Strychnina - działanie, przeciwwskazania, zatrucie, pomoc medyczna

Strychnina to organiczny związek chemiczny o silnych właściwościach toksycznych, który występuje w nasionach kulczyby wroniego oka (gatunku wiecznie zielonego drzewa lub krzewu).

Ma postać bezbarwnych, bardzo gorzkich kryształków, które stanowią niebezpieczeństwo po zaobsorbowaniu przez oczy, usta, nos czy jamę ustną. Śmiertelna dawka strychniny wynosi 30-120 mg, choć znany jest również przypadek przeżycia po przyjęciu aż 3,75 g tej substancji.

W Polsce strychnina była wykorzystywana do produkcji kropli doustnych Cardiamid-Coffein, a także preparatu witaminowego Asconerin. Oba nie są już dostępne na rynku, a leczenie tą substancją możliwe jest jedynie w warunkach szpitalnych.

Strychnina jest stosowana w chemii do podziału mieszanin, a także jako pestycyd oraz trucizna na ptaki i szczury. W lecznictwie jest wykorzystywana rzadko w przypadku zaburzeń oddychania i krążenia, w postaci azotanu w bardzo niewielkich dawkach (0,25-3 mg).

Strychnina w dawkach terapeutycznych podnosi ciśnienie tętnicze krwi, przyspiesza pracę serca i zwiększa napięcie mięśni. Dodatkowo wspomaga wydzielanie soków trawiennych, zwiększa apetyt i redukuje ryzyko zaniku czynności mięśni jelit. Substancja bywa również stosowana w przypadku naruszenia wzroku lub słuchu.

Leczenie strychniną powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarską, ponieważ przyjęcie większej dawki może doprowadzić do zatrucia, które stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia, a nawet życia.

Strychnina nawet w minimalnych ilościach nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży i okresie laktacji, dzieci do 2. roku życia i pacjentów z chorobami serca.

Strychnina to silnie toksyczna substancja, maksymalna dopuszczalna dawka może skutkować przykurczami mięśni oraz problemami z poruszaniem, choć u niektórych osób jest dobrze tolerowana. Większe ilości związku grożą uduszeniem na skutek skurczu tonicznego mięśni oddechowych. Objawy zatrucia strychniną pojawiają się po kilku lub kilkunastu minutach od zażycia substancji:

• niepokój psychoruchowy,
• wyostrzenie zmysłów,
• sztywność mięśni kończyn i twarzy,
• kilkuminutowe napady silnych drgawek,
• szczękościsk,
• rozszerzenie źrenic i unieruchomienie gałek ocznych.

Działanie toksyczne ma postać krótkich napadów, które powtarzają się kilkukrotnie i mogą doprowadzić do zgonu w ciągu kilku lub kilkunastu godzin bez pomocy medycznej.

Toksyczny wpływ substancji koncentruje się na układzie oddechowym, w trakcie ataku niemożliwe jest oddychanie na skutek skurczu mięśni, pojawia się również sinica i problemy z przełykaniem śliny.

Pierwsza pomoc po zatruciu strychniną polega na płukaniu żołądka i podaniu leków, które neutralizują toksyczny wpływ związku chemicznego.