Mykoplazma – czym jest, objawy zakażenia, diagnostyka i leczenie

Mykoplazma (mycoplasma) to rodzaj bakterii, która może zaatakować zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Istnieje ok. 17 różnych rodzajów tej bakterii, a najpowszechniej występująca wśród ludzi odmiana to Mykoplazma pneumoniae.

Ten rodzaj nie występuje w świecie zwierząt i odpowiada przede wszystkim za występowanie objawów ze strony układu oddechowego. Dzięki temu, że posiada specyficzne białka, bez trudu łączy się z fragmentami nabłonka oddechowego i dzięki temu może rozwijać się w tym obszarze.

Okres inkubacji mykoplazmy wynosi od tygodnia do dwóch, w tym czasie osoba zarażona może nieświadomie zarażać innych i prowadzić do rozwoju epidemii.

Wśród ludzi dochodzi także często do zakażenia odmianami mycoplasma hominis i mycoplasma parvum (urealitycum) – atakują one układ moczowo-płciowy.

Większość odmian jednak nie działa chorobotwórczo, więc bakterie te są nieszkodliwe dla organizmu.

Mykoplazmą można zarazić się poprzez kontakt z osobą chorą. Bakterie przenoszą się nieco wolniej niż wirusy, niemniej do zakażenia może dojść drogą kropelkową. Szczególnie narażone są dzieci oraz osoby pracujące w dużych firmach i skupiskach ludzi. Choroba wywołana przez tę grupę bakterii to mykoplazmoza lub mykoplazmatyczne zapalenie płuc.

Mykoplazma związana z układem moczowym przenosi się najczęściej drogą płciową albo przez brak higieny.

Zwykle bakterie z grupy mycoplasma atakują co kilka lat, wywołując epidemię, która utrzymuje się w ostrej fazie przez kilka miesięcy, a potem samoistnie wygasa na kolejne lata.

Zakażenie mykoplazmą u dziecka występuje dość często. Głównie dzieje się tak ze względu na ich jeszcze niewykształconą odporność oraz przebywanie w skupiskach, w których łatwo o rozprzestrzenianie bakterii – przedszkolach, żłobkach, a także szkołach.

Objawy mykoplazmozy u dzieci zwykle przypominają infekcję górnych dróg oddechowych, a zakażenie stopniowo przesuwa się niżej, aż do płuc. Dlatego ważna jest szybka interwencja lekarska i podanie antybiotyków, które zatrzymają rozwój bakterii.

Objawy zakażenia mykoplazmą

Objawy zarażenia mykoplazmą są różne w zależności od rodzaju bakterii, a także np. wieku nosiciela. U dzieci w wieku ok. 5 lat częściej rozwijają się infekcje górnych dróg oddechowych, natomiast u starszych powoduje rozwój zapalenia oskrzeli.

Choroba często zaczyna się od zapalenia gardła – pojawia się ból, obrzęk i zaczerwienienie śluzówki, a także powiększenie węzłów chłonnych. Stopniowo zakażenie przechodzi na niższe partie układu oddechowego – krtań, oskrzela oraz płuca. Czasem dochodzi do rozwoju zapalenia ucha lub zatok.

Jeśli mykoplazmatyczne zapalenie płuc mocno się rozwinie, może pojawić się wysięk z opłucnej. Wówczas konieczna jest interwencja lekarska.

Mykoplasma pneumoniae u młodzieży i osób dorosłych jest odpowiedzialna za tak zwane atypowe zapalenie płuc. Inne bakterie powodujące kaszel, które mogą powodować ten rodzaj zapalenia są Legionella pneumophila i Chlamydia pneumoniae.

Dominują w nim objawy zakażenia dróg oddechowych, czyli kaszel – często z odkrztuszaniem wydzieliny. Nierzadko występują również stany podgorączkowe lub gorączka, bóle głowy i inne mniej charakterystyczne objawy przeziębienia takie jak rozbicie, słabość i brak apetytu.

Oprócz objawów ze strony układu pokarmowego należy także wspomnieć o symptomach pochodzących z innych okolic ciała – mogą wystąpić nudności i wymioty, a także biegunki.

Wskutek infekcji wywołanych mykoplazmą dochodzi do patologii ze strony krwi i szpiku (niedokrwistość hemolityczna, DIC), układu pokarmowego (objawy takie jak nudności i biegunka). Możliwe jest także wystąpienie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Jak widać spektrum zakażeń mykoplazmą jest szerokie i nie ogranicza się do jednego narządu.

Bakteria mykoplazma a chlamydie

Mykoplazma genitalna może być przyczyną rozwoju niektórych chorób wenerycznych, w tym chlamydii. Mykoplazma w ciąży może także wywołać zakażenie wód płodowych i przyczynić się do wcześniejszego porodu.

Z pomocą diagnostyczną przychodzą badania obrazowe – przy infekcjach dróg oddechowych czasami wystarczy zwykłe badanie RTG, które pokażą jak przebiega zajęcie płuc. Dodatkowo lekarz pierwszego kontaktu lub specjalista chorób płuc może podejrzewać zakażenie mykoplazmą, kiedy w krótkim czasie zgłosi się do niego sporo osób z podobnymi objawami.

Mykoplazma – test

W przypadku zakażenia mykoplazmą, diagnostyka tego typu może okazać się mało skuteczna – w związku z tym pobiera się badania z krwi. Konieczne jest oznaczenie miana przeciwciał, które skierowane są przeciwko bakteriom Mycoplasma pneumoniae.

Pozytywne wyniki badania na obecność mykoplazmy to oczywista informacja, że należy rozpocząć antybiotykoterapię.

Mycoplasma pneumoniae - przeciwciała IgM

Przeciwciała IgM to białka produkowane przez układ odpornościowy w ramach walki z tym konkretnym zakażeniem. Mogą świadczyć o obecnie trwającej infekcji albo niedawno zwalczonej. Warto wykonać je mniej więcej 10-20 dni po wystąpieniu pierwszych objawów. Materiałem do badania jest krew.

Wyniki badania na obecność przeciwciał IgM należy interpretować następująco:

• wynik poniżej 0.8 - ujemny
• wynik w granicach 0.8-1.1 jest wątpliwy i należy powtórzyć badanie
• wynik powyżej 1.1 - dodatni (potwierdzone zakażenie)

Cena badania to ok. 40-50 złotych.

Mycoplasma pneumoniae - przeciwciała IgG

Przeciwciała IgG dobrze jest określić dopiero po 6-8 tygodniach od pojawienia się pierwszych objawów. Ich pozytywny wynik wskazuje zwykle na to, że organizm był zakażony mykoplazmą, ale prawdopodobnie już zwalczył wszystkie objawy i pozbył się bakterii.

Wyniki badania przeciwciał IgG interpretuje się następująco:

• wynik ujemny poniżej 16,0;
• wynik niejednoznaczny 16,0-21,9;
• wynik dodatki powyżej 21,9

Normy dla obu przeciwciał mogą różnić się w zależności od laboratorium, należy zawsze konsultować wyniki z lekarzem.

• Tajemnice POChP, czyli przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
• Zapalenie płuc może rozwinąć się w wyniku grypy - jak je rozpoznać?
• Rak płuc - wszystko, co trzeba wiedzieć

Chociaż infekcja Mycoplasma pneumoniae może przypominać wirusową, to w terapii stosuje się antybiotyki z grupy tetracyklin lub makrolidów. Leczenie trwa zazwyczaj 10-14 dni. Oczywiście oprócz zasadniczego leczenia, stosuje się także terapie objawowe zmniejszające dokuczliwe symptomy choroby.

Każdy przedłużający się kaszel, stany podgorączkowe i odkrztuszanie plwociny przez dłuższy czas powinno być poddane specjalistycznej diagnostyce.

Mykoplazma – leczenie naturalne

Mykoplazmozę leczy się poprzez antybiotykoterapię i jest to najskuteczniejsza forma. Niemniej jednak można wspierać się domowymi metodami. Poleca się przede wszystkim napary z lipy oraz spożywanie dużej ilości czosnku, który wykazuje działanie przeciwbakteryjne.

Można sięgnąć także po inhalacje z olejków eterycznych albo specjalnej wody solankowej – kilkanaście minut dziennie pomoże zmniejszyć obrzęk, częstotliwość kaszlu oraz ułatwi oddychanie.

Odpowiednie leczenie i wprowadzenie terapii we właściwym czasie zminimalizuje ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych oraz konsekwencji z powodu nieleczonej infekcji Mycoplasma pneumoniae.

Należy brać jednak pod uwagę konsekwencje infekcji mykoplazmą, którymi może być między inny zakażenie innych narządów. Ich leczenie może być jeszcze bardziej skomplikowane, a konsekwencje znacznie poważniejsze.