To choroba 4 mln Polaków. Nowe badania wskazują, że nieleczona astma zwiększa ryzyko zawału i udaru

Astma uznawana jest za jedną z chorób cywilizacyjnych. Na całym świecie cierpi na nią ponad 339 mln osób, a WHO szacuje, że do 2025 r. liczba chorych wzrośnie do 400 mln. Polskie badania prowadzone przez dra Piotra Dąbrowieckiego i dr Małgorzatę Farnik wskazują, że nawet 45 proc. osób mających astmę jest niezdiagnozowanych lub nie leczy się.

Eksperci szacują, że w Polsce problem dotyczy nawet czterech milionów pacjentów, zdiagnozowanych jest - 2,1 mln. Pozostali kaszlą, cierpią na nawracające infekcję, duszności i nie wiedzą, jaka może być przyczyna.

- Główne objawy astmy to duszność, świszczący oddech, kaszel, uczucie ściskania w klatce piersiowej, które mają charakter napadowy. Astmę dzielimy na alergiczną i niealergiczną. Choroba może mieć charakter marszowy, czyli zaczyna się od alergii, do której z czasem dołącza astma. To, co jest charakterystyczne, to w momencie, kiedy u takiego pacjenta przyłożymy słuchawkę stetoskopu - słyszymy świsty, tak jakby wiatr wiał przez nieszczelne okna, mogą też pojawić się furczenia - opisuje dr Tomasz Karauda z Kliniki Pulmonologii USK im. N. Barlickiego nr 1 w Łodzi, specjalista chorób wewnętrznych, lekarz oddziału chorób płuc.

- Inne objawy to przewlekłe zmęczenie, a w ciężkich zaostrzeniach można zauważyć też wysiłek oddechowy i przyspieszone bicie serca wynikające z niedotlenienia. Czasami w stanie zagrożenia występuje objaw tzw. silent chest, czyli cichej klatki piersiowej - oskrzela są tak zwężone, że nie słychać tego turbulentnego przepływu. Przewrotnie, u takich pacjentów cieszymy się, kiedy po podaniu leków usłyszymy jakieś świsty, bo to oznacza, że ten skurcz powoli mija - dodaje lekarz.

- Wiele osób może pamiętać film z Tomem Cruisem, który próbował odnaleźć porwaną córkę, żeby jak najszybciej dostarczyć jej leki wziewne. Kiedyś z powodu astmy można było umrzeć. Dziś jest to choroba, którą można kontrolować dzięki sterydom wziewnym. Z reguły pacjentom podaje się leki rozkurczające oskrzela ze sterydami wziewnymi - zaznacza dr Karauda.

Lekarze przypominają, że astmę można skutecznie kontrolować, o ile choroba jest rozpoznana. Problem w tym, że w wielu przypadkach diagnoza przychodzi z opóźnieniem, a to zwiększa ryzyko powikłań. - Bywają takie skrajne przypadki pacjentów, którzy trafiają już do szpitala z powodu problemów z oddychaniem. Pacjent przez dłuższy czas miał dolegliwości, które zlekceważył. Natomiast z reguły pacjenci zauważają, że oddycha im się ciężej, że wybudzają się w nocy, mają napadową duszność, kaszel i zaczynają szukać przyczyny - dodaje lekarz.

Pisaliśmy o tym, że od pierwszych objawów astmy do jej rozpoznania w Polsce pacjent czeka ponad siedem lat - tak wynika z międzynarodowego badania ACCESS z 2019 r. - Im choroba jest bardziej zaawansowana, tym trudniej ją leczyć. Dodatkowo nieleczona astma zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia, choroby wieńcowej i zawału mięśnia sercowego, a u osób młodych z powodu nieleczonej alergii może pojawić się przewlekłe zapalenie zatok, czy polipy w nosie - wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie dr Piotr Dąbrowiecki, alergolog z Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POCHP.

Ostatnie badania wykazały, że ciężka astma zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Autorzy pracy opublikowanej w "Journal of the American Heart Association" zauważyli, że przewlekłe zapalenie dróg oddechowych, towarzyszące astmie, może prowadzić do zwiększonego odkładania blaszki miażdżycowej na ścianach tętnic.

To nie pierwsze badania, które wskazują, że astma może mieć związek z różnego rodzaju chorobami układu sercowo-naczyniowego. Naukowcy tłumaczą, że przyczyny są złożone, wiążą to m.in. z przewlekłym stanem zapalnym towarzyszącym astmie, przerostem mięśnia lewej komory serca oraz zmniejszeniem funkcji samych płuc. Metaanaliza 10 badań obejmujących ponad 406 tys. osób wykazała, że astma nawet o 33 proc. zwiększa ryzyko występowania chorób układu sercowo-naczyniowego, a powikłania choroby częściej dotykają kobiet.

Dr Karauda przypomina, że nieprawidłowo leczona astma może prowadzić do groźnych powikłań.

- Wyjaśniając to w najprostszy sposób: jeżeli mamy osobę niedotlenioną w ciężkim zaostrzeniu astmy, to powoduje również większe obciążenie dla układu sercowo-naczyniowego, ponieważ w okresie niedotlenienia serce "przyspiesza". W warunkach hipoksemii (niedotlenienia - przyp. red.) serce "nadrabia" niedobór tlenu zwiększoną częstością rytmu, co może prowadzić do dekompensacji przewlekłej niewydolności serca, arytmii. Z kolei zaostrzenie niewydolności serca często objawia się obrzękami obwodowymi, określanymi jako ''ciastowate'' albo ''wrażenie zbyt ciasnych butów''. Mamy więc mechanizm naczyń połączonych - zaostrzenie astmy może prowadzić do zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca - wyjaśnia lekarz oddziału chorób płuc.

- W dodatku taki pacjent przejęty swoim stanem często ma znacznie podwyższone ciśnienie tętnicze, to z kolei przekłada się na wyższe ryzyko udaru. To pokazuje, że wtórnie astma może prowadzić do wielu innych chorób. Jeżeli ktoś jest młody, to objawy i ryzyko powikłań są mniejsze, ale w przypadku osób starszych, które mają np. chorobę wieńcową albo przewlekłą niewydolność serca - zaostrzenie astmy może być poważnym zagrożeniem - podsumowuje ekspert.

Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl