Alergia a cukrzyca – podobieństwa i zależności

Alergia a cukrzyca to kwestia, nad którą specjaliści pochylają się coraz częściej. Ma to związek z tym, że istnieje między nimi dość silna zależność i sporo podobieństw. Co je łączy? Jak wzajemnie wpływają na siebie? Czym są i czym się cechują obydwie jednostki chorobowe?

Obecnie najczęściej rozpoznawana jest cukrzyca typu 2. W jej przebiegu dochodzi do nieprawidłowej i niedostatecznej odpowiedzi tkanek na insulinę. Cukrzyca typu 1 wynika z niedostatecznej produkcji insuliny przez trzustkę wskutek niszczenia komórek beta tego narządu.

Alergia to nadwrażliwość organizmu na kontakt z alergenem, który wywołuje nieprawidłową, nieadekwatną reakcję organizmu. Jej istotą jest reakcja immunologiczna związana z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem prowadzą do uwolnienia różnych substancji: mediatorów stanu zapalnego.

Alergia a cukrzyca – podobieństwa

Co warto wiedzieć o zależnościach i podobieństwach między alergią a cukrzycą. Specjaliści zwracają uwagę na kilka kwestii.

Po pierwsze zarówno alergia, jak i cukrzyca to choroby, które mają podłoże genetyczne, mogą być dziedziczone. Dowiedziono, że gdy choćby jeden z rodziców choruje, dziecko także będzie obarczone schorzeniem.

Po drugie dramatycznie rośnie liczba osób, które chorują na cukrzycę, jak i tych, u których rozpoznaje się alergię. Obydwie choroby są rozpoznawane coraz częściej.

Po trzecie obydwie choroby często wywołują objawy skórne. Niektóre symptomy alergii mogą być trudne do odróżnienia od objawów cukrzycy (często przypisuje się je alergii, podczas gdy zwiastują cukrzycę). To na przykład świąd skóry czy sucha, nadmiernie łuszcząca się skóra ze skłonnością do wyprysków, jak i wysypka.

Alergia a cukrzyca – zależności

Co interesujące, okazuje się, że na przykład nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna może indukować przewlekły stan zapalny w organizmie, wyrażający się zwiększonym poziomem mediatorów zapalnych. Konsekwencją może być rozwój cukrzycy typu 2 czy insulinooporności (także otyłości, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, migreny czy chorób jelit, takich jak nieswoiste choroby zapalne jelit czy zespół jelita nadwrażliwego).

Dość często zdarza się także, że osoba chora na cukrzycę reaguje alergią na różne czynniki środowiskowe. Symptomy nadwrażliwości mogą mieć charakter łagodny lub poważny, pojawiać się miejscowo albo wpływać na działanie całego organizmu.

Reakcje uczuleniowe u osób zmagających się z cukrzycą mogą być wywołane przez składniki żywności, które są przyczynami alergii również u ludzi zdrowych, ale i leki, w tym substancje wchodzące w skład preparatu insulinowego: insulina lub lateks.

Alergia na insulinę

Alergia na insulinę, choć zdarza się rzadko, może stanowić poważne zagrożenie dla chorego. Okazuje się bowiem, że poza miejscowymi odczynami uczuleniowymi (to najczęściej zaczerwienienie czy obrzęk w miejscu podania), może też powodować reakcje ogólne ze wstrząsem włącznie.

Alergia na lateks, klej, igły i żel znieczulający

Miejscowe objawy uczuleniowe u osób chorujących na cukrzycę leczone insuliną mogą być również związane z:

• nadwrażliwością na lateks obecny w strzykawkach czy rękawiczkach,
• alergią na klej, który powleka paski mocujące pompę insulinową na ciele,
• nadwrażliwością na nikiel w igłach do wstrzyknięć,
• żele znieczulające nanoszone na skórę przed podaniem zastrzyku np. u dzieci.

Osoby chorujące na cukrzycę, leczone zastrzykami insuliny, w przypadku alergii na insulinę, lateks, klej, nikiel czy żel znieczulający, obserwują takie objawy, zarówno skórne, jak i ogólnoustrojowe, jak:

• świąd,
• zaczerwienienie,
• miejscowy obrzęk,
• wysypka,
• dysfunkcje ze strony układu pokarmowego (wymioty, biegunki, skurcze),
• przyspieszenie tętna, obniżenie ciśnienia krwi,
• wystąpienie potów,
• zaburzenia w pracy serca, trudności w oddychaniu,
• obrzęk naczynioruchowy,
• wstrząs anafilaktyczny.

W przypadku chorych na cukrzycę wykazujących objawy alergii, działania powinny uwzględniać specyfikę tych dwóch stanów chorobowych oraz możliwość wystąpienia powikłań u chorego oraz pogorszenia się jego zdrowia na skutek pojawienia się reakcji uczuleniowej.

Bardzo ważne jest, by osoby zmagające się z cukrzycą miały świadomość wrażliwości swojego organizmu na czynniki uczulające oraz ryzyka związanego z pojawieniem się reakcji alergicznej. Nie mniej ważne jest, by postępować zgodnie z zaleceniami lekarza i wiedzieć, co robić w przypadku pojawienia się objawów uczuleniowych.

Należy również mieć świadomość, jak ważne jest podjęcie leczenia alergii i przestrzeganie zaleceń lekarza. Zaniedbania w tej materii mogą bowiem skutkować nie tylko nasileniem reakcji alergicznej, ale i wystąpieniem powikłań, między innymi rozwojem innych chorób (np. cukrzycy).

Źródła

1. Gabryel-Batura H., Młynarczyk W., Zarys pulmonologii z elementami alergologii, AM Poznań, Poznań 2004, ISBN 83-88732-82-X
2. Mędrala W., Podstawy alergologii, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006, ISBN 83-89009-53-6
3. Bernas M., Czech A., Tatoń J. Diabetologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3370-0
4. Strojek K. Diabetologia, Termedia, Poznań 2008, ISBN 978-83-89825-08-7