Dieta w chorobach zapalnych jelit - zalecenia, wskazane produkty, dieta w remisji

Choroby jelit, zarówno te o charakterze zapalnym i nie, to jedne z najczęściej występujących schorzeń. Szczególnie dotkliwe są one w krajach wysoko rozwiniętych, gdzie dominuje stres, życie w biegu, a także zanieczyszczone powietrze i spożywanie dużej ilości przetworzonej żywności. Można o nich już mówić, że są chorobami cywilizacyjnymi.

Nie do końca znane są przyczyny występowania chorób jelit. Na pewno dużą rolę odgrywa kondycja flory bakteryjnej oraz nasze codzienne przyzwyczajenia. Flora jelitowa może nie działać prawidłowo ze względu na coraz bardziej sterylne warunki życia, które utrudniają bakteriom rozpoznawanie kolejnych patogenów i uczenie się ich zwalczania.

Choroby jelit mogą powstawać także na skutek długotrwałej antybiotykoterapii lub spożywania dużych ilości przetworzonej żywności. Efektem tego są dolegliwości żołądkowe, które objawiają się:

• brakiem apetytu
• wymiotami i nudnościami
• zaburzeniami trawienia
• biegunkami lub zaparciami
• bólami żołądka
• krwawienia z przewodu pokarmowego (widoczne np. w kale)

W przebiegu chorób zapalnych jelit, jak również w przypadku zwykłych schorzeń, kluczową role odgrywa dieta. Ma ona na celu nie tylko poprawić jakość życia pacjentów, ale także pomóc układowi pokarmowemu w pełni się zregenerować, aby objawy ustąpiły i nie nawracały w przyszłości lub miały o wiele słabsze nasilenie.

Dieta w chorobach jelit pomaga jak najdłużej utrzymać remisję, a także zapobiega rozwojowi powikłań.

Ogólne zasady diety w chorobach jelit

Jeśli zmagamy się z chorobami jelit, zapalnymi bądź nie, musimy znać kilka podstawowych zasad żywieniowych. Nie oznacza to konieczności stosowania restrykcyjnej diet, ale o ograniczenie pewnych grup produktowych i dbałość o regularność posiłków.

W chorobach jelit ważne jest:

• spożywanie warzyw i owoców bez pestek i skórki, najlepiej po obróbce cieplnej - nigdy surowych!
• wybieranie pieczywa białego, dokładnie oczyszczonego i o niewielkiej zawartości błonnika
• sięganie po niskotłuszczowe melko i wszystkie jego przetwory (np. chude sery)
• wybieranie mięsa drobiowego, króliczego oraz cielęcego - zawsze bez skóry!
• sięganie po chude wędliny
• gotowanie i pieczenie zamiast smażenia
• smażenie bez tłuszczu, na suchej patelni
• wybieranie chudych ryb - pstrąga, sandacza, dorsza
• spożywanie 5-6 mniejszych posiłków
• stosowanie diety wysokobiałkowej i niskotłuszczowej
• ograniczenie słodyczy - można spożywać ciasta drożdżowe i biszkoptowe, a także lody
• sięganie po łagodne przyprawy.

Produkty niezalecane w chorobach jelit:

• kawa
• alkohol
• warzywa strączkowe
• tłuste mięso oraz ryby
• konserwy mięsne
• ciemne i razowe pieczywo i makarony
• otręby
• potrawy smażone
• ostre przyprawy
• niektóre warzywa kapustne (np. brukselka)
• musztarda i ostry keczup.

Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna to inna nazwa odcinkowego zapalenia jelit. Objawia się występowaniem biegunek (często krwistych), bólu brzucha i okresowymi zaparaciami. To przewlekła choroba zapalna, na którą do tej pory nie opracowano skutecznej metody leczenia. Konieczna jest więc zmiana diety i leczenie objawowe.

Choroba ta może prowadzić do wyniszczenia i osłabienia całego organizmu. Jelita odgrywają istotną rolę w procesach odpornościowych organizmu i jeśli nie pracują one prawidłowo, jesteśmy stale narażeni na infekcje, szczególnie pokarmowe.

W diecie skierowanej na leczenie objawów choroby Leśniowskiego-Crohna konieczne jest dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych, więc musi być ona odpowiednio zbilansowana. W przypadku zaostrzonych objawów należy zastosować dietę płynną. W ten sposób produkty szybko zostaną strawione, a układ pokarmowy nie będzie podrażniony przez zalegające resztki.

Dietę płynną stosuje się przez 3-4 dni, aż nieprzyjemne objawy ustąpią. Wówczas warto sięgać po różnego rodzaju kleiki i kisiele, przeciery owocowo-warzywne, a także soki i słabą, niesłodzoną herbatę.

Po ustąpieniu objawów stopniowo należy wprowadzać produkty stałe, pamiętając jednocześnie, aby unikać te, które mogą znowu nasilić objawy.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego a dieta

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to choroba, która często nawraca, a jej objawy mocno się nasilają szczególnie wiosną i jesienią. Charakteryzują ją biegunki, bóle brzucha, obecność krwi i śluzu w kale, a także obecność aft w jamie ustnej.

Dolegliwości często pojawiają się po posiłku, efektem czego jest niechęć do jedzenia, co może wywołać skrajne niedożywienie i być przyczyną problemów emocjonalnych.

Dieta w chorobach wrzodziejących jelit musi być dopasowana do aktualnego stanu pacjenta. Jeśli objawy są zaostrzone, warto przejść na kilka dni na dietę płynną, aby uspokoić żołądek. Następnie stopniowo należy zwiększać ilość stałych pokarmów i ograniczać te, które nam nie służą.

Generalnie postępowanie żywieniowe we wszystkich chorobach zapalnych jelit jest bardzo podobne.

Układ pokarmowy jest narażony także na wiele innych schorzeń, które nie przebiegają w towarzystwie stanów zapalnych. W ich przypadku również warto zadbać o prawidłową dietę, aby nie narażać się na przykre dolegliwości.

Dieta w zespole jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego, czyli IBS, to podstępne choroba, którą diagnozuje się dopiero po wykluczeniu innych schorzeń układu pokarmowego. Charakteryzuje się naprzemiennie występującymi biegunkami, zaparciami, wzdęciami i bólami żołądka.

IBS może być związany z przebytymi infekcjami układu pokarmowego lub ze stresującym trybem życia. Często jest następstwem traumy lub pojawia się w przebiegu nerwicy lękowej. W przypadku zespołu jelita drażliwego zalecana jest tzw. dieta FODMAP, która polega na stopniowym wykluczeniu z diety większości cukrów, które mogą nasilać objawy choroby. Taką dietę stosuje się ok. 8 tygodni, a po tym czasie należy stopniowo wprowadzać do diety pozostałe produkty.

Warto także prowadzić dzienniczek, w którym będziemy zaznaczać, po jakich produktach czujemy się gorzej, aby móc unikać ich w przyszłości.

Co jeść przy wrzodach?

Wrzody żołądka to choroba, która wywołuje szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Ból żołądka, któy pojawia się tuż po posiłku lub wtedy, kiedy jesteśmy na czczo, związany jest z obecnością uszkodzeń i uchyłków na ścianach żołądka lub dwunastnicy, na które negatywnie wpływają soki żołądkowe.

Dieta w przypadku wrzodów jest podobna do tej, którą stosuje się w chorobach zapalnych jelit. Nie jest jednak zwykle konieczna dieta płynna. Wystarczy ograniczenie produktów, które mogą negatywnie wpłynąć na stan układu pokarmowego (razowego pieczywa, kawy) i zrezygnowanie z surowych warzyw, owoców oraz z kawy. Po kilku tygodniach objawy ustępują, ale należy utrzymywać dietę, aby dolegliwości nie powróciły.

Żywienie przy uchyłkach jelita grubego

Uchyłkowatość jelita grubego to choroba, która najczęściej dotyka osoby starsze. W takiej sytuacji warto zmienić nawyki żywieniowe, szczególnie na czas zaostrzenia objawów, ale nie tylko. W remisji także warto uważać na spożywane posiłki.

W pierwszym etapie leczenia zaleca się przejście na dietę bezresztkową i lekkostrwaną. Nie zaleca się spożywania błonnika. Chory powinien sięgać przede wszystkim po sucharki, produkty z mąki pszennej, chude mięso oraz wędliny, a także chude ryby i nabiał, gotowane jajka oraz oliwę z oliwek. Taką dietę warto stosować przez 2 tygodnie, później można stopniowo wprowadzać inne produkty.