Brak apetytu, niestrawność i zmiany na skórze? Być może brak ci niacyny

Witamina B3 (niacyna) pełni bardzo ważną rolę w organizmie – wspiera pracę mózgu, obniża stężenie "złego" cholesterolu, poprawia krążenie krwi, pomaga w utrzymaniu funkcji układu nerwowego i pokarmowego, obniża poziom cukru, wykazuje właściwości przeciwutleniające. To wszystko sprawia, że może zmniejszać ryzyko rozwoju wielu chorób o podłożu sercowo-naczyniowym - i właśnie ze względu na to jest potrzebna do właściwego funkcjonowania ludzkiego organizmu.

W trosce o własne zdrowe powinniśmy dbać o systematyczne dostarczanie witaminy B3. Regularna podaż to oczywiście nie wszystko, w przypadku uzupełnienia potrzeb organizmu istotne również odpowiednie dawki, dopasowane zarówno do wieku, płci, jak i kondycji fizycznej organizmu. Jak wygląda zapotrzebowanie na witaminę B3?

Zapotrzebowanie na witaminę B3 zależy od kilku czynników - to m.in. płeć, wiek i stan fizjologiczny organizmu. Zalecane dzienne spożycie tej witaminy (tzw. RDA - Recommended Dietary Allowances) przedstawia się inaczej względem płci.

Zapotrzebownie na witaminę B3 w zależności od wieku i płci:

• dzieci w wieku 1-3 - 6 mg/dobę,
• dzieci w wieku 4-6 lat - 8 mg/dobę,
• dzieci w wieku 7-12 lat - 12 mg/dobę,
• dziewczęta od 13 r.ż. i dorosłe kobiety - 14 mg/dobę,
• chłopcy od 13 r.ż. i dorośli mężczyźni - 16 mg/dobę,
• kobiety karmiące piersią - 17 mg/dobę,
• kobiety w ciąży - 18 mg/dobę.

Jeśli nie jesteśmy w stanie zapewnić swojemu organizmowi potrzebnych mu dawek, to zazwyczaj dochodzi do niedoborów.

Do najwcześniej występujących objawów niedoboru niacyny zalicza się:

• osłabienie,
• utratę apetytu,
• niski poziom cukru we krwi,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• niestrawność,
• zmiany na skórze.

W konsekwencji dochodzi do spadku masy ciała, pogarsza się kondycja skóry, pojawiają się problemy z trawieniem, zapalenie języka i jamy ustnej, bóle głowy, uczucie lęku, stany depresyjne, zaburzenia czucia, a nawet letarg.

Przede wszystkim, wszelkie podejrzenia deficytu niacyny należy skonsultować z lekarzem. Specjalista w pierwszej kolejności zaleci wykonanie odpowiednich badań krwi, następnie przeprowadzi wywiad z pacjentem na temat ogólnego stanu zdrowia, trybu życia i ewentualnych, przyjmowanych lekarstw czy jakichkolwiek suplementów.

Zazwyczaj zaleca pacjentom modyfikacje diety i zwiększenie w codziennym menu ilości produktów zawierających witaminę B3:

• wątróbka,
• mięso, zwłaszcza pierś z kurczaka, wieprzowina i mielona wołowina,
• ryby - tuńczyk, łosoś,
• orzechy ziemne,
• ryż brązowy,
• awokado,
• niektóre warzywa - zielony groszek, ziemniaki.

Warto również wspomnieć, że niacyna jest stosunkowo odporna na działanie wysokiej temperatury i światło. Podczas gotowania, utrata niacyny jest zwykle minimalna, często wynosi tylko około 5 proc. W stosunku do innych witamin rozpuszczalnych w wodzie, niacyna okazuje się być jedną z najbardziej odpornych.

Co w sytuacji, gdy pacjent nie jest w stanie zwiększyć podaży witaminy poprzez zmiany w odżywianiu? Wtedy zazwyczaj lekarz zaleca suplementację.

Dawkowanie witaminy B3 w postaci suplementów diety powinno odbywać się pod kontrolą, by nie przekroczyć zalecanych dawek, a tym samym nie dopuścić do przedawkowania. Suplementację preparatami z witaminą B3 rekomenduje się osobom, które mają zwiększone zapotrzebowaniem na ten związek, najczęściej z kilku powodów. Zazwyczaj w grupie osób, które mają większe potrzeby wymienia się osoby, które intensywnie ćwiczą, przebyły infekcje, są w podeszłym wieku, stosują diety eliminacyjne lub prowadzą nieregularny tryb życia.

Do nadmiaru witaminy B3 w organizmie dochodzi stosunkowo rzadko, jednak nie są to odosobnione przypadki. Przedawkowanie zazwyczaj jest skutkiem przyjmowania zbyt dużej ilości suplementów lub zbyt wysokich dawek niacyny. Niacyna może wykazywać toksyczne działanie, jeśli spożywa się jej kilka gramów w ciągu dnia. Wysokie dawki – około 3 g - narażają także wątrobę na uszkodzenia oraz zwiększają stężenie kwasu moczowego. Z tego powodu lecznicze dawki niacyny należy zażywać pod kontrolą lekarza.

Suplementację witaminy B3 powinniśmy przeanalizować także pod kątem interakcji z innymi składnikami. Niacyna współpracuje z witaminami z tej samej grupy – B1, B2 i B6, także z biotyną i kwasem pantotenowym przy uwalnianiu energii z niektórych rodzajów żywności. Brak odpowiedniej ilości jednej z wymienionych witamin często łączy się z deficytem innej.

Przyjmowanie wraz z niacyną witamin E oraz A w czasie leczenia chorób serca przyczynia się do obniżenia dawki potrzebnej do uzyskania korzyści terapeutycznych. Z kolei zwiększenie ilości białka jest w stanie po części zastąpić niacynę i ochronić przed chorobą o nazwie pelagra.

Źródło: "Encyklopedia witamin i składników mineralnych" Elizabeth Somer, wyd. Amber, 1997 r.

Źródła

1. Dagmara Dąbek