Psychoza alkoholowa - rodzaje, objawy, wpływ na otoczenie

Psychoza alkoholowa jest poważną chorobą psychiczną, powstającą w wyniku nadużywania alkoholu. Wyróżnia się wiele psychoz alkoholowych, np. psychozę Korsakowa, alkoholowy obłęd zazdrości (zespół Otella) czy delirium tremens.

Wiele z tych zaburzeń powstaje u osób nadużywających czy uzależnionych , które zaprzestały okresowo picia albo zredukowały ilość przyjmowanych napojów alkoholowych. Wówczas objawy psychoz alkoholowych nakładają się na objawy odstawienne.

Psychoza alkoholowa może manifestować się:

• urojeniami słuchowymi,
• zaburzeniami pamięci,
• majaczeniem alkoholowym,
• padaczką alkoholową,
• zaburzeniami orientacji allopsychicznej,
• halucynacjami wzrokowymi,
• skrajnymi zmianami nastroju, od euforii po stany depresyjne,
• niepokojem psychoruchowym,
• ciężkimi zaburzeniami zdolności spostrzegania i przypominania,
• zaburzeniami snu.

Ostra psychoza alkoholowa (delirium tremens)

Delirium tremens, określane również mianem majaczenia alkoholowego lub ostrej psychozy alkoholowej to najczęściej występująca u osób nadużywających alkohol psychoza. Występuje po nagłym odstawieniu alkoholu i zazwyczaj trwa 2-3 dni. Objawy delirium tremens obejmują: brak orientacji czasoprzestrzennej, halucynacje optyczne, słuchowe i dotykowe, lęk, niepokój, bezsenność, zaburzenia świadomości, silne pocenie się.

U zdecydowanej części pacjentów występuje mikropsja, zjawisko widzenia przedmiotów odmiennej od realnej wielkości, pomniejszenie wszystkich przedmiotów. Pacjenci próbują w tym czasie uciekać z placówek leczniczych. Objawom zwykle towarzyszą wysoka gorączka oraz zaburzenia związane z gospodarką wodno-elektrolitową. W trakcie majaczenia alkoholowego mogą pojawić się urojenia oniryczne, które przypominają wrażenia zmysłowe podczas snu.

W trakcie halucynozy pasożytniczej dana osoba może odczuwać, że chodzą po nim chrząszcze, pszczoły, muchy czy inne insekty. W trakcie delirium tremens pacjentowi można zasugerować nieistniejące obrazy. Pod wpływem sugestii lekarza czy domownika będzie „odczytywał” niezapisanej kartki papieru. To właśnie objaw Reichardta, nazywany także objawem „czystej kartki”. Częstym zjawiskiem, które obserwuje się podczas ostrej psychozy alkoholowej jest także objaw Aschaffenburga. Co on oznacza? Pod wpływem sugestii specjalisty pacjent będzie rozmawiał przez wyłączony telefon.

Alkoholowy obłęd zazdrości (zespół Otella)

Alkoholowy obłęd zazdrości, nazywany także zespołem Otella lub szałową zazdrością alkoholową przejawia się głównie u mężczyzn nadużywających po 40 roku życia, niemniej może wystąpić również u kobiet. Osoba, która regularnie pije alkohol staje się podejrzliwa wobec swojego partnera.

Zespół Otella zwykle ma ścisły związek z impotencją płciową, kompleksem niższości, odrzuceniem ze strony partnerki lub partnera. Za zaburzenia erekcji mężczyzna może obwiniać wówczas „niewierną” w jego opinii żonę czy konkubinę. Pacjent regularnie sięgający po napoje alkoholowe może śledzić partnerkę, robić jej tzw. sceny zazdrości.

Alkoholowa psychoza Korsakowa

Alkoholowa psychoza Korsakowa powoduje u chorego poważne zaburzenia zdolności spostrzegania i przypominania. Osoba cierpiąca na tę psychozę może mieć trudności z funkcjonowaniem w czasie, może nie pamiętać, co się działo w poprzednich minutach, a luki te mogą być wypełnione przez konfabulacje. Uzależniony może nie rozpoznawać twarzy osób z najbliższego otoczenia lub sugerować, że zna się z osobami, których nigdy dotąd nie widział.

U niektórych osób uzależnionych od alkoholu występuje wraz ze stanem zapalnym nerwów obwodowych dolnych kończyn. Istotne znaczenie dla rozwoju choroby ma niedobór witamin z grupy B.

Dla samego uzależnionego psychoza alkoholowa może być przerażającym i przytłaczającym doświadczeniem. Halucynacje i urojenia mogą wywoływać strach i dezorientację, co utrudnia normalne funkcjonowanie. Czasami psychozy alkoholowe przypominają obrazem klinicznym zaburzenia schizofreniczne.

Ponadto, zmiany nastroju, które często towarzyszą psychozie alkoholowej, mogą prowadzić do impulsywnego i niebezpiecznego zachowania, zwiększając ryzyko samookaleczenia lub prób samobójczych. Osoby te często doświadczają także wstydu, winy i poczucia izolacji, co pogłębia problem i utrudnia podjęcie prób leczenia.

Dla rodzin i bliskich osoby dotkniętej psychozą alkoholową, życie może stać się niepewne i stresujące. Często są świadkami niestabilnego zachowania pacjenta, co wywołuje lęk i niepokój. Konieczność ciągłej troski i nadzoru nad osobą chorym może prowadzić do wyczerpania emocjonalnego i fizycznego.

Dodatkowo, napięcia w rodzinie mogą wzrastać z powodu trudności w komunikacji i braku zrozumienia natury choroby. Rodziny często także doświadczają silnego poczucia winy, zastanawiając się, czy mogły zrobić coś, aby zapobiec rozwojowi psychozy alkoholowej u swojego bliskiego.

Źródła

1. Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J., (red.), Psychiatria, t. 2, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2002, ISBN 83-87944-72-6.
2. Woronowicz B.T., Na zdrowie. Jak poradzić sobie z uzależnieniem od alkoholu?, Media Rodzina i Parpamedia, Poznań 2008, ISBN 978-83-7278-239-7.