Zakrzepowe zapalenie żył głębokich (zakrzepica) - przyczyny, objawy, leczenie

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich powodowane jest zwolnionym przepływem krwi w naczyniach żylnych. Dochodzi wówczas do aktywacji krzepnięcia krwi i powstania zakrzepu w miejscu, w którym normalnie nie powinien on się pojawić. Zakrzepowe zapalenie żył pojawia się w wyniku długiego leżenia w łóżku, na przykład po zabiegu operacyjnym, po złamaniu kości udowej lub miednicy, w trakcie wyczerpującej choroby, takiej jak zawał serca czy udar mózgu, a także podczas długiego przebywania w pozycji siedzącej.

Dotyczy to zwłaszcza długich podróży samolotem (gdzie dodatkowo niekorzystnie działają zmiany ciśnienia) i długą jazdę samochodem. Wszystkie podróże, które trwają ponad 4 godziny kwalifikują się do zastosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej.

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich ma często poważne następstwa, istotne jest więc pilne rozpoznanie i leczenie tego schorzenia. Zakrzepica podłożem do powstania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Istnieją także sprzyjające temu czynniki. Należą do nich: wiek powyżej 60. roku życia, otyłość, palenie tytoniu, przyjmowanie żeńskich hormonów płciowych - estrogenów, rozległe urazy, zabiegi operacyjne, długotrwałe leżenie w łóżku, długie siedzenie, ciąża, choroba nowotworowa oraz zawał serca.

Bardziej narażone na zakrzepicę żył są kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną.

Zakrzepica żylna może być też wynikiem naszych niezbyt zdrowych nawyków – zbyt ciasne ubrania blokują swobodne krążenie krwi, a zakładanie nogi na nogę kończy się nie tylko drętwieniem kończyn, ale i powstawaniem zmian w żyłach i naczyniach krwionośnych.

Zakrzepica żylna częściej tworzy się u osób, które prowadzą niezdrowy tryb życia. Powoduje ją brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, odwodnienie organizmu i dieta obfitująca w cukier i tłuszcz.

Trzeba wiedzieć, że nie zawsze występują wszystkie objawy przy zakrzepicy. Często obecne są tylko niektóre z nich, a niekiedy zakrzepowe zapalenie żył głębokich może początkowo przebiegać całkowicie bezobjawowo, co znacznie utrudnia jego rozpoznanie i zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia poważnych powikłań.

Do najczęstszych objawów zakrzepowego zapalenia żył należą ból i obrzęk części ciał. Najczęściej dotyczą kostek, łydek lub ud, co jest wynikiem umiejscawiania się zakrzepów w żyłach kończyny dolnej. W tych przypadkach obrzęk obejmuje całą kończynę poniżej miejsca zatkania żyły i dochodzi aż do palców stopy.

Zakrzepowe zapalenie żył głębokich objawia się zaczerwienieniem i zwiększoną czułością obszarów chorobowych, nasileniem bólu przy chodzeniu lub poruszaniu kończyną, bólem przy zginaniu, gorączką i niekiedy przyśpieszoną akcją serca.

Jednym z częściej występujących objawów jest też ból w klatce piersiowej. Chorzy przyznają, że jest to ból podobny do dolegliwości towarzyszących zawałom serca. Ból powodowany przez zakrzepicę może nasilać się przy głębokich wdechach. Zakrzep w płucach powoduje przyspieszenie akcji serca. Organizm w ten sposób próbuje nadrobić braki i opóźnienia w przekazywaniu tkankom tlenu.

Nietypowy suchy kaszel również może być powodowany zatorem w płucach. Krew w plwocinie oznacza, że natychmiast należy skorzystać z pomocy lekarza. U niektórych pacjentów pojwiają się zaburzenia widzenia, uczucie zagubienia, zawroty głowy i problemy z utrzymaniem równowagi.

Zdarzają się również objawy, które łudząco przypominają zatrucie pokarmowe. Ból brzucha i wymioty mogą ostrzegać przed zakrzepem w obrębie jamy brzusznej.

W przypadku wystąpienia powyższych symptomów należy niezwłocznie udać się do lekarza lub wezwać pogotowie.

Głównym celem jest jak najszybsze pozbycie się objawów zakrzepowego zapalenia żył głębokich i przywrócenie prawidłowego przepływu krwi w żyle oraz zabezpieczenie chorego przed zatorem tętnicy płucnej. Zator tętnicy płucnej może powstać w wyniku oderwania się skrzepliny w naczyniach kończyn dolnych i przemieszczenia się jej z krwiobiegiem.

Leczenie farmakologiczne zakrzepowego zapalenia żył głębokich polega na podawaniu leków przeciwzakrzepowych, które hamują nieprawidłowe krzepnięcie krwi. Gdy występuje zakrzepowe zapalenie żył głębokich, podaje się także leki trombolityczne, które mają za zadanie rozpuścić zakrzep w żyle. Na zakrzepowe zapalenie żył głębokich aplikuje się też leki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i antybiotyki w celu zapobiegania zakażeniu.

Co więcej, na zakrzepowe zapalenie żył głębokich podaje się preparaty heparyny drobnocząsteczkowej, które działają przeciwzakrzepowo i fibrynolitycznie. W leczeniu zakrzepowego zapalenia żył głębokich stosuje się również kompresjoterapię, czyli pończochy lub podkolanówki przeciwzakrzepowe. Jest to również najlepsza profilaktyka przeciwzakrzepowa. Heparyny drobnoczasteczkowe w dawce profilaktycznej podaje się także osobom z czynnikami ryzyka. Wskazaniem ku temu jest także unieruchomienie kończyny, np. w gipsie lub ortezie, a także zabiegi ortopedyczne.

Leczenie operacyjne nie znajduje zastosowania w terapii przy zakrzepowym zapaleniu żył głebokich. Tylko w przypadkach, gdy zakrzepowe zapalenie żył głębokich jest długotrwałe i nawraca z powtarzającymi się zatorami tętnicy płucnej, zakłada się operacyjnie specjalny filtr, który ma za zadanie wychwytywać oderwane części zakrzepu płynących z żył kończyn dolnych.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Źródła

1. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0
2. Janion M. Kardiologia, Wydawnictwo Stachurski, Kielce 2005, ISBN 83-88592-35-1
3. Krzemińska Pakula M. (red.), Kardiologia kliniczna, D.W. Publishing Co., Szczecin 2010, ISBN 1-57107-108-3
4. Mandecki T. Kardiologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-2912-0