Techniki laserowe leczenia raka piersi

Zniszczenie nowotworu piersi za pomocą lasera jest to możliwe, ponieważ wiązka laserowa generuje dużą temperaturę, która prowadzi do destrukcji guza. Przy pomocy urządzeń laserowych można też wykonywać cięcia tkanek oraz leczyć zmiany w obrębie siatkówki oka.

Zastosowanie tego typu techniki ma zalety i wady. Do tych pierwszych należą:

• laser jest zwykle bardziej precyzyjny od tradycyjnego skalpela. Tkanka znajdująca się tuż obok cięcia laserem pozostaje nietknięta, co jest trudne lub niemożliwe do osiągnięcia przy cięciu ostrzem;
• ciepło emitowane podczas operowania laserem działa sterylizująco na otaczające tkanki, zapewniając większą czystość mikrobiologiczną pola operacyjnego;
• czas trwania operacji jest zwykle krótszy;
• cięcie laserowe pozwala na mniejsze naruszenie powłok, można np. wykonywać operację w tkance znajdującej się głęboko pod skórą przez niewielką dziurkę wykonaną w powłokach;
• rekonwalescencja jest zwykle krótsza niż po leczeniu klasycznym, dzięki czemu zabiegi laserowe wykonywać można w ramach opieki ambulatoryjnej, bez przyjmowania do oddziału;
• czas gojenia jest często krótszy.

Wady zabiegów laserowych, to:

• duży koszt;
• niepewna skuteczność, wynikająca z faktu, że jest to technika stosunkowo nowa i nie przeprowadzono dotąd wystarczająco wielu badań oceniających jej wyniki;
• czasem zabieg nie jest doszczętny i wymaga powtórzenia.

Leczenie raka piersi poprzez laseroterapię ma na celu bezpośrednie jego zniszczenie lub tylko zmniejszenie, np. jako przygotowanie do usunięcia operacyjnego.

Jako że rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet, a tradycyjne leczenie raka piersi jest mniej lub bardziej okaleczające, podejmowane są liczne, póki co eksperymentalne, próby wykorzystania techniki laserowej w leczeniu tego schorzenia. Procedura ta nosi nazwę śródtkankowej terapii laserowej i jest zaliczana do grupy zabiegów minimalnie inwazyjnych (w przeciwieństwie do tradycyjnej operacji, mastektomii radykalnej, będącej oczywiście bardzo inwazyjną). Światło laserowe pozwala na zniszczenie tkanki nowotworowej z pozostawieniem nienaruszonego zdrowego gruczołu piersiowego. Próby leczenia raka piersi podejmowane mogą być w przypadku niewielkich zmian (do 1 cm) i gdy nie są obecne przerzuty.

Lekarz wykonujący zabieg to radiolog interwencyjny, czyli specjalista zajmujący się zabiegami wykonywanymi poprzez wprowadzane przez skórę różnego rodzaju narzędzia. Najpierw guz piersi zostaje precyzyjnie zlokalizowany przy pomocy sondy USG lub badania rentgenowskiego. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, czyli po ostrzyknięciu „operowanej” okolicy środkiem znieczulającym.

Po znieczuleniu operator wprowadza do samego środka guza igłę laserową. Obok, również poprzez niewielkie nakłucie, umieszczona zostaje tzw. igła termiczna (termometr). Przez igłę laserową wprowadzony zostaje rodzaj cienkiego włókna, przez który do guza dostarczana jest energia laserowa, aż do momentu, gdy guz osiągnie temperaturę wystarczającą do zniszczenia go. Procedura trwa około godzinę. Przez kolejną godzinę pacjentka pozostaje pod obserwacją, następnie opuszcza szpital.

Energia laserowa ma za zadanie zniszczyć guz całkowicie (taki jest główny cel laseroterapii) lub przynajmniej spowodować jego zmniejszenie („skurczenie”). Jej moc dobierana jest indywidualnie, zależnie od wielkości zmiany. Przy dobieraniu mocy wiązki laserowej uwzględnia się również półcentymetrowy margines zdrowej tkanki wokół guza. Po zabiegu laserowym chirurg może usunąć pozostającego ewentualnie zmniejszonego guza.

Według badań amerykańskich, terapia laserowa jest skuteczna w przypadku większości leczonych nią pacjentów z rakiem piersi (Stowarzyszenie Radiologów Interwencyjnych ogłosiło, że w dwóch badaniach odsetek całkowitego zniszczenia guza wyniósł 66 i 93). Ponadto sama procedura jest prawie bezbolesna, do powikłań natomiast należą:

• ból;
• krwawienie;
• oparzenia skóry;
• przypadkowe uszkodzenie tkanki nienowotworowej.

Powikłania są mniej groźne od tych przy częściowej czy całkowitej mastektomii. Technika laserowa jest też łatwiejsza do wykonania, ponadto nie wymaga przyjęcia pacjentki do szpitala. Niebagatelne znaczenie ma też dużo lepszy efekt kosmetyczny takiego zabiegu nawet od zabiegu oszczędzającego pierś. Bardzo istotny jest jednak prawidłowy, bardzo ostrożny dobór pacjentek do tej procedury. Kwalifikują się do niej tylko te, u których wykryto zmianę wcześnie, póki nie rozrosła się do dużych rozmiarów i nie dała przerzutów. Zły dobór skutkować może tragicznym efektem w postaci dużej śmiertelności po zabiegach laserowych.

Mimo że terapia laserem wydaje się obiecująca, nie udowodniono na razie, by była skuteczniejsza od tradycyjnych metod leczenia raka piersi, tzn. by zmniejszała śmiertelność czy wiązała się z mniejszym odsetkiem nawrotów. Jak dotąd przeprowadzono zbyt mało badań, by móc w sposób pewny wnioskować co do jej skuteczności i porównywać ją z leczeniem konwencjonalnym. Dlatego też daleko jeszcze do wprowadzenia terapii laserowej do standardów leczenia raka piersi. Póki co, pozostaje ona w sferze badań naukowych.

Źródła

1. Słomko Z. Ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3153-9
2. Oestmann J.W. Radiologia kliniczna - zaczynamy, Medipage, Warszawa 2007, ISBN 83-89769-32-9
3. Jaroszyk M. Biofizyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3676-3
4. Pawlicki M. Rak piersi - nowe nadzieje i możliwości leczenia, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2011, ISBN 978-83-7522-067-4