Zaburzenia depresyjno-lękowe

Zaburzenia mieszane są trudne do zdiagnozowania, a samo zaburzenie budzi wiele kontrowersji. Trudno jest je odróżnić w przebiegu od depresji czy nerwicy. Lęk pojawia się zarówno w depresji, jak i nerwicy. U osób ze zdiagnozowaną nerwicą można zaobserwować zmiany nastroju, które mogą objawiać się podobnie jak depresja. Specjaliści wciąż nie są zgodni, czy można tę jednostkę uznać za odrębne zaburzenie czy jest to nawracające zaburzenie nastroju lub zaburzenie lękowe. Przebieg zaburzenia jest łagodny, przez co nie rozpoznaje się pełnego spektrum objawów depresyjnych lub nerwicowych. U osób ze zdiagnozowanymi zaburzeniami mieszanymi można zaobserwować objawy takie, jak: smutek, niepokój, niezadowolenie, poczucie osamotnienia i bezradności, negatywny obraz siebie i świata. Osoba cierpiąca na tego rodzaju zaburzenia ma trudności w odczuwaniu satysfakcji i radości. Myślenie jest przesiąknięte pesymizmem, a dotychczasowe działania i aktywności stają się mało znaczące i nudne. Pojawiają się także trudności w skupieniu się, koncentracji uwagi, zapamiętywaniu oraz w wykonywaniu swoich obowiązków. Występują dobowe wahania nastroju, które dodatkowo wpływają na pogarszanie się samopoczucia.

Zaburzenia mieszane lękowo-depresyjne, mimo wszelkich kontrowersji, są problemem, który wymaga odpowiedniego leczenia. Tego rodzaju zaburzenia mogą mieć charakter trwały i towarzyszyć człowiekowi przez wiele lat, a czasem przez całe życie. Odpowiednio dobrane leczenie może być szansą na poprawę samopoczucia i zmniejszenie lub wyeliminowanie objawów. Pierwsze objawy mieszanych zaburzeń mogą pojawiać się już w dzieciństwie. Wraz z wiekiem poszczególne problemy mogą się nasilać i utrudniać życie. Niepokojące objawy warto jest skonsultować z lekarzem psychiatrą, by móc podjąć się odpowiedniego leczenia. Mimo trudności w zdiagnozowaniu zaburzeń mieszanych i kontrowersji dotyczących definicji zaburzenia, warto jest korzystać z pomocy lekarza psychiatry, gdyż w ten sposób można wpłynąć na poprawę stanu psychicznego. Bardzo istotna jest współpraca z psychiatrą, ponieważ dokładne przedstawienie problemów i trudności pozwoli lekarzowi lepiej zrozumieć sytuację i przeprowadzić diagnozę. Należy również stosować się do zaleceń lekarza i dzielić się z nim obawami oraz zaobserwowanymi niepokojącymi objawami, gdyż w ten sposób psychiatra będzie mógł dostosowywać leczenie do zmieniających się potrzeb. Oprócz kontaktu z psychiatrą warto skonsultować się także z psychoterapeutą. Psychoterapeuta będzie mógł pomóc w zmianie myślenia i postrzegania siebie oraz otoczenia. Opieką terapeutyczną dobrze jest objąć całą rodzinę, nie tylko chorego.

W leczeniu mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych niezwykle ważne jest odpowiednie dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. Leczenie powinno składać się z farmakoterapii i psychoterapii. Oprócz tych dwóch podstawowych metod dobrze jest wprowadzić do leczenia także takie oddziaływania, które wzmocnią i utrwalą efekty tradycyjnego leczenia. Farmakoterapia jest zalecana przez lekarza. Aby była skuteczna, należy przestrzegać zaleceń i przyjmować leki przez czas określony przez lekarza. Wszystkie niepokojące objawy i skutki uboczne leków dobrze jest zgłaszać lekarzowi prowadzącemu, by ten mógł w trakcie modyfikować leczenie.

Uczestnictwo w psychoterapii daje możliwość pracy nad psychicznymi problemami i negatywnym myśleniem. Wspomaga powrót do równowagi psychicznej, dzięki zmianom błędnych przekonań oraz rozwiązywaniu trudności. Jej efektywność zależy w dużym stopniu od zaangażowania i motywacji osoby leczącej się. W psychoterapii może brać udział także rodzina osoby leczącej się. W ten sposób bliscy mają szansę przepracowania trudności wywołanych przebiegiem zaburzenia. Podczas terapii wzmacniane są również wzajemne relacje, co sprzyja powrotowi do zdrowia i pozwala otaczać się opieką i wsparciem.

Tradycyjne metody leczenia są niezbędne, by móc radzić sobie z trudnościami i poprawić samopoczucie. Jednak wprowadzenie dodatkowych form terapeutycznych może dać choremu szansę na szybszy i sprawniejszy powrót do zdrowia. Zastosowanie w leczeniu mieszanych zaburzeń lękowo-depresyjnych biofeedbacku pozwala utrwalać i wzmacniać efekty farmakoterapii i psychoterapii.

Zastosowanie biofeedbacku jako metody wspomagającej i uzupełniającej leczenie farmakologiczne i psychoterapię daje możliwość szybszego i sprawniejszego powrotu do równowagi psychicznej. Nowoczesne techniki komputerowe oraz wykorzystanie najnowszych odkryć medycyny pozwala wpływać na poprawę procesów myślowych, funkcjonowania mózgu i czynności fizjologicznych, takich jak oddech, napięcie mięśniowe, temperatura ciała czy praca serca. Metoda ta jest oparta na podstawach biologicznego sprzężenia zwrotnego, czyli wzajemnych oddziaływań na siebie ciała i umysłu. Biofeedback jest metodą całkowicie bezpieczną, która nie ma skutków ubocznych. Treningi są dobierane do każdego klienta indywidualnie na podstawie wyników badań. Wynik badania QEEG (ilościowe badanie mózgu) określa amplitudy, udziały procentowe i wzajemne stosunki między falami w poszczególnych obszarach mózgu. Daje więc konkretną liczbową informację o poziomie odczuwanego przez pacjenta stresu i lęku. Natomiast badanie reakcji na stres dostarcza informacji, w jaki sposób organizm pacjenta reaguje i funkcjonuje w sytuacjach trudnych i stresujących.

Diagnoza stanu psychicznego oraz wnikliwa analiza funkcjonowania mózgu chorego przeprowadzana jest na każdym etapie terapii (wyznaczenie celu, kontrola przebiegu, ocena uzyskanych efektów terapeutycznych). Celem terapii biofeedback jest uporządkowanie, wyregulowanie i zoptymalizowanie pracy mózgu i czynności fizjologicznych, zaburzonych dużym i długotrwałym działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych, takich jak stres czy przemęczenie. Podczas treningów w sposób kontrolowany pacjent uczy się w sposób świadomy wpływać na pracę swojego organizmu, która na co dzień przebiega w sposób nieświadomy i w pełni zautomatyzowany. Długość trwania terapii zależy od nasilenia objawów i indywidualnych uwarunkowań jednostki. Odbywające się w spokojnej i komfortowej atmosferze treningi sprzyjają relaksacji i pracy nad swoimi problemami.

Dzięki połączeniu różnych metod terapeutycznych pozytywne zmiany w funkcjonowaniu i myśleniu mogą zostać utrwalone, co daje szansę na wyeliminowanie zaburzeń i trwałą poprawę stanu psychicznego.

Źródła

1. Aleksandrowicz J., Psychopatologia zaburzeń nerwicowych i osobowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001, ISBN 978-83-23315-29-2.
2. Seligman M.E., Walker E.F., Rosenhan D.L., Psychopatologia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2003, ISBN 83-7298-441-7.