Czystek bije rekordy popularności. A jak działa naprawdę?

Czystek to aromatyczna roślina z rejonów Morza Śródziemnego, należąca do rodziny czystkowatych. Najczęściej spotyka się odmianę szarą czyli Cistus incanus oraz kreteńską czyli Cistus creticus, które od wieków były stosowane w tradycyjnej medycynie ludowej. Napary z jego liści i kwiatów pito dla wzmocnienia organizmu oraz łagodzenia infekcji dróg oddechowych.

Zainteresowanie czystkiem w Europie wzrosło dopiero w ostatnich kilkunastu latach. W tym czasie zaczęto promować go jako naturalne wsparcie odporności oraz sposób na oczyszczanie organizmu z toksyn. Wpływ na popularność miały liczne publikacje i rekomendacje w mediach, które przypisywały mu działanie przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Dzięki temu czystek trafił do sklepów zielarskich, aptek oraz na półki z herbatami ziołowymi, stając się jednym z najczęściej wybieranych naparów prozdrowotnych.

Liście i kwiaty czystka zawierają dużą ilość polifenoli, czyli związków o silnych właściwościach przeciwutleniających. Substancje te pomagają neutralizować wolne rodniki, które w nadmiarze osłabiają odporność i przyspieszają procesy starzenia.

W roślinie obecne są także flawonoidy oraz taniny, znane z działania przeciwzapalnego i łagodzącego podrażnienia błon śluzowych. Ich spożywanie może wspierać naturalne mechanizmy obronne organizmu oraz korzystnie wpływać na naczynia krwionośne. Czystek nie zawiera kofeiny, dlatego jego napar można pić nawet wieczorem.

Wiele osób wierzy, że picie czystka pomaga uniknąć infekcji i wzmacnia odporność, jednak naukowe dowody na ten temat są ograniczone. Dostępne badania sugerują, że obecne w roślinie polifenole mogą wspierać układ immunologiczny, ponieważ działają przeciwzapalnie i hamują rozwój niektórych drobnoustrojów. Trzeba jednak pamiętać, że większość analiz przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych, a nie na dużych grupach ludzi. Oznacza to, że wyniki nie zawsze przekładają się bezpośrednio na codzienną praktykę.

Czystek może więc być elementem zdrowej diety, ale nie zastąpi zrównoważonego odżywiania, snu i aktywności fizycznej, które w największym stopniu wpływają na odporność.

Czystek często bywa przedstawiany w roli rośliny chroniącej przed przeziębieniem i grypą. Nie ma jednak dowodów potwierdzających, że sam napar potrafi zapobiec infekcji. Jego działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe to zasługa polifenoli, które w badaniach wykazują zdolność ograniczania namnażania drobnoustrojów. W praktyce oznacza to, że regularne picie czystka może asystować organizm podczas zwalczania infekcji, lecz nie zadziała tak skutecznie jak leczenie farmakologiczne.

Nie potwierdzono też, aby napar skracał czas choroby lub łagodził jej objawów. Warto więc traktować czystek jak uzupełnienie codziennej diety, a nie środek o właściwościach leczniczych.

Czystek uznawany jest za zioło bezpieczne, jednak w niektórych sytuacjach może nie przynosić oczekiwanych efektów lub wywoływać niepożądane reakcje. Dzieje się tak głównie wtedy, gdy susz jest niskiej jakości albo przechowywany był zbyt długo. U osób z bardzo niskim ciśnieniem nadmierne spożycie naparu może powodować osłabienie lub zawroty głowy.

Zdarza się też, że picie dużych ilości czystka przez wiele tygodni zaburza wchłanianie niektórych leków i minerałów. Dlatego warto stosować go z umiarem, wybierać sprawdzone produkty i traktować jak element zróżnicowanej diety, a nie uniwersalny eliksir na infekcje.

Sposób parzenia ma duży wpływ na działanie czystka, bo od niego zależy, ile wartościowych składników przejdzie do naparu. Najlepiej zalać łyżeczkę suszu wodą o temperaturze około 90°C i pozostawić pod przykryciem przez 8-10 minut. Dłuższe parzenie może zwiększyć zawartość polifenoli, ale równocześnie nada napojowi cierpki smak.

Żeby napar nie był gorzki, najlepiej przygotować go na bazie miękkiej lub przefiltrowanej wody. Woda twarda może zmienić jego smak i spowodować, że mniej cennych składników przejdzie z ziela do napoju. Napar najlepiej pić świeży, bez dodatku cukru, a jeśli zależy nam na łagodniejszym smaku, można dodać plasterek cytryny lub łyżeczkę miodu po przestudzeniu.

Czystek nie zastąpi leczenia ani zdrowego stylu życia, ale może wspierać organizm w naturalny sposób. Dostarcza przeciwutleniacze i łagodne związki przeciwzapalne, które wzmacniają odporność. Warto wybierać susz dobrej jakości i pić napar z umiarem. Taki nawyk może wspierać organizm i pomagać utrzymać dobrą odporność.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl