- prof. dr hab. n. med. Bartłomiej Kałużny
- Artykuł zweryfikowany przez eksperta
Jak dbać o oczy?
Biorąc pod uwagę, jak ważny jest dobry wzrok, dbanie o niego powinno być częścią codziennych czynności. Narząd wzroku jest nam niezwykle potrzebny, ponieważ dzięki niemu możemy odbierać ponad 80 proc. informacji o otaczającym nas świecie. Gdyby nie nasze oczy, nie moglibyśmy czytać, pisać, oglądać natury, widzieć swoich najbliższych.
Co robić, by jak najdłużej cieszyć się sokolim wzrokiem? Niezwykle ważne są regularne wizyty u okulisty. Dodatkowo, w swojej diecie warto uwzględnić produkty, które są zawierają jak najwięcej luteiny.
Co jeść, aby mieć dobry wzrok?
Wspomniana wcześniej luteina to nie tylko żółty barwnik wytwarzany przez rośliny, ale i ważny dla zdrowia oczu związek chemiczny z grupy karotenoidów. Substancja ta poprawia ostrość widzenia, umożliwia prawidłowe rozpoznawanie kolorów. Występuje w warzywach liściastych, takich jak szpinak, jarmuż, boćwina, czy liście sałaty. Cennym źródłem luteiny jest także brukselka, szczypiorek, kabaczek, awokado oraz marchewka.
Na zdrowie oczu doskonale wpływa także witamina A. Ten silny przeciwutleniacz wpływa pozytywnie na siatkówkę oka. Witaminę A znajdziemy w takich produktach żywnościowych jak: jaja kurze, morele, papaja, mango, groszek, mleko, pomidor, archew, bataty, brokuły, masło, jarmuż, szpinak, dynia.
Kwasy tłuszczowe omega-3 również wpływają pozytywnie na nasze zdrowie narządu wzrokowego. Najbogatszymi naturalnymi źródłami kwasów omega-3 są tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela, sardynki, śledź czy tuńczyk.
Sięgnij po cynk
Cynk jest pierwiastkiem śladowym, który odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia oczu. Jego obecność w organizmie wspiera wiele funkcji narządu wzrokowego. Gdy w naszym organizmie jest zbyt mało tego pierwiastka, może dojść do rozwoju ślepoty zmierzchowej, zwanej również kurzą ślepotą.
Cynk jako silny przeciwutleniacz pomaga w zwalczaniu stresu oksydacyjnego w organizmie, w tym także w oczach. Poprzez neutralizację szkodliwych wolnych rodników pomaga w ochronie przed uszkodzeniem komórek oczu. Zmniejszenia ryzyko wystąpienia chorób oczu związanych z wiekiem, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej.
Palisz? Rzuć dla dobra wzroku
Palenie to jedna z głównych przyczyn katarakty i uszkodzenia centralnej siatkówki, w wyniku czego może dojść do starczego zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD). Palenie również niekorzystnie wpływa na nerw wzrokowy. Warto więc zrezygnować z palenia tytoniu i wdrożyć w życie zdrowsze nawyki.
U pacjentów niepalących ryzyko wystąpienia chorób oczu, takich jak zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej jest niższe, w porównaniu z osobami palącymi. Ponadto, rzucenie palenia może również poprawić krążenie krwi, które jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu.
Chroń oczy przed szkodliwym promieniowaniem UV
Promieniowanie UV może wykazywać szkodliwy wpływ na nasze oczy. Ważne jest zatem, aby odpowiednio je chronić. W słoneczne dni nie powinniśmy zapominać okularach przeciwsłonecznych ze specjalnym filtrem ochronnym.
Jeden z najczęściej stosowanych filtrów w produkcji szkieł okularowych to filtr UV 400. Absorbuje on promieniowanie UV-A, UV-B i UV-C, które mogą być niebezpieczne dla narządu wzrokowego i skóry wokół oczu. Brak odpowiedniej ochrony oczu może skutkować takimi problemami jak: zwyrodnienie plamki żółtej, zaćma, poparzenie rogówki, ostre zapalenie spojówek, stan zapalny rogówki.
Unikaj wpatrywania się w ekran komputera, a unikniesz problemów ze wzrokiem
Na problemy ze wzrokiem w szczególności narażeni są informatycy, dziennikarze, architekci. Osoby, które wykonują tego rodzaju zawody powinny regularnie robić sobie krótkie przerwy i odchodzić od ekranu komputera. Jeśli również wykonujesz pracę informatyka czy programisty, staraj się podczas pracy jak najczęściej mrugać.
Używanie sztucznych łez może być również pomocne w łagodzeniu objawów suchego oka czy przemęczenia wzroku. Sztuczne łzy to preparaty działają nawilżająco, ponieważ przywracają naturalną wilgotność naszych oczu.
Idź do okulisty
Osobom dorosłym zaleca się standardowo, żeby wykonywały badania profilaktyczne wzroku raz na dwa lata. Przekładanie wizyty okulistycznej na późniejszy termin może skutkować znacznym pogorszeniem naszego wzroku. W przypadku dzieci zalecane są częstsze kontrole. Rodzice ze swoimi pociechami powinni wybierać się do okulisty dwa razy w roku. Na dwie wizyty w roku powinni udać się również pacjenci powyżej 50 roku życia.
Pamiętaj! Nawet jeśli nosisz okulary lub nie masz problemów z patrzeniem z bliska czy daleka, bardzo ważne jest, aby chodzić na profilaktyczne badania.
Co jeszcze zrobić dla oczu?
Ukojenie zmęczonym oczom mogą dać nie tylko preparaty z apteki, ale również domowe sposoby. Niezwykle popularną metodą jest nakładanie na oczy kompresów rumiankowych. Rumianek należy zaparzyć i zostawić do wystudzenia. Gdy napar ostygnie, wkładamy do niego waciki, a następnie kładziemy je na powiekach.
Zastosowanie zewnętrzne rumianku w formie okładów działa kojąco, przeciwobrzękowo. Ze względu na łagodzące i przeciwzapalne działanie zioła, okłady można wykorzystać, gdy dopadnie nas zapalenie spojówek czy tzw. jęczmień na oku.
Wykonuj ćwiczenia na wzrok
Zmęczenie oczu to powszechny problem w XXI wieku. Chodzi oczywiście o korzystanie z komputerów i telewizorów. Towarzyszy mu podwójne widzenie, czerwone lub wysuszone oczy, ból głowy, karku i pleców. Co zrobić, aby skutecznie zapobiegać tym problemom? Wskazane jest wykonywanie regularnyć ćwiczeń narządu wzrokowego.
Oto proste ćwiczenie na wzrok, które warto zapamiętać:
Usiądź wygodnie i skup się na jakimś obiekcie znajdującym się w odległości około 6-7 metrów od Ciebie. Patrz na ten obiekt przez kilka sekund, starając się skupić wzrok na jego szczegółach. Następnie spojrzyj na obiekt znajdujący się jeszcze dalej, patrząc w taki sposób, aby Twój wzrok skupiał się na nim przez kolejne kilka sekund.
Regularne praktykowanie prostych ćwiczeń wzrokowych może pomóc w złagodzeniu zmęczenia oczu i poprawieniu ogólnej kondycji wzroku.
Nie bądź nocnym markiem
Pora dnia, a w szczególności nieodpowiednie oświetlenie pomieszczenia, kiedy pracujesz na urządzeniu cyfrowym, ma znaczenie. Praca na laptopie w nocy sprawia, że źrenice powiększają się i dostaje się do nich więcej światła. Długotrwałe narażenie na jasne światło emitowane przez ekran może również zakłócać rytm dobowy i prowadzić do trudności ze zasypianiem.
Aby zminimalizować negatywne skutki pracy na urządzeniach cyfrowych w nocy, zaleca się korzystanie z odpowiedniego oświetlenia w pomieszczeniu oraz regulowanie jasności ekranu urządzenia. Zamiast przekładać najważniejsze obowiązki na wieczór, warto wstać nieco wcześniej i rozpocząć pracę właśnie wtedy, gdy mamy dostęp do światła dziennego. Jest ono znacznie korzystniejsze dla zdrowia naszych oczu.
Mruganie
Mruganie zapewnia oczom odpowiednie nawilżenie, co wpływa na jakość widzenia. Dzięki wykonywaniu tej czynności możemy również usunąć wszelkie zabrudzenia i patogeny znajdujące się w obrębie gałki ocznej.
Gdy oczy są przesuszone może doskwierać nam swędzenie, uczucie piasku w oczach, zmęczenie oczu, czy niewyraźne widzenie. Zapominanie o mruganiu podczas pracy przy komputerze może prowadzić do nadmiernego wysuszenia oczu. Zamykanie i otwieranie oczu pozwala utrzymać odpowiednie nawilżenie powierzchni oka. Do szybszego parowania łez może dochodzić również wtedy, gdy pracujemy w pomieszczeniach klimatyzowanych.
Reguła 20-20-6
Reguła 20-20-6 jest zaleceniem dotyczącym higieny wzroku i odpoczynku oczu przy długotrwałej pracy przy komputerze. Zgodnie z tą regułą, należy po każdych 20 minutach intensywnej pracy przy laptopie czy sprzęcie stacjonarnym zrobić krótką przerwę od ekranu.
W trakcie 20 sekundowej przerwy od urządzenia elektronicznego trzeba skupić się na obiektach znajdujących się w dali (najlepiej tych, które są od nas oddalone o co najmniej 6 metrów). Takie zachowanie zapewni odpowiednie ćwiczenia oczu i ich odpoczynek od ekranu monitora.