Enzymy trawienne - rodzaje, działanie, zaburzenia trawienia

Enzymy trawienne to substancje, które występują w całym organizmie, w różnych częściach przewodu pokarmowego. Odpowiadają za przekształcenie przyjmowanego pokarmu w energię niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pełnią różne funkcje w zależności od miejsca, w którym się znajdują.

Ich działanie rozpoczyna się już na samym początku układu pokarmowego, czyli w ustach, a kończy w jelicie cienkim.

Pierwszym enzymem trawiennym, na który trafia zjedzony przez nas pokarm, to amylaza. Produkowana jest w ślinie, a jej zadaniem jest wstępny rozkład węglowodanów, skrobii oraz glikogenu. Dalej pokarm dociera do żołądka, gdzie spotyka kolejne enzymy:

• pepsyna rozkłada białka
• lipaza żołądkowa odpowiada za trawienie tłuszczów
• podpuszczka pomaga ścinać białko mleka krowiego, czyli kazeinę.

Najwięcej enzymów, bo aż siedem, znajduje się na etapie transportowania pokarmu przez dwunastnicę. Tam ma miejsce największa częśc procesu trawienia. Enzymy te produkowane są przez trzustkę i występują w soku trzustkowym. Są to:

• amylaza trzustkowa - odpowiada za trawienie polisacharydów
• nukleaza trzustkowa
• maltaza, która rozkłada maltozę na glukozę
• trypsyna i chymotrypsyna - rokładają peptydy i polipeptydy
• elastaza - rozkłada łańcuch polipeptydowy na mniejsze cząsteczki
• lipaza trzustkowa - kontynuuje rozkład tłuszczów.

Sporą rolę odgrywa tutaj także żółć wątrobowa. Kiedy pokarm przedostaje się przez żołądek do jelita cienkiego, zaczynają na niego oddziaływać:

• amylaza jelitowa
• laktaza, która trawi laktozę
• sacharaza
• aminopeptydazy
• karboksypeptydazy
• lipaza oraz nukleaza jelitowa

Wszystkie te enzymy są składnikami soków jelitowych i odpowiadają za końcową fazę trawienia. Po tym etapie pokarm przekształca się w masę kałową i wydostaje na zewnątrz organizmu.

Jeśli enzymy trawienne nie funkcjonują we właściwy sposób, mogą pojawić się problemy trawienne lub zaburzenia wchłaniania niezbędnych składników odżywczych.

Na prawidłową pracę enzymów mogą mieć dodatkowo wpływ takie czynniki, jak:

• stres
• choroby układu pokarmowego
• zaburzenia odżywiania

Także stosowanie niektórych leków może wpłynąć na pracę układu trawiennego. Aktywność enzymów zmniejsza się także wraz z wiekiem, w związku z czym seniorzy mogą mieć częstsze problemy żołądkowe i zaburzenia trawienia.

Niepokojącymi objawami, które mogą towarzyszyć nieprawidłowościom ze strony układu trawiennego są przede wszystkim wzdęcia, uczucie pełności w żołądku, zaburzony rytm wypróżnień (biegunki lub zaparcia), a także niestrawność.

Aby temu zaradzić, konieczna jest zmiana nawyków żywieniowych. Przede wszystkim warto jeść więcej świeżych warzyw i zrezygnować z żywności przetworzonej. Dodatkowo dobrym pomysłem jest włączenie do codziennej diety produktów bogatych w enzymy trawiennie, między innymi ananasy, mango, kiwi, miód, a także kiełki.

Na rynku dostępne są także wyroby medyczne i suplementy, zawierające określone enzymy i wspierające ich pracę. Najczęściej można je znaleźć w aptekach, a także sklepach z odżywkami dla sportowców (osoby aktywne fizycznie również są narażone na zaburzenia trawienia).

Stosowanie takich środków warto jednak skonsultowaćz lekarzem. Nadmierne lub nieprawidłowe przyjmowanie suplementów może być przyczyną występienia wielu skutków ubocznych - przede wszystkim biegunki i zaburzenia wchłaniania składników odżywczych.