Objawy mononukleozy - charakterystyka, symptomy, diagnostyka i leczenie, profilaktyka

Mononukleoza zakaźna jest chorobą przenoszoną przez ślinę. Przyczyną mononukleozy jest wirus Epsteina-Barr, który szczególnie lubi atakować zdrowe organizmy w okresie późnej jesieni, zimy i wczesnej wiosny.

Co ciekawe, obecność wirusa mononukleozy w organizmie nie jest niczym wyjątkowym. Szacuje się, że nawet 80 proc. z nas jest nosicielami tego wirusa, który najlepiej czuje się w ludzkiej ślinie. Dlatego najczęściej na mononukleozę zapadają małe dzieci, które ślinią zabawki i dzielą się nimi w przedszkolu, a także nastolatki, dla których wczesna młodość to czas eksperymentów, także tych związanych z pocałunkami.

Kiedy wirus EBV dostanie się do zdrowego organizmu poprzez ślinę, zaczyna przenikać do ślinianek i tam się namnaża. Zanim jednak pojawią się pierwsze objawy mononukleozy może minąć nawet kilka tygodni. Dlatego wirus Epsteina-Barr bywa nazywany „podstępnym" wirusem. Długi odstęp czasu między zakażeniem a pojawieniem się pierwszych objawów mononukleozy sprawia, że choroba jest często mylona ze zwykłym przeziębieniem bądź inną infekcją wirusową.

Najpierw jako objaw mononukleozy pojawia się ogólne zmęczenie organizmu, nie mamy siły, żeby wstać z łóżka, a najmniejszy wysiłek fizyczny powoduje zadyszkę. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się takie objawy jak:

• silny ból gardła, utrudniający przełykanie śliny i pokarmów,
• ból pleców,
• gorączka sięgająca 39°C,
• intensywny katar,
• charakterystyczny nalot na migdałkach.

Z powodu objawów mononukleoza bywa mylona z anginą i innymi chorobami bakteryjnymi.

Aby wyleczyć mononukleozę zakaźną, lekarz przepisuje antybiotyk, po podaniu którego organizm bardzo szybko reaguje pojawieniem się wysypki. To, co odróżnia mononukleozę od innych chorób, to powiększone węzły chłonne oraz ból po lewej stronie jamy brzusznej spowodowany powiększeniem śledziony.

O zaawansowanej fazie mononukleozy może też świadczyć pojawienie się opuchlizny na powiekach, łukach brwiowych i przy nasadzie nosa, a także powiększona wątroba i charakterystyczny żółtawy kolor skóry oraz gałek ocznych.

Warto jednak wiedzieć, że mononukleoza jest chorobą, której jednorazowe przejście chroni przed ponownym zakażeniem. Po przebytej mononukleozie organizm nabywa trwałą odporność na wirusa EBV.

Z powodu dolegliwości występujących przy wielu innych bakteryjnych i wirusowych chorobach lekarze mają niekiedy problem z odpowiednią diagnozą mononukleozy. Aby potwierdzić ją w 100 proc., wystarczy wykonać badanie krwi. Jeśli wirus mononukleozy krąży w organizmie, zmienia kształt limfocytów, co widać podczas analizy krwi.

W razie potwierdzenia mononukleozy zakaźnej lekarz zaproponuje odpowiednie leczenie. Terapia mononukleozy opiera się jednak wyłącznie na leczeniu objawowym. Co prawda, są podawane leki przeciwwirusowe, jednak nie są w stanie całkowicie unieszkodliwić wirusa EBV. Podaje się więc leki na zbicie gorączki, katar, bóle głowy oraz bóle mięśni. Dodatkowo lekarz z pewnością zaleci odpoczynek i pozostanie w domu przez kilka dni, ponieważ nawet w trakcie leczenia ryzyko zarażenia mononukleozą jest bardzo wysokie.

Mononukleoza jest tak wyczerpującą chorobą, że nawet w kilka tygodni po zakończeniu leczenia możemy czuć jeszcze ogólne zmęczenie oraz osłabienie organizmu. Warto więc postawić przede wszystkim na odpoczynek i sen, unikać wysiłku fizycznego, a kiedy dolegliwości ustąpią, ponownie wykonać badania krwi.

• Wpływ zanieczyszczeń środowiska na choroby zakaźne
• Ryzyko chorób zakaźnych u osób po przeszczepie
• Przyczyny gorączki

Warto wiedzieć, że nieleczona mononukleoza może wywołać bardzo poważne skutki uboczne. Chociaż u małych dzieci i u młodzieży mononukleoza może przejść praktycznie niezauważona, to u dorosłego, który nie poddał się leczeniu, może doprowadzić m.in. do:

• żółtaczki,
• zapalenia ucha,
• obrzęku dróg oddechowych,
• zapalenia mózgu,
• pęknięcia śledziony.

Aby uniknąć wirusa EBV i kolejnych faz rozwoju mononukleozy, warto pamiętać przede wszystkim o zachowaniu odpowiedniej higieny. Nie całujmy obcych osób i nie korzystajmy z tych samych sztućców. Uczmy też dzieci, aby nie piły z kubków innych dzieci w przedszkolu i nie wkładały do buzi wspólnych zabawek. Po każdym kontakcie plastikowych zabawek ze śliną malucha warto je wyparzyć i myć maluchom ręce. Tylko odpowiednia higiena jest w stanie ustrzec nas przed mononukleozą wywołaną wirusem Epsteina-Barr.