Układ oddechowy - charakterystyka, funkcje, budowa

Układ oddechowy to jeden z najważniejszych układów w ludzkim ciele. Jakie funkcje spełnia? Głównym jego zadaniem jest dostarczanie tlenu do komórek. Oprócz tego, układ oddechowy umożliwia pozbycie się dwutlenku węgla z organizmu. Dwutlenek węgla stanowi substancję odpadową, powstałą w wyniku przemiany materii. Kolejną funkcją układu oddechowego jest zapewnienie sprawnej wymiany gazowej.

Układ oddechowy jest narażony na poważne choroby. Stanom obniżonej odporności często towarzyszy grypa, będąca ostrą, wirusową chorobą zakaźną (spowodowana jest ona wirusem grypy). Nieleczona grypa może skutkować ciężkimi i zagrażającymi życiu powikłaniami. Wśród najczęstszych powikłań grypy lekarze wymieniają:

• zapalenie krtani,
• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie zatok,
• zapalenie ucha środkowego,
• bakteryjne zapalenie płuc,
• stan zapalny pęcherzyków płucnych.

Układ oddechowy zbudowany jest z górnych dróg oddechowych, dolnych dróg oddechowych, a także z głównego narządu oddechowego, czyli płuc.

Górne drogi oddechowe stanowią część, która umożliwia transportowanie powietrza z tlenem do płuc, a także wydalanie niepotrzebnych substancji powstałych w trakcie przemiany materii. Produktem odpadowym, którego organizm próbuje się pozbyć jest przede wszystkim dwutlenek węgla. W skład górnych dróg oddechowych wchodzą następujące elementy:

• jama nosowa – jest podzielona za pomocą przegrody nosowej na dwie części. Wraz z gardłem stanowi najważniejszy element górnego układu oddechowego. Po obu stronach jej stronach znaleźć można małżowiny nosowe: dolną, środkową, a także górną. Kiedy oddychamy, jama nosowa pełni rolę filtru. Zanim tlen dostanie się do naszego organizmu, powietrze musi zostać ogrzane, nawilżone oraz oczyszczone z drobnoustrojów.
• gardło – w naszym organizmie pełni wiele istotnych funkcji. Bierze udział w oddychaniu, ponieważ to właśnie przez nie przepływa powietrze z jamy nosowej i jamy ustnej do krtani, umożliwia połykanie pokarmów, a także jest początkowym odcinkiem układu pokarmowego. Dodatkowo, umożliwia formułowanie dźwięków. W bocznych ścianach gardła występują zakończenia trąbki słuchowej.
• fragment krtanizapale do poziomu fałdów głosowych – krtań jest ważnym elementem naszego ciała. Ma około pięciu centymetrów. Pełni funkcję foniczną. Dzięki niej możemy wydawać różnorodne dźwięki, szeptać, śpiewać czy rozmawiać z bliskimi. Zbudowana jest z chrząstek, więzadeł oraz mięśni.

Dolne drogi oddechowe stanowią tę część układu oddechowego, która jest wyścielona błoną śluzową ze znajdującymi się w niej gruczołami. Dolna część oddechowa odpowiada za filtrowanie, ogrzewanie oraz nawilżanie powietrza.

Dolne drogi oddechowe zbudowane są z:

• dolnej części krtani,
• tchawicy – stanowi rurę o długości około dwunastu centymetrów, która zapewnia dotarcie powietrza do płuc człowieka. Posiada ściany wzmocnione pierścieniami chrzęstnymi. Pokrywający wnętrze tchawicy nabłonek umożliwia zatrzymywanie oraz usuwanie drobnoustrojów, kurzu oraz szkodliwych pyłków. Tchawica u dołu rozdziela się na dwa oskrzela – prawe i lewe.
• oskrzeli – oskrzela to element dolnego układu oddechowego, przypominający z wyglądu drzewo. Dzięki oskrzelom powietrze może przedostawać się do naszych płuc. Oskrzela są odgałęzieniami tchawicy, wnikającymi do płuc. Składają się z licznych i drobnych oskrzelików.

Płuca stanowią główny narząd oddechowy. Te pęcherzykowate narządy charakteryzują się płatowatą budową. Warto zaznaczyć, że prawe płuco człowieka jest trzypłatowe, lewe zaś dwupłatowe (przez wzgląd na obecność serca w pobliżu). Płuca zbudowane z oskrzelików, oskrzeli, oraz pęcherzyków płucnych. Narządy pokryte są tzw. opłucną.

Nos, gardło, krtań, tchawica i oskrzela działają jak system rurek, którymi powietrze jest wpuszczane do naszych płuc. Tam, w bardzo małych pęcherzykach płucnych, tlen jest wprowadzany do krwiobiegu, a dwutlenek węgla jest wypychany z krwi do powietrza.