Katapleksja - przyczyny, objawy, metody leczenia. Katapleksja w narkolepsji

Katapleksją nazywa się zaburzenie aktywności ruchowej o charakterze neurologicznym. Zamiennie nazywane jest atonią. Chory na katapleksję odczuwa czasową utratę napięcia w mięśniach, głównie szkieletowych. Atak nie trwa długo, a po pewnym czasie siła mięśniowa wraca do normy.

W katapleksji dochodzi do niedoboru hipokretyny obecnej w płynie mózgowo-rdzeniowym. Zaburzenie może się pojawić w każdym wieku. U dzieci najczęściej wynika z przebiegu towarzyszących chorób.

Ataki katapleksji mogą być spowodowane wieloma czynnikami. Jednym z najpowszechniejszych są silne emocje, takie jak lęk, smutek, a nawet śmiech. Co ciekawe, najczęściej za wystąpienie katapleksji występują właśnie te pozytywne emocje - czyli inaczej niż w przypadku wielu innych zaburzeń na tle emocjonalnym.

To, co dzieje się z ciałem i w ogóle całym organizmem w czasie trwania napadu katapleksji, naukowcy porównują do fazy REM, której doświadczamy podczas snu.

Katapleksja u dzieci może być związana z chorobami genetycznymi, a także metabolicznymi, takimi jak dystrofia miotoniczna, zapalenie mózgu czy zespól Pradera-Williego.

Katapleksja a narkolepsja

Katapleksja nie tylko jest osobnym schorzeniem, ale może być także objawem narkolepsji. Jest to choroba, która charakteryzuje się niekontrolowaną sennością. Nie chodzi tylko o zmęczenie, ale faktycznie zasypianie w losowych momentach w ciągu dnia. Zwykle epizod narkolepsji trwa kilkanaście minut. Jeśli towarzyszą mu omamy lub paraliż senny, wówczas można podejrzeważ, że towarzyszy jej katapleksja.

Podstawowym objawem katapleksji jest nagła utrata siły w mięśniach. Na początku jest to zwykle wypuszczenie przedmiotów z rąk, następnie chory bezwładnie opada na ziemię i nie może kontrolować żadnego ze swoich mięśni (a więc także nic powiedzieć, aby uspokoić i poinstruować ludzi dookoła). Napad może być także częściowy - wówczas dochodzi tylko do opadania głowy lub kończyn.

Atak katapleksji jest szczególnie niebezpieczny, kiedy pojawia się podczas prowadzenia samochodu czy jazdy na rowerze, w czasie pracy na wysokościach lub podczas trzymania ostrych przedmiotów. Napady pojawiają się nagle i nie można przewidzieć, kiedy nastapią (tak jak np. w przypadku migreny, którą mogą zwiastować charakterystyczne mroczki przed oczami).

W czasie ataku nie dochodzi do utraty świadomości, co pozwala odróżnić go od padaczki. Katapleksja może być także objawem postępujących zaburzeń snu.

W rozpoznaniu choroby bardzo ważne jest ustalenie, czy mamy do czynienia z padaczką, czy katapleksją. Medycyna zna mnóstwo przypadków, kiedy osoby z katapleksją były leczone na zaburzenia epileptyczne.

W leczeniu katapleksji stosuje się antydepresanty, m. in. impiraminę oraz inhibitory zwrotne serotoniny. Jeśli napady związane są z narkolepsją, podaje się hydromaślan sodu. Należy także zadbać o właściwą higienę snu.