Bakteriemia - przyczyny, objawy i leczenie zakażenia krwi
Bakteriemia, czyli zakażenie krwi, w odróżnieniu od sepsy, zwykle nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia. Jakie są jej przyczyny i objawy? Czym bakteriemia różni się od posocznicy? Na czym polega jej leczenie?
Bakteriemia to zakażenie krwi, które może przerodzić się w sepsę.
W tym artykule:
Co to jest bakteriemia?
Bakteriemia to bakteryjne zakażenie krwi, przebiegające bez toczącego się procesu zapalnego i uogólnionej reakcji organizmu na zakażenie. Zazwyczaj trwa krótko i ustępuje samoistnie, ponieważ organizm radzi sobie z patogenami sam, w sposób naturalny.
Choć bakteriemia najczęściej nie wywołuje komplikacji i następstw, przez co nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia, niekiedy może przejść w sepsę (posocznicę). Ta niestety może prowadzić do śmierci.
Bakteriemia a sepsa
W przypadku bakteriemii i sepsy we krwi obecne są bakterie (przy czym posocznicę mogą wywołać także grzyby czy wirusy). Czym różnią się te dwa stany?
W przypadku bakteriemii nie dochodzi do gwałtownej reakcji organizmu, ponieważ zakażenie krwi, w przeciwieństwie do sepsy, nie ma objawów klinicznych wynikających z obecności drobnoustroju we krwi.
Do rozwoju sepsy może dojść, kiedy organizm nie będzie umiał pozbyć się patogenu w sposób naturalny. Wówczas, gdy dojdzie do osłabienia układu immunologicznego, a bakteria przełamie barierę systemu odpornościowego, może rozwinąć się posocznica.
Wówczas pojawia się ogólnoustrojowa reakcja organizmu na obecne we krwi drobnoustroje oraz ich toksyny. Oznacza to, że choć bakteriemia zawsze poprzedza sepsę, nie zawsze do niej prowadzi. Bakteriemia to nie posocznica.
Przyczyny zakażenia krwi
Na bakteriemię narażone są zwłaszcza noworodki z niską masą urodzeniową, osoby z osłabionym układem odpornościowym i w wieku podeszłym. Większe prawdopodobieństwo zakażenia krwi związane jest także z rozległymi oparzeniami, poważnymi urazami, cewnikowaniem, żywieniem dojelitowym, chemioterapią, przeszczepem, ciężką chorobą podstawową czy zabiegami chirurgicznymi.
Drobnoustroje mogą przeniknąć do krwi kilkoma drogami:
- z miejscowych ognisk zapalnych. Wówczas rozprzestrzeniają się drogą limfy,
- z obszarów z własną naturalną mikroflorą. W ten sposób przedostają się do krwi,
- przez wprowadzenie do krążenia zakażonych materiałów.
Bakteriemię wywołują różne drobnoustroje. W obrębie układu moczowo-płciowego najczęściej są to: pałeczki z rodziny Enterobacteriaceae, Enterococcus spp. gronkowce koagulazoujemne, Corynebacterium urealyticum.
W układzie oddechowym sprawcami są zwykle: Streptococcus pneumoniae, Staphyloccus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, zaś w obrębie układu pokarmowego: Escherichia coli, Klebsiella spp., Serratia spp., Enterococcus spp., Pseudomonas aeruginosa, gramujemne pałeczki beztlenowe.
Rodzaje i objawy bakteriemii
Wyróżnia się kilka rodzajów bakteriemii, które mają różne przyczyny i objawy. To bakteriemia przejściowa, bakteriemia nawracająca (okresowa, przerywana) i bakteriemia ciągła (stała). Czym się charakteryzują?
Bakteriemia przejściowa. Mówi się o niej, gdy bakterie są obecne we krwi przez krótki czas. Miejscem zakażenia fizjologicznie są okolice zasiedlane przez bakterie. To na przykład błona śluzowa jamy nosowo-gardłowej, przewód pokarmowy, skóra czy układ moczowo-płciowy. Bakteriemia przejściowa najczęściej ma charakter bezobjawowy.
Bakteriemia nawracająca (okresowa, przerywana) jest dłuższa niż przejściowa. W takiej sytuacji bakterie są uwalniane do krwioobiegu z ogniska infekcyjnego. Ogniskami zapalnymi mogą być zakażenia układu oddechowego, pokarmowego czy moczowego, a także ropnie. Przenikaniu bakterii do krwi towarzyszy gorączka z dreszczami.
Bakteriemia ciągła (stała) oznacza ciągłą obecność drobnoustrojów we krwi. Najczęściej jest konsekwencją wprowadzenia do organizmu zakażonych ciał obcych, przeszczepu naczyniowego, zakrzepowego zapalenia żył czy zapalenia wsierdzia.
Może być również powikłaniem takich chorób jak listerioza, borelioza czy dur brzuszny. Jeśli bakteriemia daje objawy, zwykle jest to gorączka. Jeżeli wskutek rozwoju bakteriemii ciągłej do krwi przedostanie się duża ilość bakterii, manifestuje się ogólnoustrojowa reakcja zapalna (SIRS).
Wówczas pojawia się gorączka, obserwuje się podwyższone tętno (>90/minutę) oraz zwiększoną liczbę oddechów (>20/minutę). Współwystępowanie bakteriemii z objawami SIRS to sepsa.
Diagnostyka i leczenie zakażenia krwi
W przypadku podejrzenia bakteriemii wykonuje się posiew krwi. Badanie to pozwala określić, jaka bakteria odpowiada za zakażenie. Nie mniej ważne jest określenie jej lekowrażliwości. To pozwala ustalić, jaki antybiotyk będzie najbardziej skuteczny.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
