Projekcja - rodzaje, rozpoznanie, psychoanaliza, terapia Gestalt

Projekcja należy do mechanizmów obronnych, które chronią naszą świadomość przed niektórymi informacjami. Jest to przypisywanie pewnych poglądów, cech i uczuć innym osobom w momencie, kiedy określają one nasz stan.

Okazuje się, że ludziom łatwiej jest nadać niewygodne cechy innym niż przyznać, że tak naprawdę dotyczą ich samych. Dzięki temu mechanizmowi udaje się unikać frustracji względem siebie czy wyrzutów sumienia.

Termin projekcja został stworzony przez Zygmunta Freuda, obecnie większość psychologów potwierdza istnienie tego mechanizmu.

Istnieją cztery rodzaje projekcji, wyodrębnił je David Sheridan Holmes:

• projekcja podobieństwa,
• projekcja atrybutywna,
• projekcja panglosowsko-kasandryjska,
• projekcja komplementarna.

Projekcja podobieństwa jest zbliżona do terminu stworzonego przez Zygmunta Freuda. Jest to nieświadomość cechy własnej, ale jednoczesne zauważanie jej u innych.

Projekcja atrybutywna to przypisywanie ludziom własnych, uświadomionych cech. Projekcja powiększa się w momencie, gdy określona przez nas osoba cieszy się sympatią i uznaniem.

Projekcja panglosowsko-kasandryjska to używanie do określania cech, których nie posiadamy, podmiot jest nieświadomy pozytywnych uczuć i odbiera świat negatywnie.

Projekcja komplementarna to projekcja nieposiadanej cechy z jednoczesną świadomością innej, która wywołuje ten mechanizm.

Najbardziej popularne stało się ujęcie projekcji w psychologii, ale pojęcie to powstało w oparciu o psychoanalizę. W tym nurcie projekcja dzieli się na dwa rodzaje:

• projekcja psychotyczna,
• projekcja niepsychotyczna.

Projekcja psychotyczna to zauważanie negatywnych cech u siebie, ale jednocześnie oddzielając je od wewnętrznego ja. Projekcja niepsychotyczna (identyfikacja projekcyjna) to przypisywanie cech, których nie lubimy, nie akceptujemy i nie chcemy widzieć ich u siebie.

Według terapii Gestalt projekcja to nadawanie otoczeniu odpowiedzialności za własne pragnienia, uczucia, oceny czy impulsy. Silnie wykształcona projekcja sprawia, że jednostka nie widzi własnych zachowań i nie uznaje pewnej części siebie. Postrzega świat jako miejsce, w którym ścierają się jego prywatne konflikty.

Zauważenie projekcji jest trudne, ale możliwe. Wymaga to pracy nad sobą, w czym niezwykle ważna jest pomoc psychoterapeuty. Specjalista jest w stanie udzielić cennych wskazówek, które pomogą w określeniu swojego zachowania w sytuacjach emocjonalnych.

Następnym etapem jest próba powstrzymywania się od projekcji. Dzięki temu pacjent jest w stanie poznać się lepiej, zobaczyć czego nie był świadomy i zaakceptować niewygodne dla siebie cechy czy pojawiające się uczucia.

Próba przeciwwstawienia się projekcji jest na przykład metodą na wyzbycie się demotywujących haseł, takich jak "do niczego się nie nadajesz" lub "to na pewno się nie uda".