Pierwszy objaw może pojawić się późno. "Trafia do nas 30-latek, a my nie mamy już opcji leczenia"

Rak płuca może się rozwijać podstępnie i nie daje choremu jasnych sygnałów, by reagować. To między innymi dlatego trudno z nim walczyć, a chorzy trafiają do lekarza, kiedy na skuteczne działanie może być za późno.

- Mamy tu podwójny problem. Z jednej strony rak płuca bardzo długo, nawet latami nie daje specyficznych objawów, a pierwsze mogą pojawić się bardzo późno. Pacjent nie ma więc pojęcia, że choroba się rozwija, z drugiej strony tylko wczesne wykrycie pozwala na leczenie operacyjne, które jest najskuteczniejszą metodą - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie dr hab. n. med. Piotr Korczyński, kierownik Kliniki Pulmonologii, Chorób Wewnętrznych, Pulmonologii Onkologicznej i Transplantologicznej w Państwowym Instytucie Medycznym MSWiA, ekspert Polskiego Towarzystwa Postępów Medycyny. Dodaje, że to może nie tylko uratować pacjenta, ale też zapewnić mu wieloletnie przeżycie.

- Niestety rzeczywistość jest taka, że chorzy w większości przypadków trafiają do lekarza bardzo późno. Możemy nawet powiedzieć, że rzadko zdarza się, by ten rak został wykryty na wczesnym etapie. To niestety agresywny nowotwór, który szybko daje przerzuty do okolicznych lub odległych tkanek, a także okolicznych lub odległych węzłów chłonnych - przyznaje lekarz.

Pulmonolog tłumaczy, że pacjent, u którego nowotwór jest już rozsiany, nie kwalifikuje się do operacji, bo choć technicznie zabieg jest możliwy, to nie przyniesie on żadnego efektu terapeutycznego. - Tacy pacjenci kierowani są m.in. na chemioterapię czy immunoterapię, ale skuteczność tych metod przy zaawansowanej chorobie jest niewielka - przyznaje dr Korczyński.

- Szokujące jest to, że rak płuca wykrywamy również u młodych ludzi, 30-40 latków. Niestety, często jest tak, że w momencie, kiedy taki pacjent do nas trafia, nie mamy już możliwych opcji leczenia, bo odpada nam główna i najskuteczniejsza terapia, czyli właśnie leczenie chirurgiczne. To są dramatyczne sytuacje, bo młody człowiek, który nie miał pojęcia, że dzieje się z nim coś groźnego, nagle zostaje bez wyjścia - wskazuje ekspert.

Rak płuca nadal jest liderem, jeśli chodzi o zgony z powodu chorób nowotworowych. Co roku w Polsce umiera z tego powodu ok. 23 tys. chorych. Tyle samo jest nowych rozpoznań. Jak wynika z danych Krajowego Rejestru Nowotworów, rak płuca odpowiada za co czwarty zgon, a w grupie mężczyzn za co trzeci.

Co więcej, dramatycznie rośnie liczba rozpoznań u kobiet (od 2000 roku wzrost przekroczył 90 proc.), a umieralność jest wyższa niż z powodu raka piersi, który jest w tej grupie najczęściej diagnozowanym nowotworem.

- Z uwagi na brak specyficznych objawów, bo płuca nie muszą boleć, czujność powinna być podwójna, zarówno u lekarzy, jak i u pacjentów. Pacjent, szczególnie palacz, powinien zgłaszać lekarzowi nawet najmniejsze objawy, które dotyczą układu oddechowego, takie jak zmieniający się charakter kaszlu, pojawienie się wydzieliny, krwioplucie, dziwna chrypka, a także te bardziej zauważalne sygnały, jak duszności czy szybka utrata wagi - tłumaczy dr Korczyński. I dodaje, że nietypowym objawem może być np. ból kostny, ale on wskazuje już na zaawansowaną chorobę i przerzuty do kości.

- Niestety, tak się nie dzieje, a bagatelizowanie i tłumaczenie objawów jest nagminne. Już niemal standardem jest stwierdzenie pacjentów "palę, więc muszę kaszleć". Jest to traktowane jako coś naturalnego. Tymczasem takie objawy, zwłaszcza jeśli się utrzymują, trzeba koniecznie wyjaśnić - zaznacza ekspert.

Zaniepokoić powinny też nawracające infekcje dróg oddechowych czy dolegliwości bólowe w obrębie ramion czy barków. Do mało znanych objawów należą palce pałeczkowate (tzw. palce dobosza), czyli wyraźnie pogrubione końce i zaokrąglone paznokcie.

- Możemy mówić o środowiskowych czynnikach ryzyka, w tym zanieczyszczeniu powietrza (Polska jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych krajów UE - red.), ale pierwsza i najważniejsza przyczyna, dla której ten rak jest nadal tak groźny, pozostaje niezmienna. To palenie papierosów, które odpowiada za ponad 90 proc. diagnoz. Nie ma tu żadnego innego czynnika, który byłby porównywalnie niebezpieczny - zaznacza pulmonolog.

- Mówi się o przyczynach u kobiet, które nigdy nie paliły, bo w tej grupie też są rozpoznania, ale to na razie wstępne badania, które nie dają jednoznacznie potwierdzonej odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje - wskazuje lekarz.

Niestety, kuleje profilaktyka, bo nadal wielu Polaków to palacze. - Mimo licznych kampanii, które na wiele sposobów wskazywały, co się dzieje z płucami chorych i jakie są konsekwencje długoletniego palenia, 30 proc. Polaków nadal to robi. To bardzo dużo - podkreśla lekarz.

- Co ciekawe, obserwuję u pacjentów, że to nie wynika z braku świadomości, bo ona istnieje. Nałóg okazje się jednak silniejszy, co może się też wiązać z czynnikami kulturowymi. Skala uzależnień w Polsce jasno pokazuje, że pilnie potrzebujemy rządowego pełnomocnika ds. walki z kluczowymi nałogami. Konieczny jest silny, kompetentny ośrodek, który będzie koordynował działania na poziomie ogólnopolskim – od legislacji, przez edukację, po refundację skutecznych terapii - dodaje.

Lekarz dodaje, że w Polsce brakuje programów wczesnego wykrywania raka płuca. - Mieliśmy próby wprowadzenia przesiewowych badań niskoemisyjnej tomografii komputerowej dla wieloletnich palaczy w wieku 50-70 lat, ale były one realizowane lokalnie, brakuje takiego stałego rozwiązania na poziomie krajowym. Bez zwiększenia czujności i takich programów nie poprawimy statystyk - podsumowuje lekarz.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. WP abcZdrowie