10 czynników, które mogą zafałszować wynik testu na koronawirusa

Zakaźność wariantu Omikron sprawiła, że Polacy zaczęli częściej wykonywać testy w kierunku koronawirusa. Szczególną popularnością zaczęły cieszyć się zwłaszcza tzw. domowe testy na COVID-19 dostępne w aptekach, drogeriach i dyskontach. Podpowiadamy, jakich błędów należy unikać, aby wynik testu był wiarygodny.

1. Kto powinien wykonać test na COVID-19?

Aby wykonać test w kierunku SARS-CoV-2 należy pobrać próbkę poprzez wprowadzenie wymazówki (podobnej do długiej pałeczki do czyszczenia uszu) do nosa lub gardła, lub przez pobranie śliny – zależnie od rodzaju zakupionego testu.

Kto powinien wykonać test na COVID-19? Główny Inspektorat Sanitarny oraz Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych wymieniają kryteria kwalifikujące do wymazu. Są to:

Zobacz film: "Prof. Zajkowska o twindemii"

• występowanie co najmniej jednego z trzech objawów ostrej infekcji układu oddechowego (gorączki, kaszlu, duszności) bez stwierdzenia przyczyny w pełni wyjaśniającej obraz kliniczny – w przypadku osoby, która przebywała lub powróciła z obszaru, w którym występuje transmisja COVID-19 (lokalna lub o małym stopniu rozpowszechnienia),

• występowanie minimum jednego z objawów ostrej infekcji (gorączki, kaszlu, duszności) bez stwierdzenia przyczyny mogącej tłumaczyć obraz kliniczny w przypadku osoby, która miała bliski kontakt z osobą, u której stwierdzono zakażenie COVID-19 lub jest czynnym zawodowo przedstawicielem zawodu medycznego, który mógł mieć kontakt z osobą zakażoną podczas wykonywania obowiązków zawodowych,

• występowanie u osoby hospitalizowanej objawów ciężkiej infekcji układu oddechowego bez stwierdzenia innej etiologii w pełni wyjaśniającej obraz kliniczny.

Eksperci dodają, że test na COVID-19 powinny wykonywać także osoby zaszczepione oraz ozdrowieńcy, jeśli wystąpią u nich objawy chorobowe.

- Objawy COVID-19 są na tyle różnorodne, że trzeba testować każdego pacjenta, który ma jakiekolwiek symptomy tej infekcji – stwierdził prof. Jerzy Jaroszewicz, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Chorób Zakaźnych i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego podczas XVI Forum Organizacji Pacjentów, które odbywało się w dniach 10-11 lutego.

2. Kiedy i jak wykonać test, aby wynik był wiarygodny?

Choć każdy domowy test na COVID-19 obarczony jest ryzykiem błędu, naukowcy są zgodni, że ryzyko to można zminimalizować. Kiedy zatem najlepiej wykonać test w kierunku koronawirusa?

- Powszechnie uważa się, że test antygenowy powinniśmy wykonać w piątej dobie od kontaktu z osobą zakażoną. Nie ma sensu robić go pierwszego dnia, dlatego że wynik wyjdzie fałszywie negatywny. Choć to okienko czasowe jest bardzo różne. Ja swoim pacjentom zalecam, aby wykonywali test w momencie, kiedy pojawią się objawy. Jeśli wykonamy test, np. po czterech dniach i wynik też wyjdzie negatywny, radzę, aby kolejnego dnia wykonać go po raz kolejny – mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dr Magdalena Krajewska, lekarz POZ.

Aby uniknąć fałszywego wyniku testu na koronawirusa, należy unikać kilku czynności.

2.1. Wyczyść nos

Na wielu ulotkach do testów widnieje informacja, aby przed wykonaniem testu wydmuchać nos. Jeśli pobierzesz wymaz z wydzieliny, która znajduje się zbyt blisko otworu nosa, możesz otrzymać nieprawidłowy wynik.

- Ważne, aby na dwie godziny przed wykonaniem testu nie stosować żadnych donosowych aerozoli. Zastosowanie kropli do nosa lub irygacji nosa, może spowodować wystąpienie fałszywie negatywnego wyniku albo wyniku niejednoznacznego, który wymaga powtórzenia – wskazuje dr Krajewska.

2.2. Przechowuj test we właściwych warunkach

Eksperci z brytyjskiego Komitetu Negocjacyjnego ds. Usług Farmaceutycznych radzą, aby testy przechowywać we właściwej temperaturze.

"Zestawy testowe należy przechowywać w wyznaczonym miejscu, z dala od bezpośredniego światła słonecznego, w temperaturze 2–30°C, jak podano w ulotce" – sugerują naukowcy.

2.3. Uważaj na nieaktualne testy

Testy mają swoją datę ważności. Ważne jest, aby ją sprawdzić przed przystąpieniem do testu, ponieważ przeterminowany test może zafałszować wynik.

2.4. Wykonuj test czystymi dłońmi

Nie wykonuj testu w pośpiechu, ponieważ wtedy najłatwiej o pomyłkę. Przed przystąpieniem do wykonania wymazu dokładnie umyj ręce i nałóż rękawiczki. Uważaj, aby przypadkowo nie dotknąć wierzchu patyczka brudnymi rękami, inaczej wynik może być zakrzywiony.

2.5. Nie otwieraj testu zbyt wcześnie

Jeśli chcesz wykonać test, ważne jest, abyś zrobił to natychmiast po otwarciu zestawu. Pozostawienie go otwartego przez dłuższy czas może dać fałszywy wynik, ponieważ może on ulec zanieczyszczeniu.

2.6. Pobierz wymaz pod właściwym kątem

Przed wykonaniem testu powinieneś wiedzieć, jaką postawę należy przyjąć, aby pobrać wymaz z właściwego miejsca. Zamiast wkładać patyczek prosto do nosa, wcześniej powinieneś lekko odchylić głowę do tyłu, co pomoże pobrać wymaz z właściwego miejsca.

- Powinniśmy rzetelnie przestrzegać zaleceń z ulotki. Patyczek powinien zostać włożony głęboko, żeby wymaz pobrać z tylnej ściany nosogardła, a nie z przedsionka nosa. Niepoprawne użycie patyczka zakrzywia wynik. Niektórzy w ogóle nie czytają ulotek i zdarza się, że kupują test ze śliny, ale wymaz pobierają z nosa – wskazuje dr Krajewska.

2.7. Jedzenie i picie przed testem

Jak wskazuje dr Krajewska, jedzenie lub picie przed badaniem może również dać fałszywy wynik testu.

- Kwestia jedzenia i picia przed testem jest niezwykle ważna. Wciąż zdarzają się pacjenci, którzy zapominają, że przed wykonaniem testu nie powinniśmy wcześniej nic jeść ani pić. Nie wolno także palić papierosów oraz myć zębów. Najlepiej zrezygnować z wymienionych czynności dwie godziny przed wykonaniem testu – informuje dr Krajewska.

2.8. Pobierz właściwą ilość materiału

Aby uzyskać dokładny wynik, należy nanieść zalecaną ilość kropelek z nosa lub gardła na zestaw testowy. W zależności od zestawu mogą to być dwie lub trzy krople, więc zawsze ważne jest, aby przeczytać instrukcję testu, który kupiliśmy.

2.9. Przestrzegaj wytycznych czasowych

W przypadku większości testów będziesz musiał poczekać 30 minut do momentu uzyskania wyniku. Warto jednak sprawdzić, czy nasz test nie potrzebuje mniej czasu. Nieprzestrzeganie zaleceń z ulotki może zakrzywić wynik testu.

2.10. Krew z nosa zakrzywia wynik

Zdarza się, że patyczek jest wkładany zbyt głęboko, przez co uszkadza błonę śluzową nosa. Nierzadko w nosie pojawia się wtedy krew. W takim przypadku nie należy kontynuować testu, ponieważ krew może zakłócić wynik wymazu.

3. Czy antygenowe testy na COVID-19 wykrywają Omikron?

Eksperci są zgodni, że czułość i swoistość testów antygenowych wobec wariantu Omikron może być nieco mniejsza.

- Wynika to z tego, że Omikron jest znacznie bardziej zakaźny i potrzebna jest ''mniejsza dawka wirusa'', aby doszło do zainfekowania. Tymczasem testy antygenowe wykrywają miano kopii wirusa. Oznacza to, że w niektórych przypadkach test antygenowy przy zakażeniu wariantem Omikron może być dodatni trochę później niż w przypadku chociażby wariantu Delta, więc warto powtórzyć badanie – wyjaśnia dr Fiałek.

Ekspert podkreśla jednak, że trzeba być świadomym, że testy antygenowe nie są wiarygodne w 100 proc. Istnieje ryzyko, że pojawią się zarówno wyniki fałszywie dodatnie, jak i fałszywie ujemne - niezależnie od wariantu, który dominuje w społeczeństwie. Jeśli jednak test antygenowy posiada 80 proc. czułości i 97 proc. swoistości, to wykryje większość zakażeń.

Testami, które wykrywają wariant Omikron, są testy PCR, do wykonywania których nieustannie zachęcają lekarze.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.