Ból pleców - rodzaje, przyczyny, leczenie

Ból pleców to potoczne określenie bólu kręgosłupa, czyli jednej z najczęściej występujących dolegliwości. Jest to objaw lokalizujący się po tylnej, grzbietowej części ciała, układający się wzdłuż osi pionowej.

Może mieć charakter tępego bólu lub uczucia dyskomfortu, na przykład wrażenia nadmiernego napięcia lub sztywności mięśni. Ból pleców pojawia się w różnych miejscach względem kręgosłupa i w bardzo zróżnicowanym wieku, również wśród osób młodych.

Ból pleców ze względu na miejsce występowania dzieli się na:

• ból krzyża - odcinek piersiowo-lędźwiowy,
• ból karku - odcinek szyjny,
• rwa ramienna - ból zlokalizowany wzdłuż kończyn górnych,
• ból tułowia - najczęściej na wysokości żeber,
• rwa kulszowa lub udowa - ból promieniujący wzdłuż kończyn dolnych.

Ból pleców dzieli się również na nieswoisty (biomechaniczny) oraz swoisty. Pierwszy z nich rozpoznaje się w około 90 procent przypadków, charakteryzuje się brakiem jakikolwiek zmian, które byłyby uwidocznione w badaniach obrazowych.

Często nie da się wskazać konkretnej przyczyny, która spowodowała powstanie dolegliwości. Pojawiają się samoistnie i ustępują bez leczenia, mogą mieć charakter jednorazowy lub nawracający.

Swoisty ból pleców to około 10 procent przypadków, kiedy przyczyna wystąpienia symptomów jest znana:

• zmiany w obrębie stawów międzykręgowych i krzyżowo-biodrowych,
• stan zapalny stawów,
• zwyrodnienia,
• zwiększona ruchomość lub obciążenie stawu,
• zwyrodnienia krążka międzykręgowego,
• uszkodzenie pierścienia włóknistego,
• ucisk na nerwy rdzeniowe lub ich korzenie,
• zmiany w obrębie mięśni i powięzi grzbietu,
• zmiany w obrębie aparatu więzadłowo-powięziowo-torebkowego miednicy.

Istnieje również klasyfikacja bólu pod względem długości jego trwania. Dolegliwości ostre utrzymują się 4-6 tygodni, podostre od 6 tygodni do 3 miesięcy, przewlekłe ponad 3 miesiące, natomiast nawrotowe ujawniają się po minimum pół roku bez bólu.

Ból pleców może być wynikiem wielu różnych czynników. Często pojawia się na przykład na skutek dźwigania, utrzymywania niewłaściwej postawy ciała w ciągu dnia czy urazu.

W większości przypadków dolegliwości bólowe są wynikiem nadmiernego obciążenia aparatu stawowo-więzadłowego kręgosłupa. Przyczynia się do tego przenoszenie ciężkich przedmiotów, częste skłony i skręty tułowia oraz wielogodzinna jazda, na przykład samochodem.

Ból w obrębie kręgosłupa może być też skutkiem siedzenia lub wykonywania codziennych czynności w niewłaściwej pozycji ciała. Szczególnie negatywny wpływ ma garbienie się, długotrwałe stanie oraz pochylanie się.

W aptekach dostępnych jest wiele różnych preparatów łagodzących ból pleców. Pacjenci najczęściej sięgają po te w postaci maści lub żelu do stosowania zewnętrznego.

Produkty tego rodzaju jedynie w minimalnym stopniu przenikają do krwioobiegu, mają niższe ryzyko skutków ubocznych, nie obciążają układu pokarmowego i mogą być używane przez dłuższy czas.

Maści na ból pleców zwykle zawierają składniki o właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych, takie jak ibuprofen, diklofenak, ketoprofen, naproksen czy etofenamat. Mogą też działać rozgrzewająco lub chłodząco za sprawą obecności olejów eterycznych lub wyciągów roślinnych.

Tabletki na ból pleców najczęściej należą do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, jest to paracetamol, ibuprofen, naproksen, ketoprofen lub meloksykam.

Preparaty te skutecznie redukują ból i stan zapalny, choć wiążą się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych i nie powinny być stosowane przez dłuższy czas.

Plastry na ból pleców to popularne rozwiązanie dla osób, które nie przepadają za stosowaniem maści. Opatrunek o właściwościach rozgrzewających lub chłodzących można bez problemu ukryć pod ubraniem bez obaw o wybrudzenie.

Wykazują właściwości rozgrzewające, rozluźniające i łagodzące ból przez kilka, a nawet kilkanaście godzin. Zawierają preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz substancje, jak kapsaicyna, salicylany, wyciągi roślinne z czarciego pazura, arniki lub kadzidłowca.

Plastry chłodzące z kolei łagodzą napięcie, zwalczają ból i obrzęk, często wybierane są w przypadku dolegliwości spowodowanych urazem.