Etapy cyklu menstruacyjnego
Cykl menstruacyjny to wycinek czasu, który powtarza się średnio co 28 dni. W ten sposób organizm kobiety przygotowuje się na zapłodnienie. Na cykl menstruacyjny składają się trzy procesy: cykl hormonalny, owulacyjny (jajnikowy) oraz endometrialny (maciczny). Podwzgórze i przysadka mózgowa wysyłają sygnały do jajników i macicy. Wszystkie działania są od siebie zależne.
1. Jakie są etapy cyklu menstruacyjnego?
- Cykl hormonalny
Funkcjonowanie jajników jest zależne od dwóch hormonów: lutotropiny i folitropiny. Hormony te są wydzielane przez przysadkę mózgową. Ale żeby przysadka mogła wytworzyć lutotropinę i folitropinę musi być poddana działaniu gonadoliberny (hormonu wydzielanego podwzgórze).
Menstruacja powoduje, że poziom hormonu folikulotropowego wzrasta. Tym samym jajniki są pobudzane do wytworzenia i rozwoju pęcherzyka Graafa. Pęcherzyków może być kilka. To właśnie w nich dojrzewa komórka jajowa. Ze ścianek uwolnionych pęcherzyków wydzielane są estrogeny.
Estrogeny to hormony decydujące o niektórych cechach płciowych kobiety (macicy, jajowodach, narządach płciowych zewnętrznych) i o możliwości osiągnięcia przez nią orgazmu. Poziom folitropiny wzrasta. Dzięki temu jeden z pęcherzyków zaczyna dominować nad pozostałymi. Ten pęcherzyk wydziela coraz większe ilości estrogenów, które obniżają poziom folitropiny. Działa tu zasada sprzężenia zwrotnego. Folitropina odpowiada za początkowy rozwój pęcherzyków. Z kolei lutotropina za ich schyłkową fazę, czyli jajeczkowanie.
Dzięki folitropinie z pęcherzyka Graafa wychodzi komórka jajowa. Pozostałości pęcherzyka, pod wpływem hormonu, zmieniają się w ciałko żółte produkujące estrogeny i progesteron. Kiedy nie dochodzi do zapłodnienia ciałko żółte obumiera. Estrogeny i progesteron przestają być produkowane. Przysadka mózgowa przygotowuje się do rozpoczęcia kolejnego cyklu. Zaczyna więc znowu produkować folitropinę.
- Cykl jajnikowy
Każda dziewczynka, już po urodzeniu, ma określoną liczbę komórek jajowych, która stanowi jej zapas na całe życie. Komórki jajowe otoczone są przez pęcherzyki pierwotne. Owych pęcherzyków w jajnikach znajduje się około 400 tysięcy. Każdy pęcherzyk zawiera jedno jajo. Przysadka mózgowa zaczyna produkować folitropinę. Jest to bodziec dla pęcherzyków, które zaczynają się rozwijać. Pęcherzyki pęcznieją wypełniane płynem, w ten sposób tworzy się jama pęcherzyka.
Część komórek wewnątrz pęcherzyka układa się we wzgórek jajonośny skierowany do światła pęcherzyka. Pozostałe komórki odsuwają się na zewnątrz i tworzą warstwę ziarnistą. Tylko jeden pęcherzyk jest na tyle rozwinięty by przeżyć. Inne ulegają obumarciu. Ścianki rozwiniętego pęcherzyka wytwarzają estrogeny, które pobudzają przysadkę mózgową. Przysadka wytwarza lutotropinę. Dzięki temu hormonowi możliwa jest owulacja, czyli uwolnienie komórki jajowej.
Kiedy owulacja ma miejsce i ile trwa owulacja są kluczowymi kwestiami przy naturalnych metodach antykoncepcyjnych. Wymaga to dobrej znajomości własnego ciała. Czasami występuje u kobiety cykl bezowulacyjny. Pozostałości pęcherzyka, pod wpływem lutotropiny, przemieniają się w ciałko żółte. Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia, cialko zmienia się z żółtego w białawe i obumiera.
Miesiączkowa (menstruacja) jest pierwszą fazą cyklu. Trwa około 5 dni. W drugiej fazie przypadającej na cykl jajnikowy – dojrzewa pęcherzyk. Jest to 6-14 dzień cyklu. Ta faza nazywa się fazą folikularną. Ostatnia faza (faza lutealna) trwa od momentu owulacji do ponownego krwawnienia. Przypada na dni od 15 do 28. Pierwszy dzień krwawienia to również pierwszy dzień cyklu. Z kolei ostatni dzień cyklu to dzień poprzedzający ponowne krwawenie.
- Cykl maciczny
Błona śluzowa wyścielająca macicę podczas cyklu ulega pewnym zmianom. Pod wpływem estrogenów jej tkanki stają się grubsze i większe. Kiedy na macicę działa progesteron, błona śluzowa zaczyna wydzielać specjalny płyn, którym zarodek się odżywia. Jeżeli nie doszło do zapłodnienia, wówczas błona śluzowa zaczyna się złuszczać.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.