Szczepionki na grypę

Grypa to infekcja wirusowa, która przenosi się z człowieka na człowieka poprzez wydzielinę z nosa i płuc w momencie, gdy chora osoba np. kicha. Grypa rozwija się przede wszystkim w płucach. Choroba zwykle powoduje gorączkę, złe samopoczucie i ból w różnych częściach ciała.

1. Rodzaje wirusa grypy

Wirusy grypy podzielone są na trzy grupy – typ A, B, C. Grypa typu A i B odpowiedzialna jest za liczne zachorowania jesienią i zimą. Grypa typu C zwykle daje łagodne objawy, czasami nawet jej symptomy się nie pojawiają, nie powoduje też epidemii.

Pandemię "świńskiej grypy" w 2009 roku wywołał nowy wirus grypy typu A określany jako H1N1. Jego nazwa odnosi się do tego, że wiele genów w nim jest podobnych do wirusa, który atakuje świnie w Ameryce Północnej. H1N1 pierwsze zachorowania wywołał w Meksyku i Stanach Zjednoczonych w marcu i kwietniu 2009 r. Jest on przekazywany z osoby na osobę, choć nie do końca wiadomo w jaki sposób.

2. Rodzaje szczepionek przeciw grypie

Szczepionki przeciwko grypie dostępne są przeciwko grypie sezonowej w danym roku, ale nie chronią one przed grypą typu H1N1. Są dwa rodzaje szczepionek przeciwko grypie sezonowej: w formie zastrzyku (z martwymi wirusami) i w formie sprayu (zawiera żywe, ale osłabione wirusy). Co roku wirus grypy ewoluuje i dlatego szczepionka chroni przed chorobą tylko w danym roku.

Zobacz film: "Szczepienia przeciwko grypie"

Zwykle naukowcy są w stanie przewidzieć, który typ wirusa będzie powodował infekcje, i przygotować odpowiednią szczepionkę. Szczepionka zaczyna działać po dwóch tygodniach od aplikacji i chroni przed tymi wirusami, które są w szczepionce. Grypa sezonowa rozpoczyna się w październiku i trwa do maja.

• Szczepionka w sprayu

Szczepionka w sprayu pojawiła się w 2003 roku. Działa przeciwko tym samym wirusom, co szczepionka podawana domięśniowo, ale w składzie zawiera osłabione żywe wirusy i podawana jest przez nos. Szczepionka ta zalecana jest dla osób w wieku od 2 do 49 lat.

• Szczepionka domięśniowa

Niektóre osoby powinny otrzymywać szczepionkę domięśniową zamiast podawanej przez nos. Do tej grupy osób zalicza się dzieci poniżej 5 roku życia, które ciężko oddychają, osoby z przewlekłymi chorobami, ciężarne, osoby z osłabionym systemem odporności, dorośli powyżej 60 roku życia, dzieci do 2 lat.

Szczepionka podawana domięśniowo zawiera martwe wirusy, które stymulują system odpornościowy człowieka. Dzięki temu wytwarzane są przeciwciała przeciwko grypie. Kiedy wirus grypy dostanie się do organizmu, przeciwciała atakują go. Szczepionkę podaje się w jednym zastrzyku, zwykle w ramię, po uprzednim zdezynfekowaniu skóry.

3. Dla kogo szczepienie przeciw grypie?

Symptomy grypy nie pozwalają zwykle pracować czy chodzić do szkoły. Choroba obciąża organizm. Poza tym może dojść do superinfekcji – gdy górne drogi oddechowe zostaną zaatakowane przez bakterie. Jeśli jednocześnie pojawi się infekcja wirusowa i bakteryjna, mogą obciążyć płuca i cały organizm. U starszych i młodych osób może to prowadzić do śmierci. Dlatego warto chronić się przed grypą, stosując odpowiednie szczepionki.

Przeciwko grypie należy się szczepić każdego roku. Wynika to z faktu, że odporność na grypę spada po 12 miesiącach od przyjęcia szczepionki. Szczepienia przeciw grypie przeprowadza się przez cały sezon grypowy, czyli od października do lutego. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak przyjęcie szczepionki w październiku lub listopadzie.

Niektóre osoby, zgodnie z zaleceniami lekarza, powinny dostać szczepionkę wcześniej lub później. Dzieci w wieku od 6 miesięcy do 8 lat powinny przyjąć szczepionkę dwa razy w ciągu roku, kiedy pierwszy raz zachorują na grypę. Odstęp pomiędzy szczepionkami powinien wynosić co najmniej 4 tygodnie. Odporność na wirusa grypy uzyskujemy dwa tygodnie od podania szczepionki.

Jeśli jesteś ubezpieczony, idź do swojego lekarza rodzinnego. Gdy okaże się, że możesz bezpiecznie się zaszczepić, dostaniesz receptę na szczepionkę. Gdy kupisz ją w aptece, lekarz zaszczepi Cię za darmo. Możesz też odwiedzić prywatną przychodnię lub punkt sanitarno-epidemiologiczny w swoim mieście.

Szczepienie przeciw grypie należy do szczepień zalecanych, ale nieobowiązkowych. Nie jest więc refundowane. Koszt szczepionki to ok. 50 złotych. Wykonanie zastrzyku w przychodni państwowej już oczywiście nie będzie nas nic kosztowało, jeśli tylko jesteśmy ubezpieczeni.

Szczepionki przeciwko grypie powinny przyjąć następujące osoby: dzieci od 6 miesięcy do 19 lat, ciężarne, osoby po 50 roku życia i starsze, osoby przewlekle chore, każda osoba mieszkająca lub opiekująca się dzieckiem poniżej 5 roku życia, personel medyczny, osoby chorujące na astmę, kobiety planujące zajść w ciążę w sezonie grypowym.

3.1. Szczepienia przeciw grypie w ciąży

Aby uchronić zarówno siebie, jak i nienarodzone dziecko przed powikłaniami związanymi z grypą, każda kobieta planująca ciążę powinna poddać się szczepieniom. Wiąże się to z faktem, że komplikacje pogrypowe są w przypadku ciężarnych kobiet wyjątkowo niebezpieczne.

3.2. Szczepienia przeciw grypie u dzieci

Wszystkie dzieci od 6 miesiąca życia powinny podlegać szczepieniom przeciw grypie. Dzieci w wieku od 6 miesięcy do 8 lat powinny zostać zaszczepione dwa razy w ciągu roku, kiedy pierwszy raz zachorują na grypę. Co najmniej 4 tygodnie powinien wynieść odstęp pomiędzy szczepionkami.

3.3. Choroby przewlekłe a szczepionki przeciw grypie

Istnieje grupa osób szczególnie narażona na powikłania pogrypowe. Oprócz kobiet w ciąży, należą do nich osoby cierpiące na choroby przewlekłe (długotrwałe), takie, jak choroby serca bądź płuc, astma, choroby nerek, cukrzyca lub choroby krwi. Drugą kategorią są osoby, których układ immunologiczny jest osłabiony, na przykład w wyniku zachorowania na AIDS lub przyjmowania steroidów. Ich organizm nie jest w stanie poradzić sobie z infekcją. Z tego względu osoby te powinny poddawać się regularnym szczepieniom na grypę.

4. Przeciwwskazania do szczepienie przeciw grypie

Szczepić przeciwko grypie nie można:

• osób już chorych na grypę lub inną infekcję,
• mających podwyższoną temperaturę,
• osób uczulonych na kurze białko, które wykorzystuje się w produkcji szczepionki,
• osób uczulonych na niektóre zawarte w szczepionce antybiotyki (aminoglikozydowe),
• osób, u których poprzednia szczepionka wywołała reakcję alergiczną,
• dzieci przed szóstym miesiącem życia,
• kobiet w pierwszym trymestrze ciąży (chyba że lekarz po badaniu zadecyduje inaczej).

Nie zaleca się szczepień przeciw grypie natomiast osobom, u których wcześniej już wystąpiła reakcja alergiczna na szczepionkę, niemowlakom do 6 miesiąca życia, osobom z zespołem Guillain-Barre.

5. Skuteczność szczepionek przeciw grypie

Skuteczność szczepienia przeciwko grypie zależy od dopasowania wirusów w dawce szczepionki z tymi, które w danym roku są aktywne, jak również od wieku i stanu zdrowia danej osoby. Naukowcy podają, że jeśli wirusy są dobrze dopasowane, szczepionka chroni przed chorobą 70-90% osób poniżej 65 roku życia. Wśród dzieci od 1 do 15 roku życia szczepionka z nieaktywnymi wirusami działa w 77-91% przypadków.

Szczepienia przeciw grypie rekomendują takie towarzystwa medyczne, jak: Advisory Committee on Immunization Practices, American Academy of Pediatrics, American Academy of Family Physicians, US Preventive Services Task Force, The American College of Physicians, The American Society of Internal Medicine.

Skuteczność szczepionek w zapobieganiu zachorowaniom na grypę jest stosunkowo duża. Mimo przyjęcia szczepionki, zarażenie się grypą jest wciąż możliwe, jednak choroba ma znacznie łagodniejszy przebieg niż w przypadku osób które się wcześniej nie zaszczepiły. Szczepionki od grypy są szczególnie ważne dla osób, u których grypa może prowadzić do poważnych komplikacji, czyli na przykład dla osób starszych lub małych dzieci. W ich przypadku szczepienie może zapobiec poważnym problemom zdrowotnym.

6. Powikłania po szczepieniu przeciw grypie

U niektórych osób mogą pojawić się skutki uboczne szczepionki na grypę. Miejsce podania szczepionki może być spuchnięte i zaczerwienione. Pojawia się również gorączka, ból głowy i ból mięśni. Szczepionka w formie sprayu do nosa może wywoływać gorączkę, katar, zatkany nos, ból głowy lub wymioty u dzieci. Niektórzy dorośli po przyjęciu szczepionki w tej formie skarżą się na ból gardła, kaszel, katar lub ból głowy.

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.