Zapalenie krtani po przebytej grypie

W zależności od miejsca krtani, które ulega zapaleniu, powstają różne objawy infekcji i stwierdza się inne, odpowiedzialne za nią drobnoustroje. Aby zrozumieć ich pojawianie się, warto w skrócie i orientacyjnie poznać budowę układu oddechowego. Krtań jest jednym z jego odcinków. W górnej części zbudowana z nagłośni, czyli swoistych drzwi, które zamykają się w momencie przechodzenia pokarmu z gardła do przełyku. W ten sposób chroni nas przed dostaniem się pokarmu do dróg oddechowych. W środkowej części krtani znajduje się wąska szczelina, zwana głośnią, gdzie znajdują się fałdy i struny głosowe, tu też powstaje dźwięk. Poniżej znajduje się strefa podgłośniowa, która przechodzi w tchawicę.

Poniżej wymienione są najczęstsze infekcyjne choroby krtani. W przypadku podgłośniowego zapalenia krtani oraz zapalenia krtani, tchawicy i oskrzeli czynnikiem infekcyjnym (zapalnym) są wirusy, w tym także wirusy grypy. Ostra infekcja nagłośni to gwałtownie przebiegająca choroba, w której w ponad 90% przypadków czynnikiem sprawczym jest bakteria Haemophilus influenzae typu B.

Pojęcie krupu w przeszłości odnosiło się do błoniczego zapalenia krtani, obecnie mianem tym określa się podgłośniowe zapalenie krtani. Przyczyną krupu najczęściej jest zakażenie wirusem grypy rzekomej, a znacznie rzadziej wirusem RS, adenowirusem lub wirusem grypy. Krup wirusowy (zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli) jest częstą przyczyną upośledzenia drożności górnych dróg oddechowych u dzieci. To ostre schorzenie krtani, tchawicy i oskrzeli jest chorobą występującą u dzieci i dorosłych (LTB).

Przebieg poważnych stanów zapalnych w obrębie krtani u dzieci jest inny niż u dorosłych. Różnica polega na szybszym i częstszym powstawaniu objawów duszności w czasie zapalenia. Spowodowane jest to węższą krtanią dziecka i wynikającą z tego łatwością tworzenia obrzęków luźnej tkanki łącznej. Wirusy grypy nie są główną przyczyną żadnego z typów zapalenia krtani. W przypadku infekcji, gdzie przyczyną zapalenia są wirusy, etiologię grypową stwierdza się rzadziej. Z powodu braku testów, szczegółowych badań odpowiedzialnych za dolegliwość zakażenia wirusem grypy, rozpoznających patogen (drobnoustrój) należy podejrzewać, oprócz objawów choroby krtani, typowe objawy zakażenia grypą: nagłą, wysoką gorączkę, dreszcze, bóle mięśniowe, zapalenie mięśni, bóle głowy, kaszel.

W przypadku podgłośniowego zapalenia krtani czynnikiem sprawczym są wirusy paragrypy, rzadziej grypy, adenowirusy oraz wirusy RSV. Większość przypadków dotyczy dzieci w wieku od ok. 4-6 miesięcy do ok. 6 roku życia. Objawy zapalenia występują najczęściej w nocy, zwykle kilka godzin po zaśnięciu dziecka. Objawy powstają nagle, zwykle dziecko wcześniej jest zdrowe. Wskutek zakażenia i zapalenia powstaje obrzęk okolicy podgłośniowej objawiający się charakterystycznym szczekającym kaszlem. Może pojawić się duszność o charakterze wdechowym, wskutek obrzęku krtani.

U niektórych dzieci pojawia się chrypka. Objawami niewydolności oddechowej jest wciąganie ścian klatki piersiowej, uczucie duszności i niepokoju. Symptomy podgłośniowego zapalenia krtani pojawiają się nagle i mogą same ustępować, nawet bez włączenia leczenia.

W cięższych przypadkach konieczna jest natychmiastowa interwencja, w postaci:

• podania steryd,
• odpowiedniego nawodnienia doustnego oraz dożylnego,
• chłodnych inhalacji z soli fizjologicznej,
• podania paracetamolu.

Intensywność leczenia zależy od stopnia trudności oddychania przez dziecko. Nawet w przypadku poważnych objawów duszności szybkie postępowanie opisane powyżej powoduje ustępowanie objawów. Dzieci z lekkim, bezgorączkowym przebiegiem choroby mogą być leczone w domu. Te proste sposoby nawilżania powietrza (para z prysznica lub nawilżacza elektrycznego) oraz otwarcie okien (napływ świeżego powietrza) powodują złagodzenie, a nawet całkowite ustąpienie objawów. Pomimo że choroba zwykle jest samoograniczająca i przebiega łagodnie, bywa częstą przyczyną interwencji rodziców na ostrym dyżurze.

Jest to typ zapalenia występujący u dorosłych i młodzieży. Ostre rozlane zapalenie jest powodowane infekcją wirusową (w tym także zakażenie wirusem grypy), ale może także być spowodowane nagłym oziębieniem lub nadmiernym używaniem głosu. Do objawów zapalenia należą chrypka, kaszel, uczucie drapania, z wyjątkiem dzieci duszność nie występuje. Tym objawom może towarzyszyć nieżyt (w postaci kataru, drapania) górnych dróg oddechowych. Leczenie w takich przypadkach jest objawowe, zaleca się oszczędzania głosu.

Czynnikiem wywołującym stan zapalny, najczęściej całej krtani są niemal wyłącznie wirusy, takie jak: para grypy, grypy, adenowirusy, wirusy ECHO i rynowirusy. Ten typ zapalenia krtani najczęściej spotykany jest w czasie zwykłego przeziębienia. Obecnie występuje rzadko. Błona śluzowa krtani może ulec obrzękowi, a na jej powierzchni mogą powstać ubytki, które pokrywają się włóknikiem (białym nalotem). U dorosłych w pierwszych godzinach powstaje uczucie pieczenia i pobolewania gardła, zmienia się barwa głosu i powstaje kaszel, temperatura ciała zwykle jest podwyższona, ten rodzaj schorzenia nie powoduje powstania duszności.

Natomiast u dzieci wskutek powstawania dużej ilości nalotów oraz wąskich dróg oddechowych dochodzi do powstania uczucia duszności. W takiej sytuacji konieczne staje się oczyszczenie krtani i tchawicy z nalotów w czasie bronchoskopii. U osób dorosłych po rozpoznaniu zwykle na podstawie wywiadu zaleca się pozostanie w domu oraz stosowanie leków przeciwgorączkowych, przeciwobrzękowych, przeciwkaszlowych.

Źródła

1. Brydak L.B. Grypa i jej profilaktyka. Springer PWN, Warszawa 1998, ISBN 8391659496
2. Tylżanowska-Kisiel J. Przeziębienie i grypa, Helion, Gliwice 2007, ISBN 978-83-246-0977-2
3. Antczak A. Wielka interna - pulmonologia, Medical Tribune Polska, Warszawa 2010, ISBN 978-83-60135-76-1
4. Batura-Gabryel H. Infekcje układu oddechowego, Termedia, Poznań 2009, ISBN 978-83-89825-91-9