Dieta cukrzycowa - charakterystyka, leczenie cukrzycy

Dieta cukrzycowa jest ważna dla chorych. Cukrzyca typu 2 występuje u około 2 mln Polaków. Jest to choroba przewlekła i nieuleczalna. Wieloletni jej przebieg wiąże się z wystąpieniem licznych powikłań w obrębie narządu wzroku nerek, serca. Najistotniejszym czynnikiem rozwoju cukrzycy typu 2 jest otyłość. Nieprawidłowe odżywianie i brak ruchu przyczyniają się do rozwoju tej choroby, więc odpowiednia dieta cukrzycowa, normalizacja masy ciała i wysiłek fizyczny odgrywają zasadniczą rolę w walce z nią.

1. Charakterystyka cukrzycy typu 2

Dieta cukrzycowa dla chorych na cukrzycę typu 2 odgrywa ogromną rolę w leczeniu tej choroby cywilizacyjnej. Cukrzyca typu 2 jest najczęstszym rodzajem cukrzycy, a jej podłożem jest insulinooporność tkanek. Oznacza to, że ta cukrzyca jest niezależna od poziomu insuliny w organizmie (dawniej nazywano ją insulinoniezależną), bo tkanki nie reagują na nią, są na nią w pewien sposób odporne. Ten rodzaj cukrzycy najczęściej pojawia się wskutek otyłości, rzadziej jako powikłanie chorób takich jak zespół policystycznych jajników (PCOS). Leczenie cukrzycy to początkowo głównie dieta cukrzycowa i zdrowy tryb życia.

Większości z nas dieta cukrzycowa kojarzy się głównie ze spożywaniem 5 posiłków dziennie oraz niesłodzoną herbatą. Jednak warto przyjrzeć się dokładniej diecie cukrzycowej. W gruncie rzeczy może być ona korzystna nie tylko dla diabetyków, lecz także dla zdrowych osób z nadwagą i otyłością – które są przez to zagrożone rozwojem choroby w przyszłości.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

2. Charakterystyka diety cukrzycowa

Dieta dla cukrzyków typu 2 odgrywa znaczącą rolę w procesie leczenia. Dietę cukrzycową należy skonsultować z lekarzem. To on zdecyduje, czy leczenie cukrzycy będzie prowadzone tylko za pomocą diety, czy znajdą zastosowanie także leki przeciwcukrzycowe. Jeśli dieta cukrzycowa jest jedyną formą leczenia, posiłków może być tylko 3 dziennie, choć w zależności od innych form leczenia, stosuje się także 5 czy 7 posiłków dziennie.

Zalecenia dotyczące diety cukrzycowej nie odbiegają za bardzo od zaleceń zdrowej diety. Należy unikać soli oraz cukrów prostych zawartych w słodkich, suszonych i konserwowanych owocach, słodyczach i sokach. Niewskazany jest także alkohol. Można z kolei przy diecie cukrzycowej jeść świeże warzywa, ryby i pełnoziarniste produkty - to zalecane produkty w cukrzycy. Szczególnie korzystnymi warzywami są rośliny strączkowe. Tłuszcze zwierzęce są dopuszczalne, ale nie powinny stanowić głównego źródła tłuszczów. Tłuszcze trans są w diecie cukrzycowej całkowicie zakazane, nie tylko dla cukrzyków, ale również wszystkich osób prowadzących zdrowy tryb życia. Tego rodzaju tłuszcze są wynikiem przemian tłuszczy roślinnych (nazywa się je także utwardzonymi tłuszczami roślinnymi) i znajdują się w żywności wysoko przetworzonej, produktach typu fast food, niektórych margarynach i ciastkach.

Ważne jest, aby chorzy stosujący dietę cukrzycową jedli tyle, ile potrzebują - ani zbyt dużo, ani zbyt mało. Jeśli cukrzyca jest wynikiem otyłości, trzeba zrzucić nadmiarowe kilogramy, ale nie można w tym celu stosować restrykcyjnych diet. Najlepiej skonsultować odchudzanie z lekarzem lub dietetykiem.

Tak naprawdę ogólne zasady współczesnej „diety cukrzycowej” zawierają reguły, którymi powinien kierować się każdy z nas. Są to po prostu reguły zdrowego żywienia.Zasady diety cukrzycowej

• Posiłki należy spożywać regularnie, o mniej więcej stałych porach.
• Suma przyjętych codziennie kalorii powinna być mniej więcej stała.
• Osoby z nadwagą i otyłością powinny spożywać mniej kalorii niż dotychczas.
• Należy dbać nie tylko o ilość spożywanego jedzenia, lecz także o jego jakość – ilość zawartych witamin, błonnika, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i innych dobroczynnych dla organizmu substancji.

Cukrzyca typu 2 rozwija się w większości przypadków u osób otyłych i właśnie normalizacja masy ciała jest najważniejszym zadaniem, jakiego powinien podjąć się diabetyk. Często u osób, które uzyskały należną dla ich wzrostu wagę ciała, leczenie farmakologiczne nie jest już konieczne. Dlatego właśnie jest o co walczyć!

**Dieta cukrzycowa** to jednak nie wszystko. Formy zalecanej aktywności fizycznej zależą także od możliwości konkretnego pacjenta, ale są nieodzowne. Trzeba starać się regularnie uprawiać jakąś aktywność fizyczną. Wielu osobom pomagają codzienne, niezbyt forsowne spacery. Aktywność fizyczna pozytywnie wpłynie na wagę ciała cukrzyka, a także na jego samopoczucie i zdrowie. Rzucenie palenia, oprócz diety cukrzycowej, jest w przypadku osób chorych na cukrzycę nieodzowne.

• Powrót do prawidłowej masy ciała przeciwdziała zaburzeniom wydzielania insuliny u osób otyłych.
• Pozbycie się nadwagi zmniejsza oporność tkankową na insulinę. Po prostu organizm potrzebuje mniej insuliny – czy to wydzielanej przez trzustkę, czy to podawanej we wstrzyknięciach.
• Normalizacja masy ciała zwiększa skuteczność doustnych leków przeciwcukrzycowych.

Nie należy jednak chudnąć zbyt gwałtownie! Diety „głodowe” nie wchodzą w grę. Utrata masy ciała przy diecie cukrzycowej nie powinna być większa niż 1 kg na tydzień.

Dieta cukrzycowa powinna być „szyta na miarę”, czyli dobrana indywidualnie dla każdego chorego przez lekarza prowadzącego oraz dietetyka. Dieta cukrzycowa musi zawierać odpowiednią wartość energetyczną oraz odżywczą. Wartości te są dobierane w zależności od wieku pacjenta, płci oraz aktywności fizycznej (wykonywanej pracy). Zarówno nadmiar, jak i niedobór składników energetycznych jest niewskazany i może być przyczyną kłopotów. Nadmiar przyjętego pożywienia przy diecie cukrzycowej skutkuje wysokim poziomem cukru we krwi, co w dłuższej perspektywie jest przyczyną otyłości, uszkodzenia nerek i narządu wzroku. Przyjęcie zbyt małej ilości jedzenia przy stosowaniu diety cukrzycowej może być przyczyną hipoglikemii, utraty przytomności i nawet śpiączki cukrzycowej.

W przypadku cukrzycy typu 2 leczonej dietą cukrzycową i lekami doustnymi liczba posiłków na dobę nie musi przekraczać trzech. Osoby przyjmujące insulinę ludzką powinny jeść 5 razy dziennie, zaś leczenie analogami szybkodziałającymi wiąże się ze spożywaniem 3–4 posiłków.

• Białka w diecie cukrzycowej powinny stanowić 15–20% ogólnego zapotrzebowania kalorycznego. To oznacza około 0,8 g/kg masy ciała. Kobiety w ciąży powinny spożywać do 1 g/kg masy ciała. Najlepsze są białka roślinne, ryby i drób. Osoby z rozwiniętą nefropatią cukrzycową powinny spożywać mało białka!
• Tłuszcze powinny stanowić w diecie cukrzycowej mniej niż 30% zapotrzebowania dobowego – 10% tłuszcze nienasycone, 10% tłuszcze jednonienasycone (olej rzepakowy i oliwa z oliwek), 10% tłuszcze wielonienasycone (olej sojowy, słonecznikowy, kukurydziany i arachidowy).
• Cukry powinny stanowić w diecie cukrzycowej 50–60% całkowitej dostarczanej energii.

Węglowodany można podzielić na:

• Szybko się wchłaniające (znajdują się w słodyczach, miodzie, syropach, sokach, owocach).
• Wchłaniające się wolno, takie jak cukry złożone, np. skrobia (znajduje się w kaszach, ryżu, płatkach zbożowych, pieczywie, makaronach, mące, ziemniakach).

Powinniśmy w diecie cukrzycowej spożywać jak najmniej cukrów łatwo przyswajalnych, gdyż sprzyjają one wahaniom glukozy we krwi. Ich spożycie wywołuje szybki i duży wzrost cukru we krwi. Nie jest to korzystne – na dłuższą metę wiąże się z powikłaniami zdrowotnymi. Skrobia i inne węglowodany złożone ulegają w przewodzie pokarmowym stopniowemu trawieniu i uwalnianiu. Po ich spożyciu wzrost stężenia glukozy we krwi jest nieduży i powolny – zapobiega to wahaniom glikemii.

Ważny składnik posiłku w diecie cukrzycowej to błonnik. Błonnik, czyli włóknik, także należy do węglowodanów. Pomimo że jest on węglowodanem, którego organizm ludzki nie jest w stanie przyswoić, odgrywa w diecie ważną rolę. Nie ulega on trawieniu w przewodzie pokarmowym i nie jest źródłem glukozy we krwi. Błonnik powiększa za to objętość posiłków, dając uczucie sytości, reguluje pracę jelit (zapobiega zaparciom). W diecie cukrzycowej ważny jest fakt, że włóknik wydłuża czas wchłaniania innych węglowodanów z przewodu pokarmowego – przez co zapobiega wahaniom glikemii. Prawdopodobnie zmniejsza także wchłanianie cholesterolu z pożywienia, co ma dla diabetyków kolosalne znaczenie – cukrzyca wiąże się z nasiloną miażdżycą.

Dużo błonnika zawierają produkty, takie jak: otręby i płatki owsiane, suche nasiona roślin strączkowych, marchew, dynia, brokuły, kapusta, jabłka, otręby pszenne, pieczywo razowe z mąki z pełnego przemiału, kasze, ciemny ryż, warzywa. Zarówno diabetycy stosujący dietę cukrzycową, jak i osoby zdrowe powinni spożywać codziennie jak najwięcej tych produktów – błonnik sprzyja utrzymaniu szczupłej sylwetki!

3. Leczenie cukrzycy typu 2

Początkowo leczenie cukrzycy typu 2 to przede wszystkim cukrzycowa dieta, zdrowy tryb życia i aktywność fizyczna. Pomocne jest także pozbycie się nadwagi lub otyłości, zrzucenie nadmiernych kilogramów wpływa korzystnie na wrażliwość tkanek na insulinę. Leki przeciwcukrzycowe mogą, ale nie muszą być wykorzystywane w terapii. Po jakimś czasie, jeśli cukrzyca nie jest kontrolowana, produkujące insulinę komórki beta trzustki stają się niewydolne, gdyż wytwarzają bardzo duże ilości insuliny przez długi czas, a organizm nie wykorzystuje jej stale. W takim przypadku rozpoczyna się leczenie insuliną, czyli insulinoterapię.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.