Zespół złamanego serca to nie mit. Silne emocje mogą "zamrażać" kobiece serce

Trauma i silny stres związane z zawodem miłosnym, utratą partnera, śmiercią bliskiego, ale też emocje związane z kradzieżą torebki, a nawet radosne wydarzenia, jak ślub czy narodziny dziecka, mogą być czynnikiem sprawczym zespołu złamanego serca, znanego również pod nazwą syndromu takotsubo (takotsubo syndrome, TTS).

- Kiedyś jako kardiolodzy traktowaliśmy to trochę z przymrużeniem oka, bo nie umieliśmy wytłumaczyć tego, że ktoś może mieć dolegliwości bólowe i problemy kardiologiczne wyzwalane przez negatywne emocje. Całkiem niedawno okazało się, że jest coś takiego. To stan kardiologiczny, który daje objawy i obraz w EKG, jak ostry zawał serca – przyznaje w rozmowie z WP abcZdrowie kardiolog i ordynator Wielospecjalistycznego Szpitala Powiatowego w Tarnowskich Górach, dr Beata Poprawa.

Koniuszek serca, ważny element mięśnia sercowego, zostaje unieruchomiony – kurczy się tylko podstawa, a serce upodabnia się wówczas do naczynia z wąską szyjką i szerokim dnem - czyli takotsubo, naczynia służącego do łapania ośmiornic. Stąd japońscy naukowcy, którzy odkryli schorzenie, nadali mu taką właśnie nazwę.

To przejściowe zaburzenie funkcji skurczowej mięśnia sercowego może przypominać zawał, niewydolność serca czy chorobę wieńcową. Może pojawić się bezpośrednio po wydarzeniu będącym czynnikiem sprawczym bądź nawet po siedmiu dniach. W literaturze mówi się o samoistnym ustępowaniu problemu w ciągu dwóch, trzech tygodni.

- Podczas zawału dochodzi do zamknięcia głównych tętnic, tutaj stres "zamraża" serce, powodując obkurczenie małych tętniczek, które bezpośrednio doprowadzają krew do serca – tłumaczy dr Poprawa.

Jakie są charakterystyczne objawy TTS?

• silny ból w klatce piersiowej,
• spadek wartości ciśnienia tętniczego,
• szybkie i słabe tętno,
• nadpotliwość i bladość powłok skórnych,
• obniżenie temperatury ciała.

W wyniku kardiomiopatii takotsubo może dojść do migotania komór, niewydolności serca, zakrzepów krwi czy obrzęku płuc, a nawet do nagłego zatrzymania krążenia.

Takim ekstremalnym przypadkiem była śmierć hollywoodzkiej aktorki - Debbie Reynolds – która zmarła dzień po śmierci swojej córki w 2016 roku. Kardiolog, dr Beata Poprawa, uspokaja jednak, że zazwyczaj TTS ustępuje, nie pozostawiając żadnych powikłań w postaci uszkodzenia mięśnia sercowego.

Badania potwierdzają, że ofiarą syndromu takotsubo padają najczęściej kobiety. Dr Poprawa dodaje, że narażone są szczególnie kobiety w wieku menopauzalnym – nawet dziesięciokrotnie częściej doświadczają TTS niż młode kobiety czy mężczyźni. Jak można to wytłumaczyć? Istnieje kilka teorii.

- Podwyższony poziom hormonów stresu powoduje "zamrożenie" serca – tłumaczy ekspertka i dodaje: - Mężczyźni produkują ich więcej, ale to kobiety są bardziej wrażliwe na katecholaminy (dopamina, adrenalina i noradrenalina, przyp. red.). To jest związane z estrogenami, które chronią nas, dążąc do poszerzania tętniczek, które mają odżywiać serce tlenem w sposób prawidłowy. Ale gdy ich poziom z wiekiem zaczyna spadać, mechanizm pomocy zaczyna szwankować – mówi ekspertka.

Podkreśla, że dodatkowo serca kobiet są mniejsze, zatem również i tętniczki są mniejsze, tymczasem "nawet niewielkie obkurczenie może powodować duży ubytek przepływu tlenu".

- Duże emocje, stres związany z porzuceniem – my, kobiety, naprawdę odczuwamy to silniej i może to uderzyć w nasze serce nie tylko w sensie metaforycznym. Złamane serce to nie tylko puste hasło, ma swoje podstawy w fizjologii kobiecego serca – przyznaje kardiolog.

Choć TTS kardiolodzy zaliczają do chorób rzadkich, to pojawia się coraz częściej.

Badania Smidt Heart Institute, które opublikowano w "Journal of the American Heart Association", ujawniają, że ten wzrost zachorowań naukowcy zaczęli odnotowywać jeszcze przed pandemią.

- Bardziej zwracamy na to uwagę, mamy więcej dowodów w postaci badań naukowych, przestaliśmy lekceważyć to zjawisko. TTS nie ujawnia się w postaci zmian w tętnicach i to mogło dawać fałszywe przekonanie, że kobiety po prostu bardziej histerycznie reagują, są impulsywne i melodramatyczne. A tak nie jest, tak reaguje kobiecy organizm – wyjaśnia dr Poprawa.

Naukowcy z Cedars-Sinai w Los Angeles, Cleveland Clinic w Ohio i Johns Hopkins University w Baltimore w stanie Maryland zaobserwowali jednak, że liczba przypadków znacznie narasta również w dobie pandemii, co ma ich zdaniem związek z lockdownem, rosnącymi liczbami zgonów z powodu COVID-19 czy coraz gorszą kondycją psychiczną spowodowaną pandemią.

Dla dr Poprawy to nie jest nic zaskakującego. Według ekspertki jednym z przyczyn TTS w kontekście COVID-19 może być zaburzenie funkcji śródbłonka, wewnętrznej wyściółki tętniczek, spowodowane czynnikiem zapalnym w postaci infekcji. Jednak kluczowy jest stres – bo na TTS narażeni są nie tylko chorzy na COVID-19, ale właściwie wszyscy, którzy dziś doświadczają negatywnych emocji wynikających z pandemii.

- To nie tylko kłopoty sercowe, ale sama sytuacja epidemiczna sprawia, że faktycznie jesteśmy bardziej narażeni na zespół złamanego serca nawet w mechanizmie takiego codziennego stresu, lęku o przyszłość, co powoduje nadmierną eksploatację hormonów stresu – podkreśla ekspertka.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl