodnieniu. Rzadko kiedy zdarza się, by nie opuścił jajowodu. Jeżeli do tego dochodzi, rozwija się ciąża pozamaciczna, która stanowi poważne zagrożenie dla życia matki.
Rozwój zarodkowy człowieka - implantacja
Implantacja
Po dotarciu do macicy zarodek zagnieżdża się w niej. Proces ten nazywany jest implantacją. Komórki kontynuują swój podział. Po implantacji następuje wydzielanie do organizmu kobiety hormonu hCG, którego zadanie polega na podtrzymaniu ciąży.
Rozwój zarodkowy człowieka - hormony
Hormony ciążowe
Gonadotropina kosmówkowa (hCG) to hormon, który pojawia się we krwi w około tydzień po zapłodnieniu. Produkowany jest przez komórki, które przekształcają się w łożysko. Hormon hCG produkowany jest najpierw przez zarodek, a potem przez łożysko. Zadaniem gonadotropiny kosmówkowej jest utrzymywanie funkcji ciałka żółtego (struktury, która powstaje w jajniku w miejscu uwolnienia komórki jajowej), a potem podtrzymywanie produkcji progesteronu. Oznaczanie obecności gonadotropiny hCG w moczu lub krwi kobiety jest metodą wykorzystywaną w testach ciążowych.
Rozwój zarodkowy człowieka - rozwój płodu
Rozwój płodu
Po implantacji niektóre komórki przekształcają się w łożysko, pozostałe utworzą embrion. Serce dziecka zaczyna bić w 21. po zapłodnieniu. Mózg, rdzeń kręgowy oraz inne organy również zaczynają być wtedy formowane. W ósmym tygodniu rozwoju dziecka, zwanego teraz płodem, osiąga ono centymetr długości i stale rośnie. Cały proces rozwoju trwa około 40 tygodni.