Ostroga piętowa - przyczyny, objawy, profilaktyka, leczenie
Ostroga piętowa to schorzenie, które charakteryzuje ból pięty, który uniemożliwia stanie i chodzenie. Na zdjęciu rentgenowskim widać narośl kostną, przypominającą kieł. Nie jest ona bezpośrednią przyczyną dolegliwości, a stan zapalny, który spowodował jej wytworzenie. Ostroga pojawia się zazwyczaj u osób starszych, pracujących w pozycji stojącej. Jakie są przyczyny powstawania ostrogi piętowej? Jakie objawy sugerują jej wystąpienie? Jak przebiega profilaktyka i leczenie ostrogi piętowej? Czy to schorzenie jest leczone operacyjnie?
1. Co to jest ostroga piętowa?
Ostroga piętowa to kilkumilimetrowy wyrostek kości na kości piętowej od strony podeszwy. Widać ją na zdjęciu rentgenowskim, ale nie jest bezpośrednią przyczyną bólu pięty. Wszystkie dolegliwości są wywołane zapaleniem przyczepu rozcięgna podeszwowego. Rozcięgno podeszwowe znajduje się pomiędzy piętą a palcami stopy.
Ta tkanka łączna ma ogromne znaczenie podczas chodzenia i amortyzuje obciążenia, które powstają w trakcie ruchu. Nieodpowiednie traktowanie stóp powoduje mikrourazy, podrażnienia i w efekcie stan zapalny w miejscu przytwierdzenia rozcięgna do kości pięty. Tam też wytwarza się tkanka kostka, której wcześniej nie było, czyli ostroga piętowa.
Warto wspomnieć, że około 20% pacjentów nigdy nie czuło bólu z tego powodu. Pozostali mogą odczuwać dolegliwości z powodu ucisku na okoliczne nerwy. Początkowo ból pojawia się w trakcie chodzenia, następnie wraz z rozwojem dolegliwości występuje w trakcie siedzenia czy leżenia. Wtedy chory decyduje się na wizytę lekarską, ponieważ ból pięty przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu.
2. Przyczyny ostrogi piętowej
Ostroga piętowa tworzy się w miejscu, w którym kość pięty łączy się z rozcięgnem piętowym, strukturą napinającą i rozluźniającą się przy każdym kroku. Stan zapalny wywołuje odkładanie się złogów wapiennych i powstanie narośli.
Główną przyczyną choroby jest defekt budowy ciała. Kość piętowa w górnej części jest nadmiernie ostra, złe buty mogą drażnić to miejsce i prowadzić do wytworzenia stanu zapalnego. Przyczyny ostrogi piętowej to:
- niewygodne buty,
- urazy, np. skręcenie stawu skokowego,
- nadwaga,
- bieganie w nieodpowiednich butach,
- buty na wysokim obcasie,
- sporty obciążające stopy,
- nieprawidłowe stawianie stóp na ziemi,
- koślawość stopy,
- praca w pozycji stojącej,
- podeszły wiek,
- płaskostopie.
3. Ból podczas chodzenia
Charakterystycznym objawem ostrogi piętowej jest ból pięty podczas chodzenia, który słabnie wraz z pokonywaniem kolejnych kroków. Nasila się jednak ponownie w przypadku przejścia długiego dystansu lub przeciążenia stopy.
Ból jest nieprzewidywalny, może utrzymywać się na tym samym poziomie, pojawić się gwałtownie, a potem znacznie osłabnąć. Zaawansowany stan zapalny może spowodować dolegliwości bólowe również podczas siedzenia i leżenia, bez względu na pozycję nóg.
4. Profilaktyka ostrogi piętowej
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia ostrogi piętowej ortopedzi zalecają przenoszenie ciężaru ciała na kości przodostopia w trakcie chodzenia. Obuwie powinno być elastyczne i mieć grubszą podeszwę. Dobrze sprawdzają się też wkładki żelowe przyklejane pod pięty.
Najważniejsze jest unikanie przeciążeń stóp i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Nadwaga i otyłość negatywnie wpływają na kondycję nóg. Warto codziennie zrobić masaż stóp, a podczas prysznica wykonywać naprzemiennie ciepłe i chłodne natryski.
5. Palpacja stopy
Podstawą diagnostyki ostrogi piętowej jest badanie kliniczne i palpacja stopy, czyli dotykanie w celu określenia miejsca bólu. Bardzo ważny jest też wywiad lekarski i uzyskanie informacji o czasie trwania dolegliwości, ich natężeniu oraz o czynnikach, które łagodzą lub nasilają ból.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lekarz może zlecić badanie RTG lub USG, ale nie u wszystkich jest to konieczne. Warto wiedzieć, że leczenie ostrogi piętowej wymaga cierpliwości i czasu, powrót do formy może zająć nawet kilkanaście miesięcy. Jednak po roku problem ustępuje u 90% pacjentów.
Proces leczenia przebiega na wielu etapach. Przede wszystkim stosuje się niestereidowe środki przeciwzapalne w celu zlikwidowania stanu zapalnego. Jednocześnie pacjent jest uczony wykonywania ćwiczeń rozciągających mięśnie, dzięki czemu stopy są mniej narażone na urazy.
Na noc chory ma za zadanie zakładać szyny lub taping, czyli specjalne plastry, które zapobiegają sztywnieniu mięśni. To właśnie usztywnienie mięśni powoduje tak silny ból rano, kiedy pacjent stawia pierwsze kroki lub podnosi palce stóp do góry. Inne metody leczenia ostrogi piętowej to:
- odpowiednie buty,
- miękkie wkładki na ostrogi piętowe,
- ortezy mocowane w butach,
- zabiegi ultradźwiękami,
- kinezyterapia,
- fizykoterapia,
- laseroterapia - naświetlanie laserem biostymulacyjnym),
- fonoforeza - wprowadzanie leku w głąb ciała za pomocą ultradźwięków,
- masaż leczniczy,
- zastrzyki sterydowe,
- zastrzyki z lidokainą,
- maści przeciwzapalne,
- żele chłodzące.
Leczenie nie przynosi efektów od razu, ale warto cierpliwie spróbować wszystkich zalecanych metod. Ból pięty nie zniknie bez interwencji lekarskiej, a zwlekanie z wizytą może jedynie pogorszyć schorzenie. Warto pamiętać, że po leczeniu ostroga piętowa nie zniknie, a za ból odpowiada stan zapalny.
Lepiej unikać porad, które można znaleźć w internecie. Owijanie pięty słoniną, wkładanie do butów liści orzecha ani ostukiwanie pięty trzydziestocentymetrową drewnianą łyżką nie przyniesie pozytywnych rezultatów. Nie warto też wierzyć w informacje, że ostroga piętowa jest nieuleczalna.
Jeżeli klasyczne leczenie nie likwiduje bólu pięty następuje poszerzenie diagnostyki. Dolegliwości mogą być też spowodowane przez neuralgię. Można też wykorzystać falę uderzeniową] (ESWT), która blokuje czucie bólu, działa przeciwzapalnie i wspomaga gojenie tkanek.
Terapia czynnikami wzrostu to kolejny pomysł na zlikwidowanie problemu. Są one pozyskiwane z krwi chorego, po zagęszczeniu wstrzykuje się je pod kontrolą USG w okolice rozcięgna podeszwowego. Metod leczenia jest wiele i u większości pacjentów dolegliwości bólowe związane z ostrogą piętową można rozwiązać całkowicie.
5.1. Leczenie operacyjne ostrogi
Ostroga piętowa bardzo rzadko jest leczona operacyjnie, ponieważ taki sposób nie przynosi lepszych rezultatów niż metody nieinwazyjne. Zabieg wymaga ogromnego doświadczenia i precyzji, ponieważ niewłaściwy ruch może zaburzyć mechanizm działania stopy.
Połączenia nerwowe w okolicy rozcięgna podeszwowego mogą zostać przerwane. W trakcie operacji może też zostać zniszczona tkanka tłuszczowa, która amortyzuje wstrząsy. Kolejnym powikłaniem może być obniżenie łuku stopy i powstanie płaskostopia podłużnego.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.