To oni najczęściej popełniają samobójstwo. "Gabinety są coraz bardziej przepełnione"

Jak wynika z danych Komendy Głównej Policji, w pierwszym półroczu 2024 roku samobójstwo popełniło 7,7 tys. Polaków. W porównaniu z analogicznymi danymi z zeszłego roku jest to liczba niższa, ale o zaledwie 0,9 proc.

Najbardziej niepokoją jednak statystyki dotyczące grup wiekowych: próbę odebrania sobie życia najczęściej podejmują młodzi Polacy w wieku 13-18 lat oraz 19-24 lata. Tendencje te potwierdzają także dane przedstawione na ostatniej konferencji na temat kondycji psychicznej Polaków w Wojskowym Instytucie Medycznym: liczba nastoletnich pacjentów wymagających specjalistycznej pomocy wzrosła aż o 168 proc. w ciągu trzech lat. Co więcej, można zaobserwować też wyraźną dysproporcję pomiędzy płciami.

- Na 15 samobójstw dziennie w Polsce 12 popełniają mężczyźni. Wśród kobiet notuje się natomiast dużo więcej prób samobójczych. Mężczyźni używają bardziej śmiertelnych metod, a ponadto dużo rzadziej proszą o pomoc – podkreśla dr Halszka Witkowska, ekspert Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Dlaczego tak się dzieje? Przyczyn jest kilka.

- Jedną z nich, zwłaszcza jeśli analizujemy to zjawisko z uwzględnieniem płci, są uwarunkowania kulturowe. Kobiety leczą depresję, a mężczyźni niestety decydują się na próbę samobójczą. Samobójstwa popełniają także bezdomni, a blisko 90 proc. osób w kryzysie bezdomności stanowią mężczyźni – wyjaśnia psycholog Michał Murgrabia.

Zaburzenia psychiczne to zjawisko, które może dotyczyć już nawet 9 milionów Polaków.

- Z roku na rok gabinety psychologów i terapeutów są coraz bardziej przepełnione. Dobrą wiadomością jest to, że rośnie świadomość na temat zaburzeń psychicznych i coraz częściej ze swoimi problemami zgłaszamy się do specjalistów. Przestał być to już temat tabu - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dr Anna Siudem, specjalistka w zakresie psychologii rodziny i psychologii społecznej.

Problem będzie się pogłębiać, bo jak ustalili eksperci z University of Queensland i Harvard Medical School, którzy przyjrzeli się danym Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zebranych w ramach inicjatywy World Mental Health Survey - jedna na dwie osoby rozwinie w ciągu swojego życia zaburzenia zdrowia psychicznego.

Co gorsza, dotknięci problemami często zagłuszają je alkoholem, lekami na receptę czy narkotykami. Eksperci zwracają też uwagę na coraz groźniejsze substytuty narkotyków stymulujących.

- Nastolatki i tzw. młodzi dorośli, czyli osoby między 18. a 25. rokiem życia, najczęściej sięgają po psychostymulanty. Wśród tych substancji są między innymi katynony (substancje o silnych właściwościach psychostymulujących i uzależniających - przyp. red.), po które często sięgają kilkunastoletnie dzieci. Wiek inicjacji znacząco się obniża, a to tylko potęguje problem środków psychoaktywnych, bo takie osoby wchodzą w dorosłość już uzależnione. Młody mózg jest na to najbardziej podatny - alarmował w rozmowie z WP abcZdrowie Eryk Matuszkiewicz, toksykolog ze Szpitala Miejskiego im. F. Raszei w Poznaniu.

To jednak niejedyne czynniki potęgujące rozwijającą się depresję i inne zaburzenia psychiczne.

- Żyjemy w czasach ogromnego przyspieszenia i zwiększonej stymulacji bodźcowej. Wiele osób nie radzi sobie z tym, co się dzieje wokół nich, z wymaganiami otoczenia. Nie mają często czasu, by odpocząć, odreagować napięcia, które zdarzają im się choćby w ciągu dnia. To powoduje, że ich zasoby osobiste niezbędne do radzenia sobie ze stresem są niewielkie lub nadmiernie wyeksploatowane. Wtedy dochodzi do kryzysu emocjonalnego i trudności w funkcjonowaniu społecznym - tłumaczy dr Anna Siudem.

Eksperci zwracają też uwagę na źródła zaburzeń leżące w czynnikach ekonomicznych.

- Wzrost liczby prób samobójczych może też wynikać z sytuacji ekonomicznej, niepewności i obaw o przyszłość. Wśród przyczyn możemy wskazać inflację, wzrost kosztów kredytów, a także ryzyko związane z prowadzeniem firmy – zaznacza psycholog Michał Pajdak z platformy ePsycholodzy.pl.

Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, w mediach nie podaje się danych na temat stosowanych najczęściej sposobów popełnienia samobójstwa.

Psychiatrzy i psycholodzy zgodnie przyznają, że ich gabiety są przepełnione. Myśli samobójcze zgłasza 6,3 proc. Polaków. Zanim jednak do nich dojdzie, z reguły poprzedza je szereg innych objawów świadczących o pogorszeniu zdrowia psychicznego. Z analiz przeprowadzonych w 2023 roku przez ePsycholodzy.pl i UCE wynika, że najczęściej należą do nich:

• stres (45 proc.),

• obniżenie nastroju (41 proc.),

• częste uczucie niepokoju (40 proc.),

• spadek odczuwania przyjemności (28 proc.),

• lęk (26,7 proc.).

Większość z nich powiązana jest z konkretnymi obawami. Najczęstszą z nich jest lęk o przyszłość, brak pieniędzy czy postępującą inflację, do których przyznaje się nawet 45 proc. badanych. W dalszej kolejności Polacy martwią się chorobą bliskiej osoby lub utratą własnego zdrowia. Aż 27 proc. boi się destabilizacji politycznej pod postacią zamieszek, strajków, propagandy czy postępującej polaryzacji społeczeństwa, a 12 proc. martwi się o zagrożenia płynące z cyberprzestępczości (kradzież tożsamości, haseł, wyłudzenie pieniędzy).

Zmagasz się z problemami psychicznymi? Daj sobie pomóc. Poniżej znajdziesz listę miejsc oferujących wsparcie.

• Centrum Wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego Fundacji Itaka bezpłatna infolinia 800 70 2222, email: porady@liniawsparcia.pl, www.liniawsparcia.pl.

• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę: nr telefonu 116 111, www.116111.pl.

• Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie "Niebieska Linia": 800 12 00 02, www.niebieskalinia.org.

• Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci: 800 100 100, www.800100100.pl.

• Telefon wsparcia po stracie bliskich Fundacji Nagle Sami: 800 108 108, www.naglesami.org.pl.

• Kryzysowy Telefon Zaufania (dla dorosłych): 116 123, www.116123.edu.pl.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Aleksandra Zaborowska, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. abcZdrowie.pl
2. MondayNews
3. Komenda Główna Policji