Nie tylko odwodnienie. Co się dzieje z ciałem, gdy pijemy za mało wody?

Odwodnienie nie zawsze jest skutkiem wielu dni bez picia, w sprzyjających warunkach może wystąpić już w kilka godzin. Wysoka temperatura, intensywny wysiłek fizyczny, gorączka oraz przebywanie w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach przyspieszają utratę wody.

W czasie upału, podczas treningu lub choroby organizm może tracić nawet 1-2 litry płynów na godzinę. Jeśli nie uzupełniasz strat na bieżąco, pojawiają się pierwsze objawy, takie jak suchość w ustach, ból głowy, osłabienie i problemy z koncentracją. W skrajnych sytuacjach odwodnienie może rozwinąć się w ciągu kilku godzin i stanowić realne zagrożenie dla zdrowia.

Już niewielki spadek nawodnienia, rzędu 1-2 proc. masy ciała może obniżyć sprawność umysłową. Mózg w dużej mierze składa się z wody, więc jej brak zaburza przewodnictwo nerwowe i dostarczanie składników odżywczych. Skutki mogą być zaskakująco odczuwalne, na przykład poprzez spadek koncentracji, wolniejsze przetwarzanie informacji oraz problemy z pamięcią krótkotrwałą.

Odwodnienie wpływa też na nastrój. Często wywołuje rozdrażnienie, apatię, a u niektórych nawet stany lękowe. Co ciekawe, mózg odbiera pragnienie jako sygnał stresu, co dodatkowo potęguje zmęczenie psychiczne. Regularne picie wody jest więc prostym sposobem, by utrzymać jasność myślenia i dobry humor.

Odwodnienie bardzo szybko odbija się na wyglądzie. Skóra staje się matowa, traci elastyczność i może wyglądać na starszą, niż jest w rzeczywistości. Pojawiają się drobne zmarszczki, które przy prawidłowym nawodnieniu byłyby mniej widoczne. Niedobór wody spowalnia też procesy regeneracji, co potęguje podrażnienia i wydłuża gojenie się drobnych uszkodzeń. Włosy reagują osłabieniem i stają się łamliwe, pozbawione blasku oraz są bardziej podatne na wypadanie.

To efekt mniejszego dopływu składników odżywczych do mieszków włosowych i zaburzonego nawilżenia od środka. Wystarczy jednak regularne picie odpowiedniej ilości płynów, by te zmiany odwrócić i przywrócić zdrowy wygląd skóry oraz włosów.

Zbyt mała ilość wody w diecie szybko odbija się na pracy jelit i żołądka. Poprzez niedostateczne nawodnienie treść pokarmowa przesuwa się wolniej, co z kolei potęguje zaparcia i uczucie ciężkości po posiłkach. Sucha masa pokarmowa jest trudniejsza do przesuwania, a organizm dodatkowo próbuje odzyskać z niej wodę, co jeszcze bardziej utrudnia wypróżnianie.

Odwodnienie może też nasilać objawy zgagi i refluksu, bo zaburzona zostaje produkcja śluzu chroniącego błonę śluzową przełyku i żołądka. W dłuższej perspektywie brak odpowiedniej ilości płynów osłabia florę bakteryjną jelit, co może prowadzić do wzdęć, gorszego trawienia i spadku odporności. Regularne picie wody to jeden z najprostszych sposobów na sprawne i zdrowe trawienie.

Podczas odwodnienia organizm ogranicza wydalanie wody, przez co mocz zamienia się w gęsty, ciemny płyn o intensywnym zapachu, który może powodować dyskomfort w drogach moczowych, a nawet ich podrażnienie. W takiej sytuacji łatwiej o rozwój infekcji pęcherza, bo bakterie mają lepsze warunki do namnażania się.

Niedobór płynów zwiększa też ryzyko powstawania kamieni nerkowych, ponieważ minerały i sole, które w normalnych warunkach byłyby wypłukiwane, zaczynają się krystalizować. Długotrwałe odwodnienie może obciążać nerki i pogarszać ich filtracyjną funkcję, co w skrajnych przypadkach przyczynia się do rozwoju przewlekłej choroby nerek.

Regularne picie odpowiedniej ilości wody wspiera nie tylko prawidłowe usuwanie toksyn, ale też utrzymanie zdrowia całego układu moczowego.

Nawet niewielkie odwodnienie wpływa na pracę serca. Gdy w organizmie brakuje płynów, krew staje się gęstsza, a serce musi pompować ją z większym wysiłkiem. Może to prowadzić do przyspieszonego tętna i wahań ciśnienia. U niektórych osób spada ono, powodując zawroty głowy, u innych wręcz przeciwnie, rośnie, obciążając układ krążenia.

Niedobór wody zaburza także gospodarkę elektrolitową, co może zwiększać ryzyko arytmii. Regularne nawadnianie pomaga utrzymać prawidłową objętość krwi, stabilizuje ciśnienie i wspiera pracę serca, zmniejszając ryzyko nagłych przeciążeń. Warto pić małymi porcjami przez cały dzień, zanim pojawi się uczucie pragnienia, ponieważ to najlepsza profilaktyka dla układu krążenia.

Odwodnienie nie zawsze objawia się silnym pragnieniem, a organizm często wysyła subtelniejsze sygnały. Do pierwszych oznak należą:

• suchość w ustach,
• spierzchnięte usta,
• ból głowy,
• uczucie zmęczenia,
• problemy z koncentracją.

Ciemny, rzadko oddawany mocz świadczy o tym, że nerki próbują oszczędzać wodę. Spadek koncentracji, drażliwość, zawroty głowy przy wstawaniu, a nawet nagłe napady głodu mogą być efektem niedostatecznego nawodnienia. U niektórych osób pojawiają się także skurcze mięśni i uczucie zimna w dłoniach lub stopach. Jeśli takie symptomy powtarzają się regularnie to warto zwiększyć ilość wypijanych płynów i obserwować, jak reaguje organizm.

Zapotrzebowanie na płyny zależy od wieku, masy ciała, aktywności i warunków otoczenia. Dorosły potrzebuje średnio 2-2,5 litra dziennie, ale nie tylko w postaci wody. Dobre nawodnienie zapewniają też herbaty ziołowe, soki, zupy lub warzywa bogate w wodę, takie jak ogórek i pomidor. Latem lub przy wysiłku fizycznym potrzeba więcej płynów, a zimą sporo mniej. Najlepiej pić regularnie, małymi porcjami, by utrzymać stabilny poziom nawodnienia.

Nawodnienie to prosty, ale kluczowy filar zdrowia. Brak płynów szybko pogarsza koncentrację, wygląd skóry i pracę narządów. Warto pić regularnie, uwzględniając nie tylko wodę, ale też inne napoje i produkty bogate w wodę, dostosowując ilość do stylu życia, pogody i własnych potrzeb.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl