Rak jajnika - objawy, diagnoza, leczenie
Rak jajnika nie ma ustalonych przyczyn powstania. Może rozwijać się w każdym wieku – zarówno w dzieciństwie, jak i starszym wieku. Nowotwór najczęściej wykrywany jest u kobiet pomiędzy 40. a 70. rokiem życia. Naukowcy przyjmują, że rak jajnika może dotyczyć również kobiet z prawidłowym cyklem miesiączkowym. Częściej chorują kobiety, które nie rodziły lub rzadko były w ciąży.
1. Objawy raka jajnika
Przez długi okres jajnik może powiększać się bez żadnych dolegliwości. Bóle występują najczęściej dopiero wówczas, gdy proces chorobowy rozszerza się, obejmując sąsiednie narządy – może to być podrażnienie otrzewnej, uczucie ucisku na pęcherz lub jelita.
W przypadku zaawansowanego raka jajnika, kobiety mogą zaobserwować u siebie powiększenie się obwodu brzucha. Niekiedy następuje także zaostrzenie rysów twarzy (tzw. facies ovarica). Niepokojące są także zmiany w cyklu miesiączkowym oraz częste zaparcia.
Objawy raka jajnika to nudności, wodobrzusze, wymioty, parcie na pęcherz, obrzęk nóg. Niekiedy pojawiają się krwawienia z dróg rodnych. Nowotwór jajnika może również przyczynić się do przedwczesnego dojrzewania płciowego u dziewczynek. Rozwojowi raka jajnika towarzyszą także nudności, wzdęcia oraz utrata apetytu.
Wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka jajnika wskazuje się na obciążenie genetyczne – jeżeli chorowała matka lub siostra kobiety, istnieje duże prawdopodobieństwo, że i ona zachoruje.
Narażenie na działanie szkodliwych substancji chemicznych również zwiększa ryzyko wystąpienia raka. Podobnie ocenia się wpływ promieniowania rentgenowskiego i jonizującego, a także palenie papierosów i otyłość.
Zauważono, że rak jajnika częściej występuje u kobiet rasy białej niż żółtej. Najwięcej zachorowań notuje się na Półwyspie Skandynawskim. W Polsce najwięcej chorych na raka jajnika odnotowano na Podlasiu i w Wielkopolsce.
2. Diagnoza raka jajnika
Tak, jak wspomniano we wstępie – nowotwory jajników bardzo trudno jest wykryć. Bardzo często choroba rozpoznawana jest przypadkowo. Najczęściej kobiety zgłaszają się z powodu nieprzyjemnych dolegliwości w okolicy podbrzusza.
Objawy raka jajnika są początkowo niejasne. O początkach schorzenia mogą świadczyć wzdęcia, przedłużająca się niestrawność lub brak apetytu. W przypadku opisanych dolegliwości lekarz zleca wykonanie ultrasonografii i w ten sposób rozpoznaje czy jajniki nie są przypadkiem powiększone (co może już świadczyć o obecności nowotworu).
Bardziej precyzyjnym badaniem jest usg transwaginalne, polegające na wprowadzeniu głowicy do pochwy. Wówczas można dostrzec zmiany na jajniku i stwierdzić, czy nowotwór ma charakter złośliwy. Bardzo często na jajniku pojawia się zmiana łagodna, czyli torbiel jajnika.
Aby właściwie zdiagnozować chorobę, a objawy są mało charakterystyczne, wykorzystuje się badania dodatkowe. Jeżeli nowotwór jest złośliwy, wówczas warto sprawdzić, czy powstały już gdzieś jego przerzuty. W związku z tym przeprowadza się między innymi USG piersi, mammografię, kolonoskopię, cytologię itp.
O chorobie świadczy również podwyższony poziom markerów nowotworowych: Ca 125 oraz Ca 19.9. Nie wszyscy są świadomi tego, że niektóre guzy jajników mogą wydzielać hormony.
Zaliczymy do nich: ziarniszczaka, który produkuje estrogeny; nadmiar estrogenów jest odpowiedzialny za przerost endometrium. Nowotwór może wytwarzać androgeny (u dzieci powoduje przedwczesne dojrzewanie). Natomiast gonadoblastoma wydziela zarówno estradiol, jak i testosteron. Hormony tego typu mogą być przyczyną nieregularnych miesiączek.
3. Metody leczenia zależne od stopnia zaawansowania
Łagodne nowotwory jajnika usuwa się, pozostawiając jajnik – co ma znaczenie w wypadku kobiet młodych – lub usuwa się całe przydatki. Jeśli współistnieją mięśniaki, usunięta zostaje także macica. Wartościową metodą w leczeniu zmian łagodnych jajnika jest laparoskopia.
Przy nowotworach złośliwych] usuwa się cały narząd rodny łącznie z wyrostkiem robaczkowym, węzłami chłonnymi i ogniskami przerzutowymi. Takie postępowanie określa się cytoredukcją chirurgiczną. Tylko w wybranych, szczególnych przypadkach można zastosować operację, oszczędzającą narząd rodny.
W uzupełnieniu leczenia chirurgicznego stosuje się chemioterapię, najczęściej dożylnie, rzadko dootrzewnowo i (lub) radioterapię. Obecnie podstawowymi lekami w chemioterapii raka jajnika są preparaty platyny i taksany.
Szanse na całkowite wyleczenie nowotworu są tym większe, im wcześniej choroba zostanie wykryta. Jeżeli rak jajnika zostanie zdiagnozowany i usunięty w pierwszej fazie rozwojowej, wówczas szanse na powrót do zdrowia wynoszą 90%. Ze względu na fakt, że pierwsze objawy raka jajnika są zazwyczaj niezauważalne, bardzo ważną rolę odgrywają regularne wizyty u ginekologa.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.