Zespół Sjörgena - objawy, badania diagnostyczne

W zespole Sjörgena pojawia się suchość w ustach i uczucie ciągłego pragnienia, co jest wynikiem uszkodzeń ślinianek, a w oczach uczucie piasku, lepkości, głównie rano, co jest spowodowane suchym zapaleniem spojówek i rogówki i zaburzeniami w wytwarzaniu filmu łzowego. Początkowo objawy mogą pozostać niezauważone, ale nasilają się z czasem. Do nich może dołączyć podwójne widzenie, pękanie języka, kącików ust, problemy z żuciem, połykaniem, czasem uczucie zmęczenia, próchnica, stan zapalny płuc, stawów, nerek i zaburzenia dotykające układu ruchu czy układu nerwowego oraz powiększone ślinianki. Na skórze mogą pojawić się pokrzywkowate wysypki i zmiany krwotoczne, a także świąd. U 40 proc. dotkniętych chorobą kobiet pojawia się także suchość pochwy. Dotknięty chorobą może być praktycznie każdy organ czy tkanka. Zespół Sjörgena to dość częsta choroba autoimmunologiczna, częściej spotykana u kobiet niż u mężczyzn. Najczęściej dotyka osób po 40. roku życia. Choroba towarzyszy także przebiegowi niektórych chorób reumatycznych, a także tocznia rumieniowatego, sklerodermii – są to także choroby autoimmunologiczne. Może też wystąpić w przebiegu marskości wątroby. Wtedy zespół Sjörgena nazywany jest wtórnym.

Jeśli wyżej wymienione objawy pojawią się, należy udać się do lekarza, który skieruje na badania:

• test Schirmera – dzięki niemu można zmierzyć wydzielanie łez,
• biopsję wargi – po znieczuleniu wargi chirurg pobierze niewielki jej fragment do badania,
• badanie krwi.

W badaniu krwi pojawiają się nacieki z limfocytów, podwyższone OB, obniżony poziom leukocytów, wysoki poziom gammaglobulin i przeciwciał skierowanych przeciw komórkom nabłonka.

Nieznane są przyczyny zespołu Sjörgena, dlatego nie istnieje leczenie przyczynowe, tylko wyłącznie objawowe. Stosowane są krople nawilżające do oczu i preparaty sztucznej śliny. Stosowane sa także preparaty z pilokarpiną. Jest to alkaloid cholinomimetyczny, kiedyś otrzymywany z liści krzewu Pilocarpus jaborandi (potoślin), obecnie otrzymywany syntetycznie.

Pilokarpina działa pobudzająco na receptory muskarynowe, powodując zwiększenie wydzielania m.in. śliny oraz łez. Trzeba utrzymywać prawidłową higienę jamy ustnej, gdyż niedobór śliny prowadzi do rozwoju bakterii, co skutkuje zwiększoną ilością próchnicy. Wodę należy pić małymi łykami. Przy bólach stawów wskazane są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, rzadziej potrzebne są kortykosterydy.

Ponieważ zespół Sjörgena może dotyczyć wszystkich gruczołów ciała, koniecznie trzeba powiedzieć lekarzowi o wszystkich dolegliwościach, gdyż zwykle można je leczyć. Żucie gumy i nawilżanie powietrza mogą pomóc w leczeniu choroby.

Źródła

1. Zespół suchego oka
2. Puszczewicz M. Wielka interna - reumatologia, Medical Tribune Polska, Warszawa 2010, ISBN 978-83-62597-06-2
3. Brzosko M. Reumatologia kliniczna, Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin 2010, ISBN 978-83-89318-33-7
4. Izdebska J. (red.), OKULISTYKA Podręcznik dla studentów, Urban & Partner, Wrocław 2006, ISBN 83-60290-15-6