Żmija - występowanie, ukąszenie przez żmiję, pierwsza pomoc

W Polsce jedynym jadowitym wężem jest żmija zygzakowata, objęta ochroną gatunkową. Rana po jej ukąszeniu jest niewielka, czasem nawet niezauważalna. Z czasem jednak zaczyna puchnąć i boleć, co nasuwa podejrzenie ukąszenia. Co wówczas należy zrobić? Gdzie można spotkać żmiję?

Żmija - występowanie, ukąszenie przez żmiję, pierwsza pomocŻmija - występowanie, ukąszenie przez żmiję, pierwsza pomoc
Źródło zdjęć: © 123RF
Agnieszka Gotówka

Żmija – występowanie

Żmija zygzakowata występuje niemal w całej Polsce w kilku odmianach. Najczęściej w lasach nad Wisłą żyją: żmija zygzakowata jasna, szara i czarna (zwana też żmiją piekielną, spotkać ją można przede wszystkim w Górach Świętokrzyskich).

Znakiem charakterystycznym ich wszystkich jest, zgodnie z nazwą, czarny zygzak wzdłuż całego grzbietu (u czarnych osobników niewidoczny). Oczy gad ma czerwone z pionową źrenicą, zęby jadowe usadzone w górnej szczęce.

Wbrew pozorom żmije atakują tylko w sytuacji, gdy same czują się zagrożone. Gdy wyczuwają niebezpieczeństwo, skrywają się w swojej norze. Najczęściej spotkać je można na polanach, łąkach, w podmokłych lasach.

Pierwsza pomoc po ataku żmii

Żmija lubi też skrywać się w stosach kamieni i pniach drzew, stąd siadając na nich, trzeba wziąć pod uwagę, że może znajdować się w nich gad.

O wiele łatwiej jest spotkać żmiję w okresie godowym, a więc na przełomie kwietnia i maja. Wówczas samce toczą walki, oplatając się wokół siebie i unosząc przednie części ciała. Wygrywa ten osobnik, który szybciej przygniecie przeciwnika do ziemi.

Z roku na rok notuje się coraz większą liczbę żmij zygzakowatych, czemu sprzyjają łagodne zimy.

Żmija - ukąszenie przez żmiję

Rana po ukąszeniu żmii przypomina niewielkie otarcie naskórka. Jest zaczerwienione, obolałe. Z czasem puchnie, a u osób wrażliwych pojawić się mogą objawy uogólnione, np. duszności.

W takiej sytuacji też trzeba jak najszybciej zgłosić się po pomoc, by podana została surowica. Zaznaczyć jednak trzeba, że ukąszenie przez żmiję zygzakowatą bardzo rzadko prowadzi do zgonu.

Jad żmii może być niebezpieczny dla dzieci oraz osób, które znajdują się pod wpływem alkoholu. Jest to mieszanka wielu toksyn, które m.in. zmniejszają krzepliwość krwi, powodują martwicę tkanek oraz uszkadzają układ nerwowy.

Pojawić się mogą objawy takie jak: ból głowy, nudności, wymioty, biegunka, zaburzenia świadomości.

Ukąszenie przez żmiję – pierwsza pomoc

Gdy ukąsi nas żmija, przede wszystkim należy zachować spokój. Jeśli jest to możliwe, należy samodzielnie i jak najszybciej pojechać do szpitala.

W sytuacji, gdy ukąszone zostało dziecko lub osoba uczulona na jad żmii, powinno się zadzwonić po karetkę. Powiadomieni o zdarzeniu ratownicy będą mieć najpewniej przy sobie surowicę, którą podadzą pacjentowi na miejscu.

Jadu nie wolno próbować „wysysać”, a miejsca ukąszenia – smarować ani nacinać. Ranę można jedynie przemyć zimną wodą, ewentualnie unieruchomić ukąszoną kończynę.

W sytuacji, gdy ukąsi na żmija, należy zachować spokój. Wzrost poziomu adrenaliny spowoduje szybszą pracę serca i sprawi, że toksyny zaczną szybciej rozprzestrzeniać się w organizmie.

Ukąszenie przez żmiję - jak go uniknąć?

Żmija nie atakuje człowieka bez powodu. Robi to wówczas, gdy czuje się zagrożona. Gdy na swojej drodze zauważymy gada, należy spokojnie go ominąć, nie wykonując gwałtownych ruchów. Węża nie wolno niczym rzucać ani atakować, powinien sam uciec.

Wybierając się do lasu, warto też zadbać o właściwy ubiór. Najlepiej jest założyć kalosze lub wysokie buty oraz długie spodnie. Trzeba tez ostrożnie siadać na pniach i kamieniach (warto dobrze obejrzeć to miejsce).

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.

Wybrane dla Ciebie
Wspiera jelita, serce i daje uczucie sytości. Po ten napój warto sięgać codziennie
Wspiera jelita, serce i daje uczucie sytości. Po ten napój warto sięgać codziennie
Farmaceutka ostrzega przed brakiem leku. "Mogą nie mieć ciągłego dostępu do terapii"
Farmaceutka ostrzega przed brakiem leku. "Mogą nie mieć ciągłego dostępu do terapii"
Do niedawna mieliśmy "zero" zachorowań. Obecnie chorują dziesiątki tysięcy osób
Do niedawna mieliśmy "zero" zachorowań. Obecnie chorują dziesiątki tysięcy osób
Innowacyjne terapie raka trzustki. "To może być największy od 30 lat krok w leczeniu"
Innowacyjne terapie raka trzustki. "To może być największy od 30 lat krok w leczeniu"
Wirus z dzieciństwa, rak w dorosłości? BK na celowniku naukowców
Wirus z dzieciństwa, rak w dorosłości? BK na celowniku naukowców
Powikłania po wypełniaczach. Jak ultrasonografia może im zapobiec?
Powikłania po wypełniaczach. Jak ultrasonografia może im zapobiec?
Leki, które mogą niszczyć kości. Ciche ryzyko, o którym warto wiedzieć
Leki, które mogą niszczyć kości. Ciche ryzyko, o którym warto wiedzieć
Kardiolożka ostrzega. To "subtelne objawy zawału", od razu wzywaj pomoc
Kardiolożka ostrzega. To "subtelne objawy zawału", od razu wzywaj pomoc
Wczesne wykrycie raka z krwi. Na czym polega test Galleri?
Wczesne wykrycie raka z krwi. Na czym polega test Galleri?
Świadczenie wspierające w 2026 roku. Nawet 4134 zł miesięcznie
Świadczenie wspierające w 2026 roku. Nawet 4134 zł miesięcznie
Smog dusi Polskę. Zagrożenie głównie w dwóch województwach
Smog dusi Polskę. Zagrożenie głównie w dwóch województwach
Planowe operacje wstrzymane w szpitalu w Kielcach. Interweniuje wojewoda
Planowe operacje wstrzymane w szpitalu w Kielcach. Interweniuje wojewoda