Grupy wsparcia

Potrzeba kontaktu jest bardzo silna i uwidacznia się już u małych dzieci, które domagają się uwagi innych. Aby dziecko mogło prawidłowo się rozwijać potrzebuje kontaktu z osobami ze swojego najbliższego otoczenia, zabawy z nimi i ich pomocy. Wraz z wiekiem te potrzeby zmieniają się, jednak jedno pozostaje stałe – inni ludzie są nam potrzebni w życiu.

Kontakt z innymi osobami jest szczególnie ważny w momentach trudnych, które doświadcza wiele osób. Każda sytuacja wywołująca silne emocje powoduje także zmiany w zachowaniu i psychice. Emocje wywierają bardzo silny wpływ na funkcjonowanie człowieka. Dlatego ważne jest, by w trudnych momentach znaleźć zrozumienie u innych, ich wsparcie i pomoc. Życie w grupie pozwoliło rozwinąć się takim zdolnościom, jak wyrażanie emocji, odczytywanie ich oraz wczucie się w sytuację innych osób, czyli empatię. Dlatego ludzi tak dobrze potrafią odczytywać nastroje innych, wczuwać się w trudne sytuacje i odbierać drobne nawet sygnały emocjonalne. Potrafią także ukrywać swoje emocje i starać się zastępować jej innymi, bardziej akceptowanymi przez społeczeństwo.

Rozmowa o swoich problemach, przeżywanych trudnościach oraz odczuciach jest ważnym elementem, który pozwala rozładować napięcie emocjonalne, pogłębić więzi społeczne oraz pomóc w znalezieniu wyjścia z trudnej sytuacji. Ludzie nawzajem dają sobie rady, starają się szukać najlepszych rozwiązań, dzielą się własnymi przeżyciami i potrafią wyciągać wnioski ze swojego postępowania. Czasem sytuacja, w jakiej ktoś się znajduje jest bardzo trudna i potrzebna mu jest pomoc innych. Z takich powodów organizowane są grupy wsparcia.

Grupy wsparcia tworzone są z myślą o osobach z konkretnymi problemami. Zwykle kojarzą się z grupami Anonimowych Alkoholików. Natomiast obecnie istnieje wiele grup oferujących pomoc w konkretnych problemach. Do takich problemów można zaliczyć: zaburzenia odżywiania, zaburzenia psychiczne, trudne sytuacje – śmierć lub choroba bliskich osób, problemy w małżeństwie, współuzależnienie, przemoc w związku.

Każdy człowiek potrzebujący pomocy i wsparcia może znaleźć odpowiednią dla siebie grupę. Zwykle są one organizowane przy Ośrodkach Pomocy Społecznej czy innych instytucjach pomocowych lub organizacjach pozarządowych. Stają się także inicjatywą lokalną, która zaspokaja potrzeby danej społeczności.

Zdefiniować grupę wsparcia można jako formę pomocy psychologicznej świadczonej wzajemnie przez członków grupy. Zwykle pomoc ta jest nieprofesjonalna. Takie grupy mają zazwyczaj charakter spotkań otwartych. Może do nich dołączyć każda potrzebująca osoba. Na spotkaniach nie wymaga się od nikogo aktywności. Tak jak w każdej grupie, także i w tej działają procesy grupowe. Dlatego każda ma swoją specyfikę oraz dynamikę.

Rozwój grupy może być intensywny, członkowie stawać się sobie coraz bliżsi. Każda grupa rozwija się zgodnie z własnym rytmem. Jest to zależne od wielu czynników, m.in. od osobowości poszczególnych członków, ich indywidualnych potrzeb oraz warunków zewnętrznych wpływających na członków grupy. Od interakcji grupowych zależy także to, czy jej członkowie będą w stanie zbudować trwałą grupę na zamierzony czas trwania takich spotkań, czy grupa się rozpadnie.

Pomoc w grupie wsparcia odbywa się na wiele sposobów. Nie udziela się na takich spotkaniach wsparcia materialnego, a jedynie psychiczne. Ludzie spotykający się ze sobą muszą najpierw wzbudzić wzajemne zaufanie i stworzyć atmosferę bezpieczeństwa. Praca w takiej grupie daje nowe możliwości rozwiązywania swoich problemów. Ponieważ grupy są formowane na podstawie trudności, jakie spotkały ich członków, mogą się oni dzielić swoimi doświadczeniami. Taka pomoc jest bardzo ważna.

Osoby chore lub pokrzywdzone mogą uświadomić sobie, że nie są odosobnione w swoich problemach oraz znaleźć zrozumienie dla siebie. Członkowie grupy wymieniają się cennymi informacjami oraz przekazują sobie własne metody na poprawę sytuacji. Poczucie zrozumienia oraz wsparcie innych jest dobrą formą terapii. Pozwala poznawać nowe możliwości rozwiązywania problemów i znalezienie wyjścia z trudnej sytuacji. Spotkania działają także motywująco oraz wzmacniająco dla członków. Otwiera także na nowe możliwości, pomaga odnaleźć cel w życiu i podjąć trudne decyzje.

Oddziaływanie grup wsparcia na psychikę jednostki jest bardzo silne. Osiągane rezultaty należy zawdzięczać przede wszystkim czynnikom takim jak: wsparcie, podtrzymanie, udział w procesie uczenia się, zaspokajanie potrzeb oraz oczekiwań uczestników. Praca grupowa wpływa także na tworzenie się więzi międzyludzkich, poczucie przynależności do wspólnoty oraz solidarności z innymi członkami. Uczestnik spotkań może również konfrontować swoje poglądy, otrzymywać informacje zwrotne oraz zauważać błędy w swoim rozumowaniu.

Grupa jest również motywatorem do działania, aprobata innych członków wpływa na wzmocnienie pozytywnych cech i zachowań. Z drugiej strony grupa również wpływa na osłabianie się zachowań negatywnych oraz nierealistycznych sądów oraz opinii. Działania takie są efektem kontroli grupy nad jej członkami. Pozwala to na utrzymanie się odpowiedniej struktury samej grupy oraz na poprawę funkcjonowania poszczególnych jej członków.

Grupy wsparcia są zatem bardzo istotną formą pomocy dla osób z trudnymi problemami. Mogą one znaleźć odpowiednie wsparcie oraz zrozumienie dzięki innym członkom grupy. Jest to również możliwość na przepracowanie swoich emocji, wyrażenie ich i odbieranie emocji innych. Może to być możliwość podwyższenia swoich kompetencji społecznych, pracy nad komunikacją oraz empatią. Takie spotkania pomogą również osobom, które z powodu choroby były wyizolowane od społeczeństwa. W pracy grupowej mogą zaspokoić potrzebę kontaktu z innymi oraz powracać do życia społecznego w spokojnej i życzliwej atmosferze.

Źródła

1. Hammen C., DEPRESJA – modele kliniczne i techniki terapeutyczne, GWP, Gdańsk 2004, ISBN 83-89574-37-3.
2. Heitzman J., (red.), DEPRESJA – odpowiedzi na pytania, Urban & Partner, Wrocław 2007, ISBN 83-60290-22-4.
3. Pużyński S., Depresje i zaburzenia afektywne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3828-6.
4. Rybolt R., 75 sposobów na depresję, GWP, Gdańsk 2009, ISBN 978-83-7489-125-7.