Ciche objawy cukrzycy. Ekspert: 4 na 10 osób nie ma postawionej diagnozy

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która polega na podwyższonym stężeniu glukozy we krwi. Jej przyczyny są różnorodne – mogą wynikać zarówno z predyspozycji genetycznych, jak i niezdrowego stylu życia. Objawy często pojawiają się stopniowo, dlatego wielu chorych dowiaduje się o niej dopiero po dłuższym czasie.

Istnieje kilka typów cukrzycy, różniących się przebiegiem i rokowaniami, jednak w każdym przypadku kluczowe znaczenie ma odpowiednia profilaktyka i kontrola poziomu cukru. Brak diagnozy i leczenia może prowadzić do groźnych powikłań – uszkodzenia nerek, wzroku oraz naczyń krwionośnych.

Najczęściej wymieniane objawy cukrzycy w literaturze naukowej:

• Poliuria (zwiększone oddawanie moczu). Hiperglikemia prowadzi do przesączania glukozy przez nerki, co powoduje osmotyczną diurezę. Badania wykazują, że pacjenci często zgłaszają oddawanie moczu w nocy (nykturia), co jest jednym z najwcześniejszych objawów.

• Polidypsja (zwiększone pragnienie). W odpowiedzi na utratę płynów dochodzi do nasilonego pragnienia. Artykuł opublikowany w "Diabetes Care" wskazuje, że to mechanizm kompensacyjny organizmu mający zapobiec odwodnieniu.

• Polifagia (zwiększony apetyt). Pomimo hiperglikemii, komórki organizmu nie otrzymują odpowiedniej ilości glukozy, co prowadzi do uczucia głodu. Badania kliniczne wskazują, że ten objaw częściej występuje w cukrzycy typu 1.

• Utrata masy ciała. Zwłaszcza pojawia się w cukrzycy typu 1, z powodu katabolizmu tłuszczów i białek. Badania pokazują, że niezamierzona utrata wagi jest szczególnie alarmująca i powinna skłonić do diagnostyki.

• Zmęczenie i osłabienie. Niedobór glukozy w komórkach skutkuje niską dostępnością energii. Badania wskazują, że osoby z nowo rozpoznaną cukrzycą zgłaszają chroniczne zmęczenie, często mylone z innymi chorobami.

• Nawracające infekcje. Szczególnie grzybicze (np. drożdżaki) i bakteryjne, zwłaszcza dróg moczowych i skóry. Diabetolodzy wykazują, że hiperglikemia osłabia odporność, co sprzyja zakażeniom.

• Zaburzenia widzenia - przejściowe zamglenie obrazu związane z wahaniami poziomu glukozy. Długoterminowe badania (np. UKPDS) wskazują, że przewlekła hiperglikemia prowadzi do retinopatii cukrzycowej.

• Spowolnione gojenie się ran. Hiperglikemia wpływa negatywnie na funkcję fibroblastów i angiogenezę. Badania nad mikroangiopatią cukrzycową pokazują, że drobne rany u pacjentów goją się znacznie wolniej.

• Mrowienie, drętwienie kończyn (neuropatia). Prace badawcze potwierdzają, że przewlekła hiperglikemia uszkadza nerwy obwodowe, co objawia się parestezjami, zwłaszcza w stopach.

• Suchość skóry, świąd, który wynika z odwodnienia oraz zmian mikrokrążeniowych. Badania dermatologiczne opisują, że to jeden z najczętszych znaków cukrzycy, który często współistnieje z innymi objawami.

Według danych Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) aż 589 mln osób na świecie choruje na cukrzycę, z czego 252 miliony nie zostały jeszcze zdiagnozowane - oznacza to, że nawet połowa cukrzyków nie wie o chorobie. Nowe badanie IDF Diabetes Atlas, opublikowane w kwietniu 2025 r., wskazuje, że najczęściej występuje cukrzyca typu 2 – rozwijająca się powoli i podstępnie, czasem przez wiele lat. Jej objawy – takie jak ciągłe zmęczenie, nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu czy utrata masy ciała – łatwo zlekceważyć.

Szczególnie niepokojące są prognozy: do 2050 roku liczba chorych może przekroczyć 850 milionów. Najbardziej zagrożone są kraje o niższych i średnich dochodach.

- Ponieważ ponad 4 na 10 osób z cukrzycą nie ma postawionej diagnozy, rządy powinny nadać priorytet wczesnemu rozpoznawaniu, diagnozowaniu i edukacji – przekonywał podczas prezentacji raportu prezes IDF, profesor Peter Schwarz.

Aby zmniejszyć ryzyko cukrzycy, szczególnie typu 2, warto dbać o zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną – minimum 30 minut ćwiczeń 3 razy w tygodniu. Kluczowe jest też utrzymywanie prawidłowej masy ciała, unikanie nadmiaru cukru oraz nasyconych kwasów tłuszczowych. Osoby po 45. roku życia oraz te z grupy ryzyka powinny kontrolować poziom glukozy przynajmniej raz w roku.

Źródła

1. Frankfurter Rundschau
2. Diabinfo