Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Łukasz Kowalski

Jęczmień - rodzaje, przyczyny, objawy, domowe sposoby, leczenie

Leczenie specjalistyczne jęczmienia na oku polega zazwyczaj na miejscowym stosowaniu antybiotyków
Leczenie specjalistyczne jęczmienia na oku polega zazwyczaj na miejscowym stosowaniu antybiotyków (123rf.com)

Jęczmień na oku jest najczęstszym ostrym schorzeniem dotyczącym powieki (nie licząc urazów) powodowanym przez zakażenie bakteryjne, najczęściej zakażenie gronkowcem (Staphylococcus aureus). Stan zapalny gruczołów powieki, powstały na skutek ich niewłaściwego funkcjonowania lub urazów, powoduje powstanie bolesnego ropnia i obrzęku powieki. Czy z jęczmieniem na oku można spróbować sobie radzić samemu domowymi sposobami, czy lepiej udać się jednak do lekarza lub farmaceuty?

spis treści

1. Czym jest jęczmień na oku?

Jęczmień na oku (łac. hordoleum) jest to ropień w obrębie gruczołów powieki spowodowany przez zakażenie bakteryjne, najczęściej gronkowcowe (Staphylococcus aureus). Stanowi on niezwykle często spotykany problem okulistyczny dotyczący powieki. Zapalenie gruczołów powiekowych przyrzęsowych (Zeissa lub Molla) jest przyczyną jęczmienia zewnętrznego, natomiast zapalenie gruczołów tarczkowych Meiboma jest przyczyną rozwoju jęczmienia wewnętrznego. Jęczmień zewnętrzny może wydzielać ropę wzdłuż rzęs.

Jęczmień jako ropień w obrębie gruczołów powieki w takim samym stopniu atakuje kobiety, co mężczyzn. Wiek pacjenta nie ma tutaj większego znaczenia. Niektóre osoby są nieco bardziej podatne na nawracanie jęczmienia na oku (przykładem mogą być np. najmłodsi pacjenci).

2. Pochodzenie jęczmienia

Zobacz film: "Rak prostaty. Historia Stanisława"

Powieki są ruchomym, umięśnionym fałdem skórnym okrywającym oraz chroniącym oko przed urazami i zanieczyszczeniami pochodzącymi z zewnątrz. Ruch powieki pozwala rozprowadzać film łzowy po rogówce, biorąc pośrednio udział w jej odżywianiu, nawilżaniu i oczyszczaniu. Na brzegach powieki górnej i dolnej znajduje się około 100-150 rzęs, do ich mieszków uchodzą gruczoły łojowe Zeissa i gruczoły potowe Molla.

Rusztowanie powiek stanowią tarczki, zbudowane ze zbitej tkanki łącznej, wygięte odpowiednio do krzywizny gałki ocznej. W tarczkach usadowione są gruczoły tarczkowe Meiboma z ujściem przy tylnej krawędzi powieki.

Dysfunkcja gruczołów powiekowych (ich nieprawidłowe wydzielanie lub zatkanie) lub zapalenie brzegów powiek, sprzyjają infekcjom bakteryjnym (gronkowcowym) i leżą u podstaw zmian takich jak jęczmień lub gradówka.

3. Czego unikać?

Jeśli jęczmień często nawraca lub jego objawy utrzymują się przez dłuższy czas, należy udać się do lekarza. Nie powinniśmy polegać jedynie na domowych sposobach leczenia, gdyż nie są one zawsze skuteczne. Czasami mogą nawet zaszkodzić np. przecieranie powiek obrączką jest niehigieniczne, co może doprowadzić do infekcji.

Jęczmienia nie wolno wyciskać, rozcinać lub przebijać. Spowoduje to tylko rozszerzenie infekcji.

4. Objawy jęczmienia

Do objawów jęczmienia na oku zalicza się obrzęk i zaczerwienienie. Objawy te w późniejszym czasie zaczynają powodować silny ból i swędzenie. Zaczerwieniony obszar zaczyna się powiększać, a następnie zamienia się w ropień. Wśród innych objawów specjaliści wymieniają również łzawienie oraz światłowstręt.

Gdy pojawi się jęczmień na oku często towarzyszy mu efekt suchego oka. Problem suchego oka pojawia się, ponieważ, łzy nie spełniają swojej funkcji. W efekcie pomimo obfitego łzawienia pojawia się wrażenie suchego oka. W eliminacji tej dolegliwości pomogą krople do oczu nawilżające, które złagodzą dyskomfort.

5. Przyczyny jęczmienia

Jęczmień na powiece pojawia się w wyniku zakażenia gronkowcem. Najczęściej jęczmień na powiecie pojawia się, gdy zatrzemy oko brudnymi rękami. Przyczyna jęczmienia w oku może być związana z niedokładnym demakijażem lub przebywaniem w bardzo zadymionym pomieszczeniu. Czasami jęczmień na oku pojawia się po kontakcie z oparami różnych substancji chemicznych.

Czynniki ryzyka rozwoju jęczmienia

Czynnikami ryzyka rozwoju jęczmienia mogą być również niektóre schorzenia i dysfunkcje narządów. Problem ten może znacznie częściej pojawiać się u osób z:

Ryzyko powstawania jęczmienia jest większe również u pacjentów z łojotokowym zapaleniem skóry, alergią oczną, pacjentów noszących soczewki kontaktowe.

Pojawieniu się jęczmienia sprzyjają również choroby układowe. Jęczmień stanowi istotne zagrożenie dla cukrzyków, pacjentów chorujących na zespół suchego oka. Jęczmień na oku może także pojawić się wskutek nieodpowiedniej higieny, niewłaściwej pielęgnacji brzegów powiek (np. u kobiet, które notorycznie nie zmywają makijażu).

6. Jęczmień a gradówka

Nierozłącznie z tematem jęczmienia łączy się inne schorzenie gruczołów powieki – gradówka (łac. chalazon). Gradówka jest to przewlekłe zapalenie gruczołu tarczkowego (Meiboma), spowodowane zamknięciem ich przewodów wyprowadzających.

Gradówka w przeciwieństwie do jęczmienia widoczna jest jako niewielki i niebolesny guzek. Powstaje wskutek zaczopowania ujścia gruczołu. Zalegająca treść podtrzymuje stan zapalny i powoduje stopniowe powiększanie się guzka powieki. Jedną z przyczyn może być niedoleczony, nawracający jęczmień.

Gradówka często cofa się samoistnie w ciągu 6 miesięcy, a jeżeli trwa dłużej należy udać się do u okulisty, który zdecyduje o ewentualnym leczeniu zabiegowym, polegającym na nacięciu skóry i wyłyżeczkowaniu zmiany.

Leki na złagodzenie jęczmiena na oku znajdziesz dzięki wyszukiwarce KtoMaLek.pl. Wypróbuj jej możliwości i sprawdzaj dostępność leków w ponad 10 600 aptekach w Polsce! Zarezerwuj swój lek online i zapłać za niego w aptece.

7. Domowe sposoby na jęczmień na oku

Pocieranie złotą obrączką, gotowane jajko, napary z różnego rodzaju ziół i herbaty czy nawet tajemnicze zaklęcia – to tylko niewielka część wielu różnych rad z gatunku: „domowych sposobów na jęczmień na oku”. Warto jednak wiedzieć, że domowe sposoby niosą ze sobą także ryzyko powikłań po jęczmieniu na oku i rozszerzenia infekcji. Niemniej podstawowym założeniem domowych sposobów na jęczmień jest stosowanie ciepłych okładów, powodujących rozluźnienie torebki ropnia oraz szybszą jego ewakuację.

Choroby oczu (prezentacja edukacyjna)
Choroby oczu (prezentacja edukacyjna) [18 zdjęć]

Nie przeocz objawów Z ostatnich badań przeprowadzonych na 1000 dorosłych osób wynika, że prawie połowa

zobacz galerię

Wśród domowych sposobów na jęczmień można znaleźć np. ziołowe ciepłe okłady z natki pietruszki, kwiatów nagietka, czy malin. Innym domowym sposobem na jęczmień jest picie naparu z mniszka lekarskiego. Można również wykorzystać ciepłe okłady z zielonej herbaty.

7.1. Ziołowy napar

Ciepłe kompresy z ziołowych naparów mogą zmniejszyć stan zapalny oraz wyleczyć jęczmień.

Aby sporządzić napar należy zalać wrzątkiem 2 łyżeczki ziół. Zioła parzymy pod przykryciem przez około 10 minut. Następnie odcedzamy i nasączamy w ciepłym naparze wacik, który potem przykładamy do powieki. Czynność należy powtarzać około 3 razy dziennie, przez kilka kolejnych dni.

Do zrobienia naparu można wykorzystać m.in. kwiaty rumianku, kwiaty nagietka, ziele świetlika lub liście malin.

Zmagając się z jęczmieniem warto także pić 1-2 razy dziennie napar z mniszka lekarskiego.

7.2. Ciepłe jajko

W pozbyciu się jęczmienia pomoże rozgrzanie i rozmasowanie powieki. Przyczyni się to do opróżnienia wypełnionego ropą zbiornika. Najlepszym do tego przedmiotem będzie ugotowane na twardo jajko. Ma ono dopasowany kształt do oka, a także długo trzyma ciepło.

Nieobranym, ciepłym jajkiem masujemy powiekę przez około kwadrans. Czynność wykonujemy trzy razy dziennie.

7.3. Miód na jęczmień

Pomocny przy walce z jęczmieniem może okazać się również miód. Jego właściwości przeciwbakteryjne i przeciwbólowe radzą sobie z wieloma skórnymi problemami, także z jęczmieniem.

Wystarczy kilka razy dziennie przemyć powieki roztworem składającym się z ½ łyżeczki miodu i ½ szklanki przygotowanej, letniej wody.

7.4. Szampon dla dzieci

Niektórzy w walce z jęczmieniem stosują dziecięce szampony. Nie podrażniają one oczu, dlatego można nimi przemywać powieki. Wystarczy przemyć powieki kilka razy dziennie letnią wodą z małą domieszką szamponu.

7.5. Ogórek

Przeciwzapalne działanie ogórka szybko złagodzi podrażnienie. Gojenie przyspieszą natomiast witaminy C, K), B1 oraz brom i potas. Wystarczy pokroić ogórek w plasterki i przyłożyć do chorego miejsca.

7.6. Aloes na jęczmień

Właściwości lecznicze aloesu pomogą także w walce z jęczmieniem. Aby sporządzić aloesową maść należy uciąć kawałek aloesu i otworzyć do środka. Następnie zwilżamy wacik wydzieloną przez rośliną cieczą i pocieramy nim chore miejsca.

7.7. Pomidor

W złagodzeniu bólu i dyskomfortu, który towarzyszy jęczmieniowi można wykorzystać plasterki pomidora. Wystarczy położyć je na zmienionym chorobowo miejscu i pozostawić na 5 minut. Zabieg powtarzamy 3 razy dziennie. Pomidor łagodzi stany zapalne i ujędrnia skórę.

Aby skutecznie walczyć z jęczmieniem na oku warto jednak poznać właściwe sposoby leczenia jęczmienia.

8. Specjalistyczne leczenie jęczmienia na oku

Specjalistyczne leczenie jęczmienia na oku polega przede wszystkim na stosowaniu miejscowym lub rzadziej ogólnym (doustnym) antybiotyków w postaci kropli lub maści do oczu zwalczające gronkowce. Jednym ze sposobów na jęczmień na oku jest nacięcie i drenaż ropnia, jednak jest to metoda rzadko wykorzystywana.

Ważne, aby to lekarz lub farmaceuta zadecydował o odpowiednim sposobie na jęczmień na oku i dodał preparaty na jęczmień na oku należy zapytać lekarza lub farmaceutę. Przed użyciem należy również zapoznać się z ulotką, zwracając szczególną uwagę na przeciwwskazania i działania niepożądane leku.

Oprócz leczenia farmakologicznego najlepszym sposobem na jęczmień na oku jest dokładna higiena brzegów powiek profesjonalnymi preparatami i stosowanie rozgrzewających kompresów, a także usuwanie rzęs związanych z zakażonymi mieszkami włosowymi. Złagodzi to objawy i może przyspieszyć leczenie jęczmienia.

Proces gojenia jęczmienia w oku może trwać od kilku dni do 2 tygodni. Niestety zdarza się, że mimo leczenia jęczmień oka powraca – przyczyną może być zapalenie brzegów powiek.

Udaj się koniecznie do lekarza, gdy:

  • masz wątpliwości, czy to na pewno jęczmień;
  • dotychczas stosowane leczenie jęczmienia na oku jest nieskuteczne;
  • wystąpił jęczmień mnogi lub ropień/ropowica powieki;
  • jęczmień na oku nawraca (kilka razy w roku/miesiącu).

Pamiętaj, że:

  • Nie wolno wyciskać jęczmienia na oku, gdyż może to spowodować poszerzenie się infekcji! Poczekaj, aż jęczmień na oku sam pęknie lub zniknie!
  • Niedoleczony, powracający jęczmień może przeobrazić się w gradówkę. Wymaga ona wizyty lekarskiej. Gradówka to przewlekłe zapalenie tarczkowego gruczołu. Schorzenie jest leczone farmakologicznie lub chirurgicznie.
  • W czasie jęczmienia na oku należy szczególnie dbać o profesjonalną higienę brzegów powiek!
  • Rozgrzewające kompresy muszą mieć właściwą temperaturę!

Pamiętajmy również, że domowe sposoby na jęczmień na oku nie zawsze są skuteczne, a mogą spowodować powikłania i rozszerzenie infekcji! Nie istnieje swoista profilaktyka zapobiegająca powstawaniu jęczmienia. Niektóre osoby są z natury predysponowane. W przypadkach o znanej przyczynie, tzn. trądzik różowaty, zapalenie łojotokowe skóry, pomocne jest leczenie tych schorzeń.

Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze