Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Szymon Kujawiak

Układ kostny człowieka - budowa i funkcje szkieletu

Avatar placeholder
Patrycja Nowak 02.02.2021 10:39
Układ kostny człowieka - budowa i funkcje szkieletu
Układ kostny człowieka - budowa i funkcje szkieletu

Układ kostny człowieka składa się z ponad 200 kości. Nasz szkielet można podzielić na szkielet osiowy (czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa) i szkielet kończyn (kości obręczy barkowej, kości obręczy miednicowej, kości kończyn). Oto kilka ważnych faktów o układzie kostnym...

spis treści

1. Budowa układu kostnego

Układ kostny zbudowany jest z komórek kostnych, które tworzą tzw. listewki kostne. Te listewki układają się zależnie od sił działających na kości, przykładowo na stopie przybierają kształt mostków. Nasze kości zbudowane są ze składników organicznych i nieorganicznych. Składnikiem organicznych jest przede wszystkim białko, dzięki niemu kość jest sprężysta. Składniki te stanowią blisko 30% budulca kości. Składniki nieorganiczne to sole mineralne, które nadają wytrzymałość kościom. Stanowią około 70% składu kości.

2. Podział kości

Kości dzielą się ze względu na swój kształt. Wyróżniamy kości długie (zewnętrzna część kości składa się z istoty zbitej, a wnętrze z istoty gąbczastej, wewnątrz której znajduje się szpik kostny), krótkie, płaskie (np. kości czaszki, nie mają szpiku kostnego), nieregularne i pneumatyczne (posiadają one przestrzenie powietrzne, np. kości zatoki przynosowej).

3. Fazy tworzenia się kości

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Na początku jest błoną, w kolejnej fazie powstają ogniska chrząstkotwórcze, a potem ogniska kościotwórcze. Człowiek ma 206 kości, które tworzą układ kostny, dzięki temu, że są połączone w sposób ścisły (stały) bądź ruchomy (stawy). Nasze kości biorą udział w przemianie materii. Ciągle zmieniają swoją budowę, kawałek kości po kilku latach zostaje usunięty, a na jego miejscu buduje się nowy. Największe przemiany kości można zaobserwować w czasie okresu dojrzewania. Nasze kości uzyskują maksymalna masę do 30 roku życia. Są miejscem, w którym gromadzą się sole mineralne i wapń, w późniejszym wieku korzystamy z tego zapasu.

4. Funkcje układu kostnego

Układ kostny spełnia kilka bardzo ważnych funkcji. Przede wszystkim tworzy rusztowanie dla ciała człowieka, nadaje mu kształt. Kości osłaniają pewne bardzo ważne narządy naszego organizmu. Tę funkcję pełnią klatka piersiowa, kości miednicy, czaszka. Kości magazynują sole mineralne i tworzą krew.

5. Szkielet osiowy

Elementami szkieletu osiowego jest czaszka, kręgosłup i klatka piersiowa.

  • czaszka - składa się z dwóch części: mózgoczaszki i trzewioczaszki. Mózgoczaszka to „puszka” kostna, która osłania mózgowie, tworzą ją: kość czołowa, dwie kości ciemieniowe, dwie kości skroniowe, kość potyliczna, kość klinowa i kość sitowa. Trzewioczaszka to parzyste i pojedyncze kości twarzy, kości parzyste szczęki górnej, jarzmowe, łzowe, nosowe, podniebienne i małżowiny. Kości pojedyncze: szczęka dolna (to jedyna ruchoma kość twarzy) i lemiesz.
  • kręgosłup - składa się z 33 lub 34 kręgów. W kręgach wyróżnia się dwie zasadnicze części - przednia to trzon, a tylna to łuk kręgu. Ich połączenie to otwór kręgowy, a przylegające do siebie otwory tworzą kanał dla rdzenia kręgowego, który w obrębie czaszki przechodzi w rdzeń przedłużony. Nasz kręgosłup można podzielić na kilka odcinków: szyjny (7 kręgów), piersiowy (12 kręgów), lędźwiowy (5 kręgów), krzyżowy (5 zrośniętych ze sobą kręgów – kość krzyżowa łącząca się z kościami miednicznymi) i ogonowy (4-5 zrośniętych kręgów, tzw. kość ogonowa).
  • klatka piersiowa składa się z 12 par żeber (prawdziwe, rzekome, wolne), mostka i części piersiowej kręgosłupa. 7 pierwszych par żeber bezpośredni łączy się z mostkiem a ostatnie dwie pary nie maja łączności z pozostałymi żebrami i są od nich znacznie krótsze. Mostek to płaska i nieparzysta kość zamykająca klatkę piersiową od przodu. Składa się z trzech odcinków: rękojeść, trzon, wyrostek mieczykowaty.

6. Szkielet kończyn

  • obręcz barkowa - składa się z łopatki i obojczyka. Łopatka swoim kształtem przypomina trójkąt. Obojczyk to długa kość, która jest wygięta w kształcie litery s i składa się z trzonu i końca mostkowego oraz barkowego. Dzięki obręczy barkowej kości kończyn górnych łączą się z kośćmi tułowia;
  • kości kończyn górnych - składają się z kości ramiennej, dwóch kości przedramienia (łokciowa i promieniowa) i kości ręki (8 kości nadgarstka, 5 kości śródręcza, kości palców (składających się z 14 paliczków);
  • kość miedniczna - składa się z kości biodrowej, kulszowej i łonowej;
  • kości kończyn dolnych - zbudowane są z pojedynczej kości udowej, dwóch kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa), 7 kości stępu, 5 kości śródstopia i kości pięciu palców (14 paliczków).

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze