Cholesterol LDL - sposób oznaczania, normy, przyczyny podwyższonego LDL

Są to głównie lipoproteiny VLDL, IDL, LDL i HDL. Frakcja LDL (cholesterol LDL) powstaje w wyniku przemian z frakcji VLDL oraz IDL. Jej nadmiar w organizmie prowadzi do odkładania się cholesterolu w ścianach naczyń tętniczych, tworzenia tam blaszek miażdżycowych i przez to zwężenia ich światła. W związku z udziałem nadmiaru tej frakcji w patogenezie miażdżycy cholesterol LDL jest często potocznie nazywany „złym cholesterolem”.

Badanie stężenia cholesterolu LDL wchodzi w skład całego panelu badań służących ocenie gospodarki lipidowej, określanego jako lipidogram. Oznacza się jednocześnie cholesterol całkowity, cholesterol HDL oraz trójglicerydy. Wszystkie te badania służą do diagnostyki zaburzeń lipidowych, czyli dyslipidemii (hipercholesterolemii, hipertriglicerydemii i hiperlipidemii mieszanych).

Zawartość cholesterolu LDL oznacza się w próbce krwi żylnej. Pacjent do badania musi być odpowiednio przygotowany. Przede wszystkim przez okres 2 tygodni poprzedzających badanie powinien zachować swoją dotychczasową dietę (nie odchudzać się), kilka dni przed badaniem nie spożywać alkoholu, a na badanie powinien przyjść na czczo (14 - 16 godzin po ostatnim posiłku). Jeśli badanie ma służyć diagnostyce zaburzeń lipidowych, to nie powinien również przyjmować leków obniżających poziom cholesterolu.

Normy LDL są takie same zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Różnią się jedynie w zależności od stopnia ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy innych tętnic niż wieńcowe, czy występowania cukrzycy u danej osoby.

Dla osoby bez czynników ryzyka tych chorób:

• wartości prawidłowe LDL wynoszą do 135 mg/dl (3,5 mmol/l);
• wartości graniczne to 135-155 mg/dl (3,5 - 4,0 mmol/l);
• wartości nieprawidłowe, powyżej 155 mg/dl (4,0 mmol/l).

W przypadku osób z dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym, norma LDL wynosi poniżej 115 mg/dl, a dla osób, które mają już objawy tych schorzeń poziom LDL powinien być mniejszy niż 100 mg/dl.

Najczęstszą przyczyną hipercholesterolemii jest nieodpowiednia dieta, bogata w tłuszcze, zwłaszcza tłuszcze zwierzęce oraz zbyt mała aktywność fizyczna, a w efekcie znaczna otyłość.

Również nadmierne spożycie alkoholu i palenie papierosów może być przyczyną zaburzeń lipidowych. Część hipercholesterolemii jest także uwarunkowana genetycznie, związana z defektem określonych receptorów odpowiedzialnych za wychwyt LDL do komórek. Są to, tzw. rodzinne hipercholesterolemie.

• Cholesterol w organizmie
• Jak działa cholesterol?
• Dieta na cholesterol

Zaburzenia lipidowe są przyczyną rozwoju miażdżycy tętnic, przede wszystkim kończyn dolnych, tętnic mózgowych oraz tętnic wieńcowych w sercu. Prowadzą do występowania udarów mózgu i zawałów serca. W związku z tym, tak ważne jest kontrolowanie i właściwe leczenie dyslipidemii, które powinno polegać na radykalnej zmianie diety, regularnej aktywności fizycznej oraz, w razie potrzeby, stosowaniu środków farmakologicznych, jak statyny i fibraty, które obniżają poziom cholesterolu i triglicerydów.

Źródła

1. Cholesterol a ryzyko sercowe
2. Tomaszewski J., Diagnostyka laboratoryjna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-3591-0
3. Brunzel N.A. Diagnostyka laboratoryjna, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010, ISBN 978-83-7609-264-5
4. Szczeklik A. (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, ISBN 978-83-7430-289-0