Trzustka a nadmierne gazy – czy to ma związek?

Trzustka a nadmierne gazy – czy ma to ze sobą związek? Okazuje się, że tak. Wzdęcia mogą wynikać z dysfunkcji trzustki. Nadmierne wydalanie gazów przy chorej trzustce pojawiają się często, jednak nie jest to najbardziej charakterystyczny objaw związany z nieprawidłową pracą organu.

Z drugiej strony wytwarzanie i gromadzenie się zbyt dużych ilości gazów w jelitach może prowadzić do poważnych schorzeń trzustki. Trzustka to niewielki, ale bardzo ważny narząd, który jest położony po lewej stronie (od linii kręgosłupa), w górnej tylnej części jamy brzusznej. Za co odpowiada? Trzustka ma dwa zadania. Po pierwsze produkuje enzymy biorące udział w rozkładzie białek, tłuszczów oraz węglowodanów.

Po drugie odpowiada za regulację poziomu cukru we krwi. Zlokalizowane w jej obrębie komórki wyspowe wytwarzają hormony: insulinę i glukagon, które odpowiadają za stężenie glukozy.

Nadmierne gazy to pojęcie, pod którym rozumie się obecność gazów w ilości przekraczającej normalne zdolności magazynowania i wydalania, to jest około 200 mililitrów. Gdy w jelitach wytwarzane są duże ilości gazów, pojawiają się wzdęcia i dyskomfort, który wywołuje napęczniały i napięty brzuch, a także odbijanie oraz wydalanie gazów przez odbyt. Zwykle pojawia się także silna chęć wypróżnienia.

Co jest tego przyczyną? Nadmierne gazy to skutek zalegania w dolnych partiach układu pokarmowego większych, niestrawionych, niewchłoniętych fragmentów pożywienia, które są objęte procesem fermentacyjnym.

Za gromadzenie się dużej ilości gazów w jelitach może odpowiadać zaburzona flora bakteryjna jelit, zespół złego wchłaniania, nadmierna fermentacji przez bakterie jelitowe, co ma związek z nietolerancją pokarmową, spowolniona motoryka jelit, nieprawidłowa technika jedzenia (szybkie jedzenie, połykanie dużych kęsów, niedokładne gryzienie i przeżuwanie, połykanie powietrza), ale i zaburzenia psychosomatyczne oraz nieprawidłowe trawienie będące skutkiem chorób różnych organów, nie tylko trzustki.

Wytwarzanie i gromadzenie nadmiernych ilości gazów w jelitach to jeden z objawów chorób trzustki o charakterze zapalnym i nowotworowym. Patologie upośledzają jej czynności, co prowadzi do zaburzeń funkcjonowania organizmu.

Jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób powodujących nadmierne gazy i wzdęcia jest zapalenie trzustki. Rozwojowi schorzenia sprzyja:

• hipertriglicerydemia, czyli zwiększone stężenie trójglicerydów we krwi,
• nadużywanie alkoholu,
• palenie papierosów,
• kamica żółciowa,
• predyspozycja genetyczna,
• otyłość,
• przyjmowanie niektórych leków (zwłaszcza antybiotyków),
• leki obniżające cholesterol (cholestyramina),
• cukrzyca, która może być skutkiem przewlekłego zapalenia trzustki i związane z nią czynniki metaboliczne,
• niewłaściwa dieta.

Nadmierne gazy i inne objawy zapalenia trzustki

Jakie są objawy chorej trzustki? To nie tylko nadmierne gazy i wzdęcia, ale i silny, kłujący ból zlokalizowany w lewym podżebrzu (zdarza się, że promieniuje do kręgosłupa, a nasila się zwykle 15-30 minut po jedzeniu), nudności i wymioty, a także zaparcia oraz biegunki (biegunka tłuszczowa).

Można zaobserwować także spadek masy ciała, osłabienie oraz niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E i K. Niekiedy występuje żółtaczka.

Dlaczego tak się dzieje? Istotą zapalenia trzustki jest przedwczesna aktywacja produkowanych przez nią enzymów. To sprawia, że organ zaczyna trawić własne komórki. Ponadto patologia zaburza trawienie i wchłanianie tłuszczów, białek i węglowodanów.

To dlatego do jelita grubego trafiają zbyt duże fragmenty pokarmu, które zalegają w nim i zaczynają fermentować, a i uwalniają się nadmierne gazy (tzw. „gazy jelitowe śmierdzące”).

Ponieważ stan zapalny trzustki przez wiele lat może nawracać bezobjawowo, postać ostra może przejść w przewlekłą. Choroba prowadzi do stopniowego upośledzenia funkcji narządu. Może także do niewydolności innych narządów.

Diagnostyka i leczenie zapalenia trzustki

Objawy chorej trzustki zazwyczaj nie są jednoznaczne. Podstawowym badaniem przeprowadzanym w celu potwierdzenie lub wykluczenie zapalenia trzustki jest badanie krwi (określa się poziomu leukocytów oraz enzymów amylazy i lipazy we krwi oraz moczu), badanie USG trzustki oraz badanie radiologiczne jamy brzusznej.

A leczenie? Jeśli zdiagnozowane zostanie zapalenie trzustki, wdraża się leki przeciwbólowe, opioidy, a także koanalgetyki. Czasem konieczna jest terapia wykorzystująca enzymy trzustkowe czy usunięcie torbieli i kamieni z przewodu trzustkowego.

Gdy pojawia się problem z trzustką, zawsze konieczne jest rzucenie palenia i zaprzestanie spożywania alkoholu, a także przestrzeganie zasad odpowiedniej dla schorzenia diety.