Hiperinsulinemia - przyczyny, objawy, leczenie

Hiperinsulinemia, czyli inaczej hiperinsulinizm, to zaburzenie, które świadczy o nieprawidłowym wydzielaniu i magazynowaniu insuliny. Hormon ten produkowany jest w tzw. **wysepkach trzustkowych* (Langerhansa), znajdujących się wewnątrz trzustki.

Insulina wędruje wraz z krwią i oddziałuje na komórki, pobdzając je do metabolizowania glukozy. W ten sposób przekształcana jest ona w glukagon, co daje nam energię. Jest to proces niezbędny całemu organizmowi do prawidłowego funkcjonowania.

Im więcej glukozy przyswajamy, tym więcej insuliny musi produkować trzustka.

Hiperinsulinemia to inaczej nadmiar insuliny we krwi. Związana jest głównie z insulinoopornością i często pojawia się wraz ze stanem przedcukrzycowym. Może pojawić się na skutek odporności organizmu na insulinę lub z powodu zbyt dużego jej wyrzutu przez trzustkę.

Jeśli komórki stają się odporne na działanie insuliny, glukoza nie jest metabolizowana, wobec czego trzustka wyrzuca coraz więcej insuliny.

W normalnych warunkach obie te substancje utrzymują się na adekwatnym wobec siebie poziomie. Jeśli jedna wartość insuliny się zwiększa, glukoza powinna spadać. W przypadku zaburzeń metaboliczno-hormonalnych tak się nie dzieje.

Główną przyczyną podwyższonego poziomu tego hormonu jest insulinooporność, jednak nie jest to jedyny czynnik ryzyka. Przede wszystkim na niekontrolowane wyrzuty insuliny ma wpływ nieprawidłowa dieta i brak regularnej aktywności fizycznej. Spożywanie pokarmów o wysokim indeksie glikemicznym wpływają na częste wahania i wyrzuty insuliny, przez co ryzyko pojawienia się hiperinsulinemii wzrasta.

Hiperinsulinemię obserwuje się także w przypadku wystąpienia stanu przedcukrzycowego. Jest to sytuacja, w której poziom glukozy na czczo utrzymuje się w przedziale 100-125 mg/dL. Wówczas trzustka jest non stop stymulowana do wyrzucania insuliny, w efekcie czego może rozwinąć się cukrzyca typu 2.

Inną przyczyną podwyższonego poziomu insuliny jest tzw. insulinoma, czyli guz trzustki. W takiej sytuacji poziom insuliny jest bardzo wysoki, natomiast poziom glukozy bardzo niski. Hiperinsulinemia w rzadkich przypadkach pojawia się jako zaburzenie wrodzone. Ujawnia się już w wieku niemowlęcym i wymaga natychmiastowej kontroli medycznej.

Hiperinsulinemię diagnozuje się zwykle przy okazji podejrzenia cukrzycy lub insulinooporności. Podstawą jest oznaczenie poziomu glukozy we krwi. Warto także wykonać dwie krzywe - insulinową i cukrową, które określają stopień i szybkość metabolizowania glukozy po wypiciu jej roztworu. Insulinooporność z podwyższonym poziomem tego hormonu pojawia się także często w przypadku zespołu policystycznych jajników.

Choć hiperinsulinemia sama w sobie często jest objawem, to towarzyszą jej różne dolegliwości. Najczęściej na skutek podwyższonego poziomu insuliny obserwuje się:

• osłabienie, czasem utratę przytomności
• bóle głowy
• lęki i dezorientację
• uczucie głodu
• niskie ciśnienie krwi
• obniżoną temperaturę ciała
• potliwość się
• pobudzenie
• skurcze mięśni

Insulina sama w sobie prowadzi do zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej i przyspiesza jej odkładanie się w organizmie. W związku z tym łatwo wpaść w błędne koło. Dlatego właśnie podstawą jest zmiana nawyków żywieniowych, ograniczenie żywności przetworzonej, tłuszczy nasyconych i produktów o wysokim IG. Warto także włączyć codzienną aktywność fizyczną - minimum pół godziny dziennie wystarczy, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia insulinooporności, hiperinsulinemii i otyłości.

Leczenie hiperinsulinemii zależy od jej przyczyny. Można wykorzystać do tego farmakoterapię, zabiegi oraz dietę. Należy przede wszystkim zastosować się do zaleceń dietetycznych - jeśli posiłki o stałych porach, unikać produktów o wysokim indeksie glikemicznym oraz ograniczyć cukry proste.

Będąc w ciąży, kobiety powinny szczególną uwagę zwracać na poziom glukozy i insuliny, dlatego też w tym czasie często dostaje się skierowania na krzywą cukrową i insulinową. Nadmiar glukozy nie tylko zwiększa masę ciała, ale zwiększa ryzyko powikłań okołoporodowych. Zaburzenia gospodarki węglowodanowej może być zagrożeniem dla przebiegu samej ciąży i może wpłynąć na zaburzenia masy ciała u dziecka.