Fobie (prezentacja edukacyjna)

Jakie są rodzaje fobii?

Fobia to nie to samo, co codzienne zmartwienia czy stres. Istnieją różne rodzaje fobii, w tym fobia społeczna, sytuacyjna, zwierzęca lub ta dotycząca specyficznych przedmiotów, jak np. igły czy kaktusy. W dalszych slajdach przedstawimy najczęściej występujące rodzaje fobii.

Fobia społeczna

Fobia społeczna to paraliżujący lęk przed upokorzeniem, ośmieszeniem, przed kontaktami z innymi ludźmi i zawieraniem nowych znajomości. Osoby cierpiące na tę dolegliwość boją się wygłaszać publicznie przemówienia, poznawać nowych ludzi itp. Unikają za wszelką cenę kontaktów interpersonalnych, bojąc się ośmieszenia, zlekceważenia czy niewłasciwego, ich zdaniem, potraktowania.

Agorafobia

Agorafobia to strach przed znalezieniem się na otwartej przestrzeni lub w miejscu publicznym czy w sytuacji, z której nie można się łatwo wydostać bez zwracania uwagi na siebie – ludzie nań cierpiący unikają tłumu, miejsc publicznych, supermarketów, starają się nie jeździć komunikacją miejską, a w skrajnych przypadkach w ogóle nie wychodzą z domu. Agorafobia, jak inne zaburzenia psychiczne, wywoływana jest kilkoma czynnikami, zwykle jest dziedziczna, a w niektórych przypadkach ma podłoże genetyczne.

Klaustrofobia

Klaustrofobia to lęk przed ciasnymi, zamkniętymi pomieszczeniami. Chory boi się, że zostanie w nich zamknięty i nie będzie się mógł wydostać. Strach przed utknięciem i brakiem możliwości wyjścia, np. w pomieszczeniach zamykanych od zewnątrz, jest tak paraliżujący, że nie pomaga rozsądne tłumaczenie, że nic takiej osobie nie grozi, kiedy sama zostanie w danym pomieszczeniu.

Zoofobia

Zoofobia to lęk przed niektórymi rodzajami zwierząt, jak np. pająki (arachnofobia), węże (ofidofobia), pszczoły (apiofobia) itd. Czasami lęk przed tymi zwierzętami pozwala pokonać specjalna terapia prowadzona pod okiem specjalisty. Stopniowe oswajanie się ze zwierzętami, poznawanie ich sposobu życia pozwala czasami całkowicie wyleczyć się z zoofobii.

Akrofobia

Akrofobia to powszechnie znany lęk wysokości. Chorzy na tę postać fobii doświadczają poważnych stanów niepokoju, gdy znajdują się na większych wysokościach, pomimo faktu, że wiedzą, iż nie jest to stan zagrażający ich życiu czy zdrowiu. Dlatego unikają wchodzenia na większe wysokości - wspinaczka po górach to nie jest sport dla nich.

Aerodromofobia

Aerodromofobia jest to strach przed lataniem. Dolegliwość ta zwykle się pojawia po tym, jak dana osoba staje się świadkiem katastrofy lotniczej bądź członek jej rodziny zginie w jej wyniku. Chorzy na nią cierpią na poważne stany lękowe. Cierpiący na aerodromofobię unikają latania samolotem. Wybierają inne sposoby komunikacji, by nie przeżywać stresu i lęku związanego z lataniem.

Jakie są skutki fobii?

Fobia, jeśli nie jest leczona, może poważnie utrudnić życie, wywołać problemy w relacjach z rodziną i przyjaciółmi, problemy w szkole czy w pracy. Przy tym zaburzeniu istnieją spontaniczne okresy poprawy, aczkolwiek należy zauważyć, że w większości wypadków fobia sama nie przechodzi, dlatego też należy uzyskać specjalistyczną pomoc. Alkoholicy są 10 razy bardziej narażeni na fobię niż osoby nieuzależnione, natomiast osoby cierpiące na fobię są dwa razy bardziej podatni na uzależnienie od alkoholu.

Co wywołuje fobię, jakie są czynniki ryzyka?

Jak dotąd nie odkryto konkretnej przyczyny pojawiania się fobii, aczkolwiek podejrzewa się, że ma ona podłoże genetyczne lub może zostać wywołana przez jakieś wydarzenie życiowe. Osoby, które mają bądź miały w swojej rodzinie chorych na różne rodzaje fobii, są bardziej podatne na wykształcenie tego zaburzenia niż te bez historii wspomnianej choroby w rodzinie.

Jakie są objawy fobii?

Objawy fobii to często ataki paniki (choć osoba cierpiąca na fobię ma świadomość, że jest ona nieproporcjonalna do rzeczywistego zagrożenia), drżenie rąk, potliwość, przyspieszone bicie serca, duszności, kłopoty z oddychaniem, zawroty głowy oraz przytłaczająca i wszechogarniająca chęć ucieczki czy wydostania się z problematycznej sytuacji.

Jak się diagnozuje fobię?

Diagnozę fobii stawia psycholog lub psychiatra po wnikliwym wywiadzie rodzinnym i obserwacji pacjenta. Fobia może być związana z wieloma innymi czynnikami zdrowia psychicznego, w szczególności w powiązaniu z innymi zaburzeniami na tle lękowym. Same zaburzenia lękowe mogą być powiązane z wieloma chorobami bądź stanowić skutek uboczny różnych leków. Rutynowe badania laboratoryjne wykonywane są często w trakcie wstępnej oceny, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów.

Leczenie fobii

Leczenie fobii polega na stopniowym, ale systematycznym oswajaniu chorego z tym, co wywołuje u niego reakcję lękową - desensytyzacji (odwrażliwieniu). Inną metodą jest stosowanie psychoterapii, w szczególności poznawczo-behawioralnej czy leczenia farmakologicznego. Jeśli pacjent cierpi na silne zaburzenia lękowe, wskazane jest połączenie leczenia farmakologicznego i psychoterapii.